Tuesday, 21 August 2012

រដ្ឋាភិបាល​ភូមា​បាន​សម្រេច​លុបចោល​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​លើ​បណ្តាញ​សារព័ត៌មាន

ដោយ គួច គន្ធារ៉ា

នៅ​ប្រទេស​ភូមា រដ្ឋាភិបាល​ភូមា​បាន​សម្រេច​លុបចោល​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​លើ​បណ្តាញ​សារព័ត៌មាន។ ចាប់​ពី​ពេល​នេះ​ត​ទៅ គ្រប់​សារព័ត៌មាន និង​ទស្សនាវដ្តី​ទំាង​អស់​មិន​ចំា​បាច់​បញ្ជូន​អត្ថបទ​ទាក់ទង​នឹង​រឿង​ នយោបាយ និង​សាសនា​ទៅ​ឲ្យ​គណៈកម្មាធិការ​ត្រួតពិនិត្យ​ដើម្បី​សុំ​ការ​អនុញ្ញាត​ បោះផ្សាយ​ដូច​មុន​ទៀត​ឡើយ។ តែ​គេ​ត្រូវ​រង់ចំា​មើល​ថា តើ​វិធានាការ​នេះ​នឹង​ត្រូវ​គេ​យក​ទៅ​អនុវត្ត​ឲ្យ​បាន​ត្រឹមត្រូវ​ដែរ ឬ​ទេ។ ថ្មីៗ​នេះ រដ្ឋាភិបាល​បាន​សម្រេច​ព្យួរ​ការ​ផ្សាយ​របស់​ទស្សនាវដ្តី​ប្រចំា​សប្តាហ៍​ ចំនួន​ពីរ។ ឃើញ​ថា នេះ​គឺ​ជា​កាយវិការ​មួយ​ដែល​បាន​បង្ហាញ​ថា រដ្ឋអំណាច​នៅ​មិន​ទាន់​បាន​ត្រៀម​ខ្លួន​ដើម្បី​បញ្ឈប់​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​ ទំាង​ស្រុង​លើ​បណ្តាញ​សារព័ត៌មាន​ក្នុង​ស្រុក​ទេ។
តាម​ទ្រឹស្តី គ្មាន​ទៀត​ឡើយ ការ​ត្រួតពិនិត្យ​លើ​បណ្តាញ​សារព័ត៌មាន​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ភូមា មាន​ន័យ​ថា អ្នក​កាសែត​អាច​ចុះ​ផ្សាយ​គ្រប់​អត្ថបទ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​រឿង​នយោបាយ និង​សាសនា​ដោយ​មិន​ចំា​បាច់​សុំ​ការ​អនុញ្ញាត​ពី​រដ្ឋាភិបាល​ទេ។ គួរ​ជម្រាប​ជូន​ថា មក​ទល់​ពេល​នេះ មុន​នឹង​បោះផ្សាយ​អត្ថបទ​អ្វី​មួយ ពិសេស​អត្ថបទ​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​រឿង​នយោបាយ និង​សាសនា អ្នក​កាសែត​ចំាបាច់​ត្រូវ​តែ​បញ្ជូន​អត្ថបទ​របស់​ខ្លួន​ទៅ​ឲ្យ​ គណៈកម្មាធិការ​ត្រួតពិនិត្យ ជាមុន​សិន។ បន្ទាប់​ពី​គណៈកម្មាធិការ​ត្រួតពិនិត្យ​ធ្វើ​ការ​កែសម្រួល​រួច​ហើយ ទើប​អ្នកកាសែត​អាច​យក​អត្ថបទ​របស់​ខ្លួន​ទៅ​ចុះ​ផ្សាយ​បាន។

ជាមួយ​នឹង​វិធានការ​ថ្មី​នេះ រដ្ឋាភិបាល​ទីក្រុង​ណៃពីដ៏​មិន​បាន​រំលាយ​គណៈកម្មាធិការ​ត្រួតពិនិត្យ​ចោល​ ទេ ក៏​ប៉ុន្តែ គណៈកម្មាធិការ​នេះ​នឹង​លែង​ធ្វើ​ការងារ​ត្រួតពិនិត្យ​លើ​សារព័ត៌មាន​ដូច​មុន ​ទៀត​ឡើយ។ តែ​ទន្ទឹម​គ្នា​នេះ រដ្ឋាភិបាល​បាន​បង្កើត​ចេញ​នូវ​ក្រុមប្រឹក្សា​សារព័ត៌មាន​ភូមា​មួយ។ ក្រុមប្រឹក្សា​នេះ​មាន​តួនាទី​ជា​អ្នក​សិក្សា​លើ​គ្រប់​បញ្ហា​ដែល​ជាប់​ ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​សារព័ត៌មាន។

យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ ក្រុម​អ្នកកាសែត​ភូមា​នៅ​មិន​ទាន់​ហ៊ាន​សម្តែង​ការ​ត្រេកត្រអាល​របស់​ខ្លួន​ នៅ​ឡើយ​ទេ ដោយ​ពួក​គេ​រង់ចំា​មើល​ការ​អនុវត្តន៍​ជាក់ស្តែង​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ជាមុន​សិន។ គួរ​រម្លឹក​ជូន​ថា ការ​ពី​ចុង​ខែ​កក្កដា​កន្លង​ទៅ មាន​ទស្សនាវដ្តី​ប្រចំាសប្តាហ៍​ចំនួន​ពីរ​បាន​ត្រូវ​រដ្ឋអំណាច​ផ្អាក​ សកម្មភាព​មួយ​រយៈ បន្ទាប់​ពី​បាន​ចុះ​ផ្សាយ​អត្ថបទ​របស់​ខ្លួន ដោយ​មិន​បាន​បញ្ជូន​អត្ថបទ​ទៅ​ឲ្យ​គណៈកម្មាធិការ​ត្រួតពិនិត្យ​ជាមុន។ តែ​បន្ទាប់​ពី​មាន​ការ​តវ៉ា​ប្រឆំាង​ពី​សំណាក់​ក្រុម​អ្នកកាសែត​មក ទើប​រដ្ឋាភិបាល​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ទស្សនាវដ្តី​ប្រចំាសប្តាហ៍​ទំាង​ពីរ​នោះ​មាន​ ដំណើរការ​ជា​ធម្មតា​ឡើង​វិញ។

ម្យ៉ាង​ទៀត អ្នក​កាសែត​ភាគច្រើន​បាន​យល់​ឃើញ​ថា ក្រុមប្រឹក្សា​សារព័ត៌មាន​ភូមា​ដែល​ទើប​បង្កើត​ឡើង ដោយ​មាន​សមាជិក​តែងតំាង​ដោយ​រដ្ឋាភិបាល និង​ដឹក​នំា​ដោយ​អតីត​ចៅក្រម​នោះ នឹង​គ្មាន​ឯករាជ្យ​ទេ៕

បង្កើត​អាស៊ាន​នៅ​ឆ្នាំ១៩៦៧ ដើម្បី​ជា​ខែល​ទប់ទល់​នឹង​មនោគមវិជ្ជា​កុម្មុយនិស្ត

ដោយ តាន់ ហ្សង់-ហ្វ្រង់ស្វ័រ
 
ថ្ងៃ​នេះ​ហ្សង់-ហ្វ្រង់ស័រ តាន់ បន្ត​លើក​ឡើង​អំពី​ភូមិសាស្រ្ត​នយោបាយ​នៃ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ត​ទៅ​ទៀត ដោយ​សូម​ផ្តើម​សិក្សា​ទៅ​លើ​សមាគម​ប្រជាជាតិ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ហៅ​កាត់​ថា​ អាស៊ាន។ កាល​ពី​៤៥​ឆ្នាំ​មុន គឺ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៦៧ អាស៊ាន​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង ដើម្បី​ជា​ខែល​ទប់ទបើ​ងាក​ក្រោយ ពិនិត្យ​មើល​ប្រវត្តិ​៤៥​ឆ្នាំ​របស់​សមាគម​ប្រជាជាតិ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ ហៅ​កាត់​ថា​អាស៊ាន គេ​នឹង​យល់​ច្បាស់​ភ្លាម​ថា ការ​ចាប់​បដិសន្ធិ​ឡើង​នៃ​អង្គការ​តំបន់​មួយ​នេះ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៦៧ ស្តែង​ឱ្យ​ឃើញ​នូវ​ភាព​ប្រេះឆា​ខ្លាំង​មែនទែន​នៃ​ភូមិភាគ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ សម័យ​នោះ។

នៅ​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ទី​៦០ មាន​អធិករណ៍​ស្មុគស្មាញ​ខ្លាំង​ណាស់ រវាង​បណ្តា​ប្រទេស​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ដែល​ជា​កោះ។ ជាក់​ស្តែង ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី​មាន​ទំនាស់​ជាមួយ​ប្រទេស​ឥណ្ឌូណេស៊ី ជុំ​វិញ​កោះ​បូរណេអូ(Bornéo) ហើយ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៦៣​ដែនដី​ប៉ែក​ខាង​ជើង​នៃ​កោះ​នេះ គឺ​ដែនដី​កាលីម៉ង់តង់(Kalimantan) បាន​ប្រកាស​ផ្តាច់​ខ្លួន​ទៅ​នៅ​ក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រង​នៃ​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី ជាហេតុ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ខឹង​ច្រឡោត​តោតតូង​និង​ជាហេតុ​បាន​ ធ្វើ​ឱ្យ​សង្គ្រាម​ហៀប​តែ​នឹង​ផ្ទុះ​ឡើងម្តងៗ រវាង​ប្រទេស​ភាគី​ជម្លោះ​ទាំង​ពីរ​ទៀត​ផង។

ម៉្យាង​វិញ​ទៀត កាល​សម័យ​នោះ ក៏​មាន​ដែរ​ភាព​តានតឹង​រវាង​ម៉ាឡេស៊ី​និង​សិង្ហបុរី ពីព្រោះ​សិង្ហបុរី​ក្រោម​ការ​ដឹក​នាំ​របស់​លី គាន់យូ (Lee Kuan Yew) បាន​សម្រេច​ដើរ​ចេញ​ពី​សហព័ន្ធ​រួម​ម៉ាឡេស៊ី។ ក្រៅ​ពី​នេះ ម៉ាឡេស៊ី​ក៏​មាន​ទំនាស់​ជាមួយ​ហ្វីលីពីន​ដែរ​ជុំវិញ​ដែន​ដី​សាបាហ៍​(Sabah)​ ដែល​ឋិត​នៅ​ប៉ែក​ខាង​ជើង​នៃ​កោះ​បូរណេអូ​ពីព្រោះ​សាបាហ៍​បាន​ប្រកាស​ដាក់​ ខ្លួន​ឱ្យ​​នៅ​ក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រង​របស់​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី។

ទន្ទឹម​នេះ កាល​សម័យ​នោះ អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ជា​សមរភូមិ​នៃ​សង្គ្រាម​ត្រជាក់ មាន​ន័យ​ថា វា​ជា​ទី​កន្លែង​ដ៏​ក្តៅ​គគុក​ជាង​គេ​បង្អស់​មួយ​នៃ​ជម្លោះ​មនោគមវិជ្ជា រវាង​សហរដ្ឋអាមេរិក សហភាព​សូវៀត និង​ចិន​ ជម្លោះ​មនោគមវិជ្ជា​ដែល​ស្តែង​ឡើង​តាម​រយៈ​សង្គ្រាម​នៅ​វៀតណាម។ សង្គ្រាម​​វៀតណាម ដែល​កាល​ណោះ​បាន​ផ្តើម​រីករាល​ដាល​ចូល​ទៅ​ដល់​ប្រទេស​កម្ពុជា​និង​ឡាវ ពោល​គឺ​ពាសពេញ​ឥណ្ឌូចិន​តែ​ម្តង។ មិន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ ទ័ព​ព្រៃ​កុម្មុយនិស្ត​ក៏​មាន​សកម្មភាព​ខ្លាំង​ក្លា​ណាស់​ដែរ​នៅ​ប្រទេស​ ភូមា ថៃ ​ហ្វីលីពីននិង​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ ឥណ្ឌូណេស៊ី​ជាទី​ដែល​ឧត្តមសេនីយ៍​ស៊ូហារតូ​(Suharto) បាន​វាយ​បង្ក្រាប​ក្នុង​ថ្លុក​ឈាម​ពួក​សកម្មជន​បក្ស​កុម្មុយនិស្ត ជាហេតុ​បាន​បណ្តាល​ឱ្យ​មាន​ស្លាប់​យ៉ាង​តិច​៥០០ ០០០​នាក់។

នៅ​ក្នុង​ស្ថានភាព​មួយ​ដ៏​អាសន្ន​បែប​នេះ បណ្តា​ប្រទេស​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ដែល​ឋិត​នៅ​ក្រោម​ឥទ្ធិពល​អាមេរិកាំង រួម​មាន​ថៃ ម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី ឥណ្ឌូណេស៊ី និង​ហ្វីលីពីន ដែល​មាន​ជម្លោះ​ទឹកដី​រវាង​គ្នា​ត្រូវ​ប្រឈមមុខ​នឹង​ដំណោះស្រាយ​បញ្ហា​ពីរ៖ ទី​មួយ គឺ​ត្រូវ​ធ្វើ​យ៉ាងណា​កុំ​ឱ្យ​សង្គ្រាម​កើត​ឡើង​រវាង​ពួក​គេ​ រី​ឯ​ទី​ពីរ​គឺ​ត្រូវ​ពឹងពាក់​សហរដ្ឋអាមេរិក​ដើម្បី​ខ្ទប់​កុំ​ឥទ្ធិពល​ កុម្មុយនិស្ត​រីក​ធំធាត់​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ពួក​គេ​បាន។ អ៊ីចឹង​ហើយ​បាន​ជា​បណ្តា​ប្រទេស​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ទាំង​៥​របស់​អាមេរិក​នៅ​ អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ គឺ​ថៃ ម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី​ ឥណ្ឌូណេស៊ី និង​ហ្វីលីពីន​បាន​សម្រេចចិត្ត​បង្កើត​អាស៊ាន​ឡើង​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៦៧។

មែន​ទែន​ទៅ នៅ​ឆ្នាំ​១៩៦៧នោះ ការ​ទប់ទល់​នឹង​មនោគមវិជ្ជា​កុម្មុយនិស្ត មិនមែន​ជា​គោលដៅ​ផ្លូវការ​ដែល​ចែង​នៅ​ក្នុង​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​រួម​របស់​ ប្រទេស​ស្ថានិក​អាស៊ាន​ទាំង​៥​ទេ។ គោលដៅ​ជា​ផ្លូវការ​ដែល​បាន​ចែង គឺ​បង្កើន​សហប្រតិបត្តិការ​សេដ្ឋកិច្ច​សង្គមកិច្ច​និង​វប្បធម៌​រវាង​បណ្តា​ ប្រទេស​សមាជិក​និង «បង្កើត​តំបន់​សន្តិភាព​មួយ​ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​លើ​សេរីភាព​និង​ អព្យាក្រិតភាព»។

ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ គេ​ត្រូវ​រង់​ចាំ​រហូត​ដល់​ឆ្នាំ​១៩៧៦ ទើប​ឃើញ​បណ្តា​ប្រទេស​សមាជិក​អាស៊ាន​ប្រញាប់​រួសរាន់​ផ្តល់​សន្ទុះ​ថ្មី​ដល់ ​អង្គការ​តំបន់​មួយ​នេះ។ ជាក់ស្តែង នា​ឱកាស​ជំនួប​កំពូល​អាស៊ាន​នៅ​បាលី​(Bali)​ឆ្នាំ​១៩៧៦ ប្រទេស​ថៃ ម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី ហ្វីលីពីន និង​ឥណ្ឌូណេស៊ី​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​សន្ធិសញ្ញា​មិត្តភាព​និង​ សហប្រតិបត្តិការ​មួយ ដើម្បី​ពង្រឹង​សាមគ្គីភាព​រវាង​គ្នា នៅ​ចំពោះ​មុខ​ការ​គំរាមកំហែង​នៃ​បណ្តា​ប្រទេស​កុម្មុយនិស្ត​នៅ​ឥណ្ឌូចិន។ នៅ​ឆ្នាំ​១៩៧៦​ដដែល​នោះ អគ្គលេខាធិការដ្ឋាន​អចិន្ត្រៃយ៍​មួយ​របស់​អាស៊ាន​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​នៅ​ យ៉ារការតា(Jakarta)​ប្រទេស​ឥណ្ឌូណេស៊ី។

មាន​មូលហេតុ​មួយ​សំខាន់​ដែល​បាន​ជំរុញ​ឱ្យ​ប្រទេស​ស្ថាបនិក​ទាំង​ប្រាំ​ ផ្តល់​សន្ទុះ​ថ្មី​ដល់​អង្គការ​អាស៊ាន នោះ​គឺ​នៅ​ខែ​មេសា​ឆ្នាំ​១៩៧៥ កងទ័ព​កុម្មុយនិស្ត​វៀតណាម​ខាង​ជើង​បាន​ចូល​កាន់កាប់​ទីក្រុង​សៃហ្កុង​ (Saigon) កង​យោធា​កុម្មុយនិស្ត​ខ្មែរ​ក្រហម​បាន​ចូល​កាន់​កាប់​ទីក្រុងភ្នំពេញ និង​ចលនា​កុម្មុយនិស្ត​ប៉ាថេតឡាវ(Pathet Lao)​បាន​ឈ្នះ​សង្គ្រាម នៅ​ប្រទេស​ឡាវ។

បន្ទាប់​មក​ទៀត​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៧៩ អាស៊ាន​បាន​ប្រកាន់​ជំហរ​នយោបាយ​ច្បាស់​ជាង​មុន ក្រោយ​ពី​ប្រទេស​វៀតណាម​គាំទ្រ​ដោយ​សហភាព​សូវៀត បាន​ចូល​ឈ្លាន​ពាន​ប្រទេស​កម្ពុជា ផ្តួល​រំលំ​របប​ខ្មែរ​ក្រហម​ដែល​រណប​ចិន​កុម្មុយនិស្ត។ ជំហរ​នយោបាយ​របស់​អាស៊ាន​កាល​ណោះ គឺ​ឋិត​នៅ​ខាង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​នៅ​ខាង​ចិន​ដែល​បាន​ជួយ​គាំទ្រ​ខ្មែរ​ក្រហម​ក្នុង​សង្គ្រាម​ប្រឆាំង​នឹង ​របប​ហេង សំរិន​នៅ​កម្ពុជា​ដែល​ទ្រទ្រង់​ដោយ​វៀតណាម និង​សហភាព​សូវៀត។ គឺ​នៅ​ក្នុង​បរិបទ​នេះ​ហើយ ដែល​ប្រទេស​ថៃ​បាន​បើក​ដៃ​ឱ្យ​ខ្មែរ​ក្រហម​ប្រើប្រាស់​ទឹកដី​របស់​គេ​ទុក​ ធ្វើ​ជា​សមរភូមិ​ក្រោយ។ ទន្ទឹម​នេះ អាស៊ាន​បាន​ធ្វើ​ការ​គាប​សង្កត់​តាម​ផ្លូវ​ទូត​ដើម្បី​បង្ខំ​ឱ្យ​វៀតណាម​ដក​ ទ័ព​ចេញ​ពី​កម្ពុជា ។ គឺ​នៅ​ក្នុង​បរិបទ​នៃ​អ្វី​ដែល​គេ​ហៅ​ថា សង្គ្រាម​ឥណ្ឌូចិន​លើក​ទី​៣​នេះ​ហើយ ដែល​អាស៊ាន​បាន​ទទួល​ប្រទេស​ព្រុយណេ​ឱ្យ​ចូល​ជា​សមាជិក​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៨៤៕ ល់​នឹង​មនោគមវិជ្ជា​កុម្មុយនិស្ត។

Sunday, 19 August 2012

Degrees ‘not worth the paper they're written on’ in Myanma

Spike in research publications, despite cuts

Student groups have vital role to play in universities and society

Legal challenge against new higher education law being prepared in Indonesia

Plagiarism controversy raises questions over academic integrity in Thailand

Universities propose shorter masters degrees to attract foreign students

Mission Letter to Germany on June 1-9, 2025