Sam Rany, Ph.D.

Tuesday, 19 June 2012

ស្ថានភាពវិវឌ្ឍន៍នៃវិស័យបច្ចេកវិទ្យានៅកម្ពុជា

ភ្នំពេញៈ លោក Jazz Gill មានអាជីពយូរអង្វែងក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យា ទូរគមនាគមន៍។
លោកបានបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលហាត់ប្រាណមួយកន្លែង និងបានប្រកបអាជីវកម្មចែកចាយទំនិញ នៅពេលលោកមានវ័យ១៨ឆ្នាំ។ ក្រោយមក អាជីវកម្មរបស់លោក បានក្លាយទៅជាក្រុមហ៊ុនផលិត software។ លោកបានរៀនចប់ថ្នាក់អនុបណ្ឌិតផ្នែកគ្រប់គ្រងពាណិជ្ជកម្ម (MBA) ពីសាកលវិទ្យាល័យវិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងវេជ្ជសាស្ត្រ Imperial នៅទីក្រុងឡុងដ៍។
លោក ក៏ធ្លាប់ធ្វើជាអ្នកបង្កើតបច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗសម្រាប់ក្រុមហ៊ុន មួយចំនួននៅលើពិភពលោកផងដែរ ដូចជា Global Crossing និងម៉ូតូរ៉ូឡាជាដើម។ ៣ឆ្នាំមុន លោក Gill បានធ្វើជាអ្នកពិគ្រោះយោបល់ផ្នែកទូរគមនាគមន៍ និងបច្ចេកវិទ្យា នៅកម្ពុជា និងជាដៃគូវិនិយោគរួមគ្នាជាមួយមូលនិធិ Leopard Capital។

លោកបានផ្តល់បទសម្ភាសជាមួយភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ ទាក់ទងនឹងអនាគតទូរគមនាគមន៍ និងបច្ចេកវិទ្យាកំពុងរីកចម្រើន នៅកម្ពុជា។

លោកមកទីនេះ បីឆ្នាំហើយ។ តើលោកសង្កេតឃើញថា វិស័យទូរគមនាគមន៍នៅទីនេះ មានការរីកចម្រើនយ៉ាងដូចម្តេច?

ទីនេះ មានប្រជាជនប្រមាណ១៤,៥លាននាក់ ហើយមានក្រុមហ៊ុនទូរស័ព្ទ ៨ ឬ ៩ប៉ុណ្ណោះ ព្រមទាំងក្រុមហ៊ុនផ្តល់សេវាអ៊ីនធឺណិតជាច្រើនផងដែរ។ អ្វីដែលខ្ញុំសង្កេតឃើញក្នុងរយៈពេល៣ឆ្នាំកន្លងមកនេះ គឺនៅទីនេះ មានការប្រកួតប្រជែងតម្លៃយ៉ាងខ្លាំង ក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនផ្តល់សេវាទាំងនោះ។ អ្វីដែលខ្ញុំមិនបានសង្កេតឃើញនោះគឺថា ពួកគេមិនមានគំនិតច្នៃប្រឌិត និងការបង្កើតថ្មីឡើយ។ កត្តាសំខាន់តែមួយគត់ធ្វើឲ្យក្រុមហ៊ុនទូរស័ព្ទ ឬឧស្សាហកម្មផ្តល់សេវាអ៊ីនធឺណិត ទទួលបានជោគជ័យ គឺការបង្កើន ARPU (ប្រាក់ចំណូលជាមធ្យមក្នុងចំណោមអ្នកប្រើប្រាស់ម្នាក់) និងការកាត់បន្ថយ អ្នកប្រើប្រាស់ដែលផ្លាស់ប្តូរអ្នកផ្តល់សេវាពីមួយទៅមួយ។ អ្នកត្រូវឲ្យអតិថិជនទាំងនេះ ប្រើសេវារបស់អ្នកតែមួយគត់។ នៅពេលអ្នកមានក្រុមហ៊ុនទូរស័ព្ទ ៨ ទៅ ៩ នៅលើទីផ្សារដែលមានប្រជាជនតែ១៤,៥លាននាក់នោះ គឺអ្នកមានមនុស្សជាច្រើន ដែលអ្នកត្រូវផ្តល់សេវាជូន។ ដូច្នេះការកាត់បន្ថយចំនួនអ្នកផ្តល់សេវា គឺជាការចាំបាច់។ ក្រុមហ៊ុនទូរស័ព្ទជាច្រើន ចូលមកកាន់ទីផ្សារនេះ ដោយសារវាជាទីផ្សារដ៏សំខាន់ ហើយពួកគេចង់ចាប់យកទីផ្សារមួយនេះឲ្យជាប់។ ថ្វីបើយ៉ាងនេះក្តី ក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនបានរួមបញ្ចូលគ្នាតែមួយ ហើយក៏មានក្រុមហ៊ុនខ្លះទៀត បោះបង់អាជីវកម្មរបស់ខ្លួនចោល ឬត្រូវផ្លាស់ប្តូរយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ខ្លួន។ ពួកគេត្រូវផ្លាស់ទៅវិនិយោគក្នុងបច្ចេកវិទ្យាផ្សេង ដូចជា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ការផ្សព្វផ្សាយតាមឌីជីថល ឬសេវាផ្សេងទៀត។ ពួកគេត្រូវវិនិយោគក្នុងវិស័យចម្រុះ ដើម្បីផ្តល់សេវាថ្មី។

ហេតុអ្វីបានជាក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ បន្តនៅកម្ពុជាតទៅទៀត?

ក្រុមហ៊ុនជាច្រើន អាចស្រោចស្រង់អាជីវកម្មខ្លួនបាន ដោយសារពួកគេទទួលប្រយោជន៍ពីក្រៅប្រទេស ដែលបានផ្តល់ទុនជាច្រើនដល់ពួកគេ។ បើពួកគេបើកអាជីវកម្មទាំងនោះខ្លួនឯង ដោយមិនមានការគាំទ្រពីក្រៅទេ នោះការវិនិយោគទាំងនោះនឹងត្រូវក្ស័យធនជាមិនខាន មកដល់ពេលនេះ។ បញ្ហានេះគឺថាអ្នកមិនអាចបើកអាជីវកម្ម ដែលមិនអាចរកប្រាក់បានឡើយ។ ខ្ញុំគិតថាគ្មានក្រុមហ៊ុនច្រើនទេ ដែលមានលំហូរសាច់ប្រាក់។ ទោះយ៉ាងនេះក្តី ពួកគេ នៅតែបន្តធ្វើអាជីវកម្មនោះដដែលដោយក្រុមហ៊ុនមួយក្នុងចំណោម ក្រុមហ៊ុនទាំងនោះ នឹងក្លាយទៅជាអ្នកឈ្នះ។
តើការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យានៅកម្ពុជា នឹងមានការផ្លាស់ប្តូរដោយរបៀបណា?
ប្រជាជនកំពុងប្រើទូរស័ព្ទទំនើបៗកាន់តែច្រើនឡើងៗ។ គ្រប់ៗគ្នា មានទូរស័ព្ទ HTC និង iPhone គ្រប់ៗគ្នា។ ពីមុន ទូរស័ព្ទទាំងនេះ ប្រើសម្រាប់តែនិយាយ និងផ្ញើសារ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នគេប្រើសម្រាប់អ៊ីនធឺណិត បង្ហោះព័ត៌មាន ថតវីដេអូ និងថតរូប។

បញ្ហាអ្វីខ្លះ ដែលប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងប្រឈម ខណៈពួកគេប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗ?

ពេលអ្នកចូលហាងកាហ្វេក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ អ្នកមាន WiFi។ ពេលអ្នកភ្ជាប់ទូរស័ព្ទទៅ WiFi អ្នកនឹងទទួលសេវាអ៊ីនធឺណិតល្បឿនលឿន ដោយមិនមានការរំខានឡើយ ពេលដែលបណ្តាញនោះខ្លាំង។ អ្នកនឹងសប្បាយរីករាយនឹងអ្វីដែលអ្នកកំពុងតែទាញយកទំព័រណាមួយ និងបញ្ជូនព័ត៌មានតាមអ៊ីនធឺណិត។ ប៉ុន្តែ នៅពេលអ្នកកំពុងប្រើប្រាស់សេវា 3G នៅខាងក្រៅ ដែលខ្ញុំធ្លាប់ប្រើពីមុនមក អ្នកនឹងជួបការរំខានជាច្រើន។ អ្នកនឹងព្យាយាមទាញយកទំព័រដែលអ្នកចង់បាន ប៉ុន្តែបែរជាជាប់គាំងទៅវិញ។ បន្ទាប់ពីអ្នកព្យាយាម ២ ទៅ ៣ដង អ្នកនឹងលែងចង់លេងវាទៀត។

តើបញ្ហាទាំងនេះ អាចដោះស្រាយបានដោយរបៀបណា?

អ្វីដែលយើងត្រូវការពេលនេះ គឺការអភិវឌ្ឍបណ្តាញអ៊ីនធឺណិត ទៅកម្រិតបន្ទាប់ ពីព្រោះបើយើងកំពុងប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ដែលត្រូវការអ៊ីនធឺណិត មានល្បឿនលឿន យើងត្រូវមានបណ្តាញមានស្ថិរភាព និងល្បឿនលឿនផងដែរ ដែលអាចឲ្យយើងប្រើកម្មវិធីទាំងនេះ ដោយងាយស្រួល។ យើងមាន4G ហើយវាអាចឲ្យអ្នកប្រើប្រាស់ បង្ហោះព័ត៌មានតាមអ៊ីនធឺណិត និងទាញយកព័ត៌មានពីអ៊ីនធឺណិត៕ CS

កិច្ចសម្ភាសជាមួយ លោក សុខ ឆាយ ដែលជានាយកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុន បណ្ណាគារ អន្តរជាតិ

លោក សុខ ឆាយ នាយកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុន IBC ក្នុងអំឡុងពេលផ្តល់បទសម្ភាស។ រូបថត ផា លីណា

29 December 2011 ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍

ក្រុមហ៊ុន បណ្ណាគារ អន្តរជាតិ (IBC) បានបង្កើតឡើងនៅកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៤ ដែលផ្តើមឡើងពីទុនតិចតួច និងមានបុគ្គលិកប្រមាណជា១០នាក់ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នក្រុមហ៊ុននេះមានសាខាចំនួន ៥កន្លែងនៅទូទាំងប្រទេស និងមានបុគ្គលិកបម្រើការជិត១០០នាក់ ហើយអ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់នោះ គឺបណ្ណាគារនេះបាន ទទួលពានរង្វាន់ពីអង្គការ Business Initiative Direction (BID) របស់សហគមអ៊ឺរ៉ុប ដែលវាយតម្លៃថា ជាបណ្ណាគារបានលក់ផលិតផលដែលមានគុណភាព និងមានតម្លាភាព។
ទាក់ទងនឹងដំណើរការអាជីវកម្មនេះដែរ លោក សៀម ប៊ុនធី អ្នកយកសារព័ត៌មានរបស់កាសែត ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ បានធ្វើបទសម្ភាសជាមួយ លោក សុខ ឆាយ នាយកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុន IBC ស្តីអំពីដំណើរការវិវឌ្ឍរបស់ក្រុមហ៊ុន និងភាពជោគជ័យលើការប្រកួតប្រជែងនាពេលបច្ចុប្បន្ន និងទិសដៅរបស់ក្រុមហ៊ុននាពេលអនាគត។

តើអ្វីជាមូលហេតុដែលជំរុញឲ្យលោកចាប់យកអាជីវកម្មបើកបណ្ណាគារនៅកម្ពុជានេះ?
យើងសង្ឃឹមថា ស្រុកយើងគង់តែថ្ងៃណាមួយមានការអភិវឌ្ឍ ហើយបើវាមានការអភិវឌ្ឍវាត្រូវការអ្វីដែល សម្រាប់បង្កើនធនធានមនុស្សនោះ គឺមានតែការសិក្សាអប់រំ ហើយការសិក្សាអប់រំត្រូវការសៀវភៅដែលជាក្បួនជាខ្នាតសម្រាប់សិក្សា ហើយមួយវិញទៀតខ្ញុំគិតថា សិស្សសាលានឹងមានការកើនឡើង នៅពេលដែលប្រទេសជាតិ រីកចម្រើនបណ្តើរៗគាត់ត្រូវការចំណេះដឹងកាន់តែខ្ពស់ ដូច្នេះគេនឹងទាមទារនូវផលិតផលដែលមានគុណភាព និងសម្បូរបែប។ ម៉្យាងទៀតនៅពេលប្រទេសយើងរីកចម្រើននឹងមានអ្នកវិនិយោគមកបណ្តាក់ ទុនកាន់តែច្រើន ហើយពេលនោះគេនឹងត្រូវការសម្ភារទាំងនេះដែរដើម្បីប្រើប្រាស់ ដោយកាលនោះសម្ភារទាំងនេះគឺខ្សត់ណាស់។

តើការបើកអាជីវកម្មនេះដំបូងឡើយចំណាយទុនប៉ុន្មានដែរ ហើយមានការចូលរួមពីអ្នកផ្សេងដែរ ឬទេ?
យើងមានការចូលរួមពីខាងក្រុមហ៊ុនចិនដែលគេជាអ្នកផ្តួចផ្តើមដែល គេ ជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់ទំនិញ និងផ្តល់ទុនចូលរួម ប្រមាណ៥ម៉ឺនដុល្លារ ហើយខាងខ្ញុំមានគ្នាប្រាំនាក់ដែរដែលមានទុនប្រមាណ៥ម៉ឺន ដុល្លារដែរ ប៉ុន្តែក្រោយមកក្រុម ហ៊ុនចិននេះបានដកភាគហ៊ុនវិញកាលពីអំឡុងឆ្នាំ ១៩៩៦។

តើលោកអាចបង្ហាញពីរបៀបចាប់ផ្តើមដំបូងនៃការធ្វើអាជីវកម្មបានដែរ ឬទេ ហើយមានការលំបាកកម្រិតណា និងមានអតិថិជនគាំទ្រច្រើនដែរឬទេ?
កាលនោះយើងបានដាក់លក់ផលិតផលរបស់យើងដោយបានកំណត់តម្លៃនៅលើ ផលិតផលនោះតែម្តង ដោយមិនចាំបាច់ឲ្យអតិថិជនតថ្លៃឡើយ ហើយយើងធ្វើនេះ គឺបានបើទូលាយឲ្យអតិថិជនបានមើល និងកាន់ផលិត ផលទាំងនោះដើម្បីសម្រេចចិត្តទិញ ពោលគឺយើងធ្វើតាមប្រទេសជឿនលឿនលោកខាងលិច។ ដូច្នេះវា គឺជាការប្រឈមនឹងការប្រថុយប្រថានខ្ពស់បំផុត ព្រោះថា អតិថិជនចូលមកអាចនឹងងាយលួចបន្លំរបស់របរដោយសារកាលនោះ វាមានភាពរញ៉េរញ៉ៃពិបាកក្នុងការគ្រប់គ្រង ហើយរហូតអ្នកមួយចំនួនគេមកទាយថាអ្នកឯងឈរអត់បានបីខែទេ បើសិនអ្នកឯងធ្វើរបៀបហ្នឹង? ប៉ុន្តែយើងអត់ហ៊ានឆ្លើយទេ ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលយើងសម្រេចចិត្តថា ធ្វើហើយយើងត្រូវតែសាកល្បង ព្រោះថា ប្រទេសលោកខាងលិចដែលគេជឿនលឿនគេអត់មានដាក់អីវ៉ាន់នៅក្នុងទូ ហើយដើរលើកឲ្យអតិថិជនមើលនោះទេ។ ម៉្យាងទៀតយើងក៏សង្ឃឹមទៅថ្ងៃមុខប្រទេសយើងនឹងរីកចម្រើន ជឿនលឿនដែរ។ ចំពោះអតិថិជនវិញមានការអ៊ូអរច្រើនដែរ ជាពិសេសនៅថ្ងៃគ្រិស្តស្មាស់មានអតិថិជនយ៉ាងច្រើន ចូលមកកន្លែងយើង ប៉ុន្តែយើងអត់មានអីវ៉ាន់លក់ឲ្យគេដោយសារតែអ្នកផ្គត់ផ្គង់គេមិន ផ្តល់ឲ្យយើង ហើយអ្វី ដែលលំបាកនោះ គឺខាងម្ចាស់ភាគហ៊ុនចិនបានដកភាគហ៊ុនរបស់គេវិញនៅអំឡុងឆ្នាំ ១៩៩៦ ដែលពេលនោះ ធ្វើឲ្យក្រុមហ៊ុនជួបការលំបាកយ៉ាងខ្លាំងព្រោះថា លុយដែលយើងវិនិយោគរួមគ្នានោះត្រូវទិញសម្ភារផ្សេងៗអស់ហើយ និងត្រូវជួលអគារ។ ពេលនោះយើងមិនមានទុនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ទិញទំនិញទៀតឡើយ ហើយយើងក៏ បានសម្រចចិត្តដើរទិញទំនិញបណ្តាក់ពីអាជីវករ តាមផ្សារអូរឫស្សី និងផ្សារអូឡាំពិកសិន ហើយរហូតដល់ ក្រោយៗមកយើងក៏អាចមានលទ្ធភាពនាំចូលនូវសម្ភារផ្សេងៗពីប្រទេស ជាច្រើនផងដែរ។

តើបច្ចុប្បន្នបណ្ណាគារអន្តរជាតិមានប៉ុន្មានសាខា? ហើយនរណាជាអតិថិជន? មានលក់ផលិតផលអ្វីខ្លះ? តើផលិតផលទាំងនោះនាំចូលពីប្រទេស ណាខ្លះ?
សព្វថ្ងៃយើងមាន៥សាខា ដែល៤សាខានៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងមួយសាខាទៀតនៅខេត្តសៀមរាប។ ចំណែកអតិថិជនរបស់យើងមានតាំងពីកូនក្មេងរហូតដល់មនុស្សចាស់ ជាពិសេសក៏មានជនបរទេសផងដែរ។ ចំពោះផលិតផលដែលយើងលក់រួមមានសម្ភារសិក្សា សៀវភៅអាន សៀវភៅសរសេរ សម្ភារការិយាល័យ វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ និងរបស់ផ្សេងៗជាច្រើនទៀត។ ផលិតផលទាំងនេះ យើងបាននាំចូលពីបណ្តាប្រទេសជាច្រើន ដូចជា ចិន សិង្ហបុរី ជប៉ុន ថៃ ម៉ាឡេស៊ី វៀតណាម សហរដ្ឋអាមេរិក និងមានផលិតផលខ្មែរផងដែរ។
បច្ចុប្បន្នឃើញថា មានអាជីវកម្មបណ្ណាគារធំៗកំពុងតែបើកដំណើរការជាច្រើននៅកម្ពុជា តើលោកមានការបារម្ភពីការប្រកួតប្រជែងដែរឬទេ?
ខ្ញុំគិតថា ទីផ្សារសេរីតែងតែមានការប្រកួតប្រជែងគ្នាច្រើន មានការជឿនលឿនទាំងអស់គ្នាដែរ យើងមិននឹកឃើញថា ខ្លាចនោះទេ ព្រោះយើងមានបទពិសោធច្រើនហើយ យើងនៅតែយកចិត្តទុកដាក់គ្រប់គ្រងទីផ្សារបណ្ណាគារ ដែលយើងនៅតែឈានមុខគេ។ ម៉្យាងទៀតយើងមានធនធាន មនុស្សគ្រប់គ្រាន់ និងមានទំនិញគ្រប់គ្រាន់ ដូច្នេះយើងមិនមានការព្រួយបារម្ភនោះទេ។

តើលោកអាចប្រាប់ពីយុទ្ធសាស្ត្រដែលជំរុញឲ្យបណ្ណាគារអន្តរជាតិអាច ឈរលើទីផ្សារប្រកួតប្រជែងរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន និងថ្មីៗនេះទទួលបានពានរង្វាន់ពីសហគមអ៊ឺរ៉ុប?
ដោយសារតែយើងមិនមែនជាអ្នកចេះដឹងនោះទេ ហើយយើងជាកូនអ្នកស្រែធ្លាប់តែពិបាកដូច្នេះការងារយើងរក ស៊ី យើងត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្ន ហើយយើងត្រូវតែខិតខំ និងអ្វីដែលសំខាន់បំផុតនោះ គឺយើងត្រូវកំណត់ទិសដៅរក ស៊ីច្បាស់លាស់ ទីមួយ គឺយើងធ្វើអ្វីត្រូវតែមានគុណភាព បើសិនជាយើងគ្រាន់តែធ្វើ ហើយមិនគិតពីគុណភាពដែលអ្នកប្រើគាត់ប្រើអត់កើតនោះយើងអត់ជោគ ជ័យទេ។ កន្លងមកខ្ញុំមុននឹងលក់ទំនិញមួយៗ ខ្ញុំត្រូវសិក្សាអស់ពីបណ្តាទីផ្សារអន្តរជាតិជុំវិញយើងតើគេលក់ ទំនិញអ្វី? តើទំនិញនោះគេពេញនិយមដែរឬទេ? បើយើង ចេះតែលក់ទំនិញឲ្យតែបានៗដែលមិនមានគុណភាព និងចង់បានចំណេញច្រើននោះ ថ្ងៃក្រោយគេនឹងមិនមកទិញយើងទៀតទេ។ ដូច្នេះការកំណត់ទិសដៅរបស់ខ្ញុំ គឺគុណភាពជាចម្បង គុណភាពជាអាទិភាព។
ម៉្យាងទៀត ទាក់ទងរឿងទទួលពានរង្វាន់វិញ ខ្ញុំសឹងតែមិនជឿទេ ពេលនោះខ្ញុំបានឲ្យកូនខ្ញុំសួរទៅគាត់ថា តើគាត់ឲ្យមកស្រុក ខ្មែរហ្នឹងច្រឡំឬក៏យ៉ាងម៉េចព្រោះថា អ្នកចូលរួមសុទ្ធតែអ្នកមហាសេដ្ឋីទាំងអស់។ គាត់និយាយថា គេអត់និយាយ ពីអ្នកមានអ្នកក្រឬក៏ប្រទេសជឿនលឿននោះទេ គេថា គេឃ្លាំមើលគ្រប់អាជីវកម្មនៅលើពិភពលោកឲ្យតែអាជីវកម្ម នោះមានគុណភាព ត្រឹមត្រូវ និងប្រកបដោយតម្លាភាព។

តើលោកមានគម្រោងពង្រីកអាជីវកម្មនេះបន្ថែមទៀតដែរឬទេ? នៅពេលអនាគតតើលោកមានគម្រោងបង្កើត រោងចក្រផលិតសម្ភារ ឬជាផលិតផលផ្ទាល់ខ្លួនដែរឬទេ ឬក៏នៅតែពឹងផ្អែកពីការនាំចូលពីគេទាំងស្រុង?
យើងគិតថា ការរីកចម្រើនវាឥតឈប់ទេនៅពេលដែលប្រទេសកម្ពុជាកាន់តែមានការ រីក ចម្រើន ទីក្រុងកាន់តែមាន ការអភិវឌ្ឍ យើងក៏មានគម្រោងពង្រីកបន្ថែមទៅតាមជាក់ស្តែងតាមនេះដែរ ហើយនៅពេលអនាគត យើងក៏ មានគម្រោងគិតគូរអំពីការបង្កើតផលិតផលខ្លួនឯងដែរ។

តើលោកយល់យ៉ាងណាដែរចំពោះការបើកផ្សារ ហ៊ុនរបស់កម្ពុជានៅឆ្នាំក្រោយនេះ?
នេះ ជារបត់ថ្មីមួយនៅពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចយើងឈានទៅមុខ ដែលត្រូវបង្កើតទីផ្សារនេះឡើងដើម្បីជួយឲ្យអាជីវកម្មមានទុន និងបង្កើនទុនដើម្បីពង្រីកចង្វាក់ផលិតកម្មរបស់ខ្លួន ហើយនេះ គឺជាការល្អ។ ខ្ញុំចេះតែមានការគិតគូរដែរ តែគ្រាន់តែថា វាមិនបានភ្លាមៗ យើងគិតបណ្តើរៗ គឺយើងគាំទ្រ ហើយយើងគិតមើលថាគួរធ្វើយ៉ាងម៉េច ដើម្បីរួមចំណែក៕

បទបញ្ជាសម្តេចហ៊ុន សែនគួរតែត្រូវពិនិត្យឡើងវិញ

គោរពលោកការីនិពន្ធ
ដោយសារតែបទបញ្ជារបស់សមេ្ដច ហ៊ុន សែន មិនសូវមានតម្លៃ សព្វថ្ងៃនេះ ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាមើលឃើញថា ហាក់ដូចជាមានភាពអនាធិបតេយ្យសម្បើមណាស់ ហើយបទបញ្ជាទាំងអស់នោះ ពុំមែនហាក់ដូចជាគ្មានតម្លៃនោះទេ និយាយឲ្យចំទៅ គឺអត់តម្លៃតែម្តង។ ខ្ញុំលើកឧទារហណ៍ជាក់ស្តែង ដូចជាបទ ល្មើសព្រៃឈើ បទល្មើសនេសាទ បទល្មើសការប្រើប្រាស់អាវុធខុសច្បាប់ជាដើម ។ល។ និង ។ល។ ឯស្តង់ដារក្នុងការអនុវត្តច្បាប់វិញហាក់ដូចជាមានលក្ខណៈខុសគ្នា នៅតាមតំបន់ និងបានអនុវត្តដោយរើសមុខ។

ខ្ញុំសូមលើកយកបទល្មើសមួយជាក់ស្តែង ពាក់ព័ន្ធការប្រើប្រាស់កាំភ្លើងខុសច្បាប់ និងបាញ់បោះសេរី នៅតាមភោជនីយដ្ឋាន ហាងផឹកស៊ីនៅទូទាំងប្រទេស។ កន្លងមកបទល្មើសជាច្រើន នៅតាមបណ្តាហាងផឹកស៊ី ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការវាយតប់ នៅតាមបណ្តាខេត្ត ក្រុង កន្លែងដែលគ្មានខ្នងគឺត្រូវគេបិទ តែបើកន្លែងដែលមានខ្នង គេបិទ តែមួយប៉ប្រិចភ្នែក រួចបើកវិញ ហើយបើកន្លែងដែលមានខ្នងក្រាស់គឺអត់បិទទេ ទោះជាបទល្មើសនោះ ជាក់ស្តែងផ្អើលម៉ាស្រុកខ្មែរ ក៏ហាងដែលពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសនោះ មិនត្រូវបានគេបិទដែរ មិនដឹងថាមកពីហេតុអ្វី? ដូចជាករណីវាយចៅក្រមនៅមណ្ឌលគិរី លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាឱ្យគេចាប់ជនល្មើស ទោះជាអ្នកនោះគឺជាកូនប្រសាចៅហ្វាយខេត្តក៏ដោយ។

ចុះករណីនៅរតនគិរី អ្នកបើកហាងផឹកស៊ីមានអង្គរក្ស ប្រើកាំភ្លើង ហើយវាយតប់គេស្ទើរងាប់ ហេតុអ្វីក៏មកដល់ថ្ងៃនេះបែរជាស្ងាត់អត់ទាន់ស្រែកមួយម៉ាត់ទៅ វិញ? ហើយករណីនេះ កើតចំកូនតំណាងរាស្ត្រ គណបក្សប្រជាជនគ្នាឯង ដែលត្រូវជាប្អូនលោក ប៊ូ ថង សមាជិកអចិន្រៃ្តយិ៍ការិយាល័យនយោបាយមជ្ឈិមបក្សថែមទៀត ឬក៏ម្ចាស់ហាង ដែលឲ្យអង្គរក្សប្រើកាំភ្លើង វាយក្បាលកូនតំណាងរាស្ត្រ ប៊ូ ឡាំ មានខ្នងធំជាង លោក ប៊ូ ឡាំ? ដល់ថ្នាក់កូនតំណាងរាស្ត្រ ប៊ូ ឡាំ ក៏គេហ៊ានវាយដែរ មិនឲ្យនិយាយថា ខ្នងធំជាងម្តេចបាន? ថាវាយ ក៏វាយចុះ គឺមកពីកូនលោក ប៊ូ ឡាំ មានកំហុសដែរ តែឋានៈត្រឹមថៅកែហាងមួយសោះ មានអង្គរក្ស មានកាំភ្លើងប្រើប្រាស់យកទៅវាយគេនោះ បានកាំភ្លើងពីណា នរណាចេញលិខិតឲ្យប្រើប្រាស់? ហើយរហូតមកទល់ថៃ្ងនេះ ហាងនោះ នៅតែអាចដំណើរការលក់ដូរបានទៀតតើហេតុអ្វី? ខ្ញុំនៅចាំបានថា លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់មានប្រសាសន៍អះអាងថា អ្នកមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់កាំភ្លើងខ្លី លុះត្រាតែមានឋានៈពីថ្នាក់វរសេនីយ៍ទោ ឡើងទៅ តែសព្វថ្ងៃនេះកុំថាឡើយវរសេនីយ៍ទោ ព្រិន្ទបាលឯកក៏មានសិទ្ធិប្រើប្រាស់ដែរ ។ ខ្លះអត់មានទាំងដោយផង ករណីដូចជា កែន សារ៉ា មន្ត្រីខុទ្ទកាល័យលោក ហ៊ុន សែន ផ្ទាល់ ដែលបាញ់បោះសេរី ហើយត្រូវសមត្ថកិច្ចចាប់ដាក់គុក កាលពីអំឡុងចូលឆ្នាំខ្មែរនោះជាដើម។ ការសរសេរនេះពុំមែនមានន័យ ថា ផ្ចាញ់ផ្ចាលសម្តេច ហ៊ុន សែន ទេ តែក្នុងនាមប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ គ្រាន់តែចង់ជូនជាព័ត៌មានថា សូមសម្តេចគួរតែត្រួតពិនិត្យឡើងវិញនូវរាល់បទបញ្ជារបស់សម្តេច ជាពិសេស គឺបទបញ្ជាពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រើកាំភ្លើងនេះ។ សម្តេចធ្លាប់នៅចាំបានទៀតទេ សម្តេចធ្លាប់បានមានប្រសាសន៍ថា គណបក្សប្រឆាំង បើដឹងថា មានកាំភ្លើងតែមួយដើម អ្នកឯងនឹងអាយុខ្លី! ចុះឋានៈត្រឹមថៅកែហាងមួយ ហើយនៅឯខេត្តទៀត តែមានអង្គរក្សប្រើកាំភ្លើងខ្លី ហេតុអ្វីក៏គ្មានទោស? បើតាមកាសែតចុះផ្សាយកន្លងមក ម្ចាស់ហាងមានឈ្មោះ លី សុខងីម ស្គាល់ទាំងម្ចាស់ច្បាស់យ៉ាងនេះ ច្បាស់ទៅហើយ ចុះចៅហ្វាយខេត្តលោក ប៉ាវ ហមផាន រវល់ធ្វើអី បានជាធ្វើមិនដឹង មិនឮដែរ ឬក៏ចាំទាល់តែសម្តេចស្រែកបានធ្វើ? វាចម្លែកដែរ នៅទូទាំងប្រទេស បើមានករណីបែបនេះឋានៈត្រឹមអភិបាលស្រុក ក៏គេមានអំណាច អាចឲ្យបិទ ឬ ផ្អាកសិនដែរ តែនេះស្ងាត់ច្រៀប ទាំងអភិបាលស្រុក ទាំងអភិបាលខេត្ត ទាំងតុលាការ ឬក៏ម្ចាស់ហាង លី សុខងីម នោះ មានបុណ្យស័ក្តិធំជាងចៅហ្វាយខេត្ត?

វាអាក្រក់មើលពេកណាស់ និងបង្ហាញពីភាពកម្សោយពេក ដល់ថ្នាក់ចៅហ្វាយខេត្តមិនដឹងថា ធ្វើស្អីថៅកែហាងមួយកើត វាខូចទាំងតម្លៃ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថែមទៀត។ ប៉ុន្តែថាចៅហ្វាយខេត្តចុះអ៊ីចឹង ចុះតុលាការខេត្តយ៉ាងម៉េចដែរ លោកព្រះរាជ អាជ្ញា យ៉ាងណា បានជាស្ងាត់ដែរ ខ្ញុំមិនជឿថា ជនរងគ្រោះមិនប្តឹងនោះទេ ឬក៏ស្តង់ដារច្បាប់នៅស្រុកខ្មែរ ខុសគ្នា? ដូចជាក្រុមដែលត្រូវរដ្ឋាភិបាលចោទថា ប៉ុនប៉ងបង្កើតតំបន់អបគមន៍ បានត្រូវបញ្ជាឲ្យដេញប៉ផាប់ចាប់ពភីង ដូចករណីស្ត្រីនៅបឹងកក់ និងទំនាស់ដីធ្លីផ្សេងៗទៀតជាដើម។

ចំណែកឯកឧត្តម ស ខេង សូមមេត្តាពិនិត្យខេត្ត រតនគិរី នេះផង ចៅហ្វាយខេត្តមុនៗ មិនសូវសម្បូររឿងអាស្រូវដូចសព្វថ្ងៃនេះទេ លើកលែងតែករណីកាប់ឈើ តែឥឡូវក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោក ប៉ាវ ហមផាន សម្បូររឿងណាស់ ឃាតកម្ម កាប់ចាក់ក៏សម្បូរ ចោរប្លន់ក៏ញឹក មានអាប្លន់មកពីខេត្តក្រៅពួនសម្ងំនៅក្នុងខេត្តក៏មាន ហើយពីមុនល្បែងភ្នាល់បាល់ ចាក់កន្ទុយលេខអត់មានទេ តែឥឡូវចាប់ផ្តើមមានហើយ មិនដឹងថាតើលោកអភិបាលខេត្តបានដឹងឬអត់?
ដោយ កាន់ វិរៈ

Standards out for tourism officials

A tourist poses for a photograph at Angkor Wat, in Siem Reap province, earlier this year. Photograph: Sreng Meng Srun/Phnom Penh Post

Tuesday, 22 May 2012, Rann Reuy

Housekeeping and front offices at hotels around Cambodia are set to change as the country prepares to adopt regional standards that all ASEAN nations are trying to put in place.

The draft document on housekeeping and front-office standards, and related training courses, had been finalised by Tourism Ministry officials, Try Chhiv, director of the National Committee for Tourism Professionals, said.

The committee would wait until July, when ASEAN officials send copies of ASEAN’s standard documents, in order to ensure uniformity, he said.

The documents, implemented by trainers, trainees and employers, would become the standard for evaluating professional staff, Try Chhiv said yesterday.

Tourism Minister Thong Khon said the preparation of services in compliance with ASEAN standards was crucial for Cambodian tourism.

“I want Cambodia to go along with ASEAN,” he said.

Thong Khon said Cambodia did not yet have state-run professional schools for training, but staff were trained by private-sector partners.

Cambodia’s tourism sector employed about 400,000 people and would need twice that number by 2020, Ang Kim Eang, president of the Cambodia Association of Travel Agents, said.

Cambodian military integrates with Microsoft Lync

Thursday, 31 May 2012, Stuart Alan Becker

The Cambodian Ministry of Defence has begun using Microsoft Lync, an instant messaging client that uses IP protocols, like those used by the internet, to integrate communications from radios to smart phones, enabling secure communications between commanders and troops via many different kinds of mobile devices.

General Manager Sampath Perera of Techenture Consulting, said his firm is proud to be helping the Ministry of Defence integrate their communications with security and speed.

“Basically if you take traditional military communication, you have radio, which is limited to a certain area. The general can be in another country, but with Microsoft Lync he can use his smart phone to talk with radio channels even on the battlefield,” Perera said.

The system runs with Microsoft Lync Server software on computer hardware owned by the client and has built-in high-level encryption, Perera said.

“The advantages are that you don’t really need to throw away the existing systems. When you integrate the radio systems with Lync, communications are available anywhere in the world.”

Sri Lankan Perera, 28, has been in Cambodia for about four years. He says many other organizations including banks with multiple branches, mobile operators, government agencies and NGOs could benefit from such secure unified communications capability.

“The benefit for a customer with Microsoft Lync is that you can replace the traditional communications system. You can integrate a standard PBX telephone system, Yahoo Messenger, Skype and different applications. When they want to do a phone call they pick up the phone and use Skype. You can integrate all these things because Microsoft now owns Skype,” Perera said.

“The main benefit for business is they don’t need to invest in different devices for different channels of communications. They need land phones, fax machines, separate emails, chat and instant messaging. With link you integrate all devices, it saves costs and money on IP administration,” he said.

Giving the example of the Lync system capability using The Phnom Penh Post, Perera said, “If the operator at The Post rings your extension, it will ring your mobile phone. No matter where you are, we get your call to you. If you are a large organisation with many branch offices and a need to call from branch to branch, it costs money. By using Lync, you can deploy IP communications.”

The cost of the system depends on the number of users, Perera says.

“If you have 30 to 50 users with standard Lync, then we are looking at somewhere like $5,000 for the deployment and that’s just for the software. With the hardware it would total from $6,000 to $7,000. The cost is based on the number of client access licenses,” he said.

Sok Siphana’s law firm joins ZICOlaw

Monday, 11 June 2012 Stuart Alan Becker

Lawyer and government advisor Sok Siphana has made his law firm, Sok Siphana & Associates, a member of ZICOlaw, a leading regional law firm based in Kuala Lumpur and focused on the ASEAN region.

ZICOlaw, named for its origins as Zaid Ibrahim & Co, is an integrated network of independent legal and related professional service providers in the ASEAN region with offices in Singapore, Indonesia, Thailand, Vietnam, Cambodia, Australia and Dubai.

“We regard it as of paramount importance that we continue to improve and seek out the skills and knowledge base of the firm and this requires significant investment on our part,” Sok Siphana said.

Sok Siphana & Associates was established in 1995, before he left legal practice to serve as the Secretary of State for the Cambodian Ministry of Commerce. In 2009, he resumed his practice and reconstituted his law firm.

“We focus on three specific areas: legal works in relation to the business and investment in Cambodia; international consulting practice, and trade-related technical assistance,” he said.

Expectations exceeded at new dental hospital

Dr Tith Hongyeou, of the Roomchang Dental and Aesthetic Hospital, speaks to the Post in Phnom Penh. Photograph: Stuart Alan Becker/Phnom Penh Post

Friday, 15 June 2012 Stuart Alan Becker

When Dr Tith Hongyoeu opened Roomchang Dental and Aesthetic Hospital in a new 10-storey building on Street 184 just off Norodom Boulevard six months ago, it was the realisation of a dream come true for a poor boy from Kampong Thom province who grew up tending cows and cutting grass under the Khmer Rouge.

What he’s most proud of is the fact that people no longer need to travel outside Cambodia to get top notch dental care. The American, Chinese, Japanese and Malaysian embassies have all acknowledged Roomchang as a safe place for their staff to get dental work done.

Dr Tith recently signed a contract with the Peace Corps, a US government volunteer service, that enables the young American volunteers in Cambodia to get their dental work done at Roomchang.

In an interview on Wednesday on the six-month anniversary, Dr Tith said Roomchang’s business had exceeded expectations with 150 patients per day, with 50 per cent of them foreigners. “We are the first dental hospital in Cambodia’s history, and we have a big team that can offer every kind of service to the customers. We guarantee that no customer needs to go overseas. We have a big capacity to treat the foreigners from overseas who come here because we have the highest international standard dental services, but we charge local prices.”

Among Dr Tith’s patients are the upper ranks of the Cambodian government, including Prime Minister Hun Sen himself.

Dr Tith says he’s grateful to the Cambodian leadership for creating the conditions for economic stability following a difficult past. He calls on all young Cambodians from the rural areas or the cities to focus on education and to come up with their own dreams.

“By passion they can make their dreams come true like me,” he said.

Dr Tith said his success was the result of a personal strategy of learning new things each day and constantly striving himself to become better. He’s a crusader against laziness.

“Today, I must be better than yesterday and tomorrow I must be doing better than today. Every day I learn new things. Many people are limited because they don’t want to learn new things. I can learn from people selling ice cream or cleaning the road, or people cooking food. Everywhere I go I learn everything.”

He said learning is the key to success in life.

“I have absorbed knowledge that I can utilise and transfer it into development in dentistry. I can learn from the construction worker, electricity from electrician, plumbing, so I can build a hospital.

“You must learn new things every day and you must make it happen. Don’t just talk. Do it. As you start to do it, you will make it true.”

Within Roomchang, Dr Tith is proud of the latest technology, including a centralised suction and compressor system from Germany, dental chairs and X-ray machines from Italy and Japan, as well as a CAD/CAM system from the USA.

“All the material we are using here is the highest standard of material in the industry.”

With 21 dentists and a total of 80 staff members, Dr Tith says he takes pride in taking on the complicated cases personally.

Revenue has increased 40 per cent since opening in December. Next year, 10 additional dental chairs will be added on the fourth floor.

“Presently we have 26 dental chairs.”

The investment in the latest imported dental equipment at Roomchang cost $2.5 million.

Dr Tith says dental treatment at Roomchang costs about 20 per cent of what it costs in the United States or Australia, which puts Cambodia on the map for what he calls dental tourism.

“One root canal in the United States costs about $1,000 and our fee is only $200,” he said.

“The living cost and labour costs are lower here, so we can maintain the fee, but we use the same equipment and material, and in many cases we have better equipment and better material.”

Dr Tith takes hygiene very seriously, with as many disposable products as possible: disposable gloves and single use materials.

He uses the highest graded sterilization systems for the equipment including antiseptic solutions, ultrasonic cleaners, clean water washes and finally a “type B autoclave” which is the highest standard disinfectant procedure.

“We are completely in the high standard, the same as in UK, US or in Germany. Because we are health professionals, we do it thoroughly and step by step.”

The 75 foreigners per day who go through Roomchang are managed through appointments with about eight patients per dentist. Most foreigners are European along with Americans, Australians and citizens of the United Kingdom.

“We welcome to all the tourists who plan to visit Cambodia to save money. For example if they spend $20,000 in their home country for dental work, they can have it done in Cambodia for $4,000.

“We are happy about that. We can provide high quality with the local price. We have a strong policy to offer the maximum benefit to the patient, for the long term predictable result.”

Interestingly, more foreigners have gum disease than Cambodians, which Dr Tith thinks comes from a combination of a diet with fewer vegetables and colder weather, which makes bathing less frequent.

“When foreigners live in Cambodia for two or three years, there is less gum disease,” he said.”With a vegetable-based Asian diet, you have to chew more and the chewing helps to improve the dental structure.”

With a two-pronged approach, for Cambodians and foreigners, Dr Tith says some patents even with difficult dental problems might not need additional treatment for ten to twenty years.

Dr Tith says for Cambodians who have never seen a dentist, he cleans the teeth, does the treatment that is required and tells them to brush after every meal.

“Gum disease causes the most destruction,” he said. “And gum disease happens with everybody, even if you are rich.”

“I feel the public awareness in Cambodia is improving and people need better quality of life, a quality healthcare system and a quality education system. We guide people to improve their quality of life. We are the light for them. They know they have a good dental service,” he said.

In Kampong Thom at the age of six, young Tith started working in the fields, tending cows and cutting grass. He finished high school in 1989 and went to dental school in Phnom Penh in 1990.

“I found that standard of dental education and care was very low. I saw that I could transform this low standard to modern dental healthcare.

“From 1996, I started to travel, to Vietnam, Malaysia, Singapore, taking short six months courses. In Vietnam, I studied root canals. I went to Malaysia for oral surgery training and to Germany for a two year program.”

In September, Dr Tith will return to Germany for another study program.

CIMB eyes expansion in Cambodia

CIMB Group chief executive Nazir Razak speaks last week on the sidelines on the CIMB ASEAN Conference in Kuala Lumpur. Photograph supplied

Monday, 18 June 2012, May Kunmakara

CIMB Bank Cambodia will look to expand into the Kingdom’s fledgling capital market, as well as into its maturing microfinance sector, Nazir Razak, the chief executive of Malaysia’s second-largest bank, CIMB Group, says.

The relatively limited scale of Cambodia’s banking sector, coupled with the more than 30 banks that experts say already overcrowd the space, would push regional banks such as CIMB to diversify their services, Razak said last week on the sidelines of the CIMB ASEAN Conference in Kuala Lumpur.

“We are playing a long-term game. As [Cambodia’s] capital market develops, CIMB wants to get involved as well. We want to look at other deposit-acquisition opportunities, possibly including micro-finance,” Razak said. “We we will look at other avenues to make a bigger impact on the Cambodian market.”

CIMB opened a bank branch in Phnom Penh in late 2010. By the end of next year, it should have 10 to 12 branches, Razake said.

Cambodia must continue to invest in its human resources and technology for the banking sector to catch up with regional standards, Razak said.

Given the the size of the Cambodian market, domestically owned banks would also need to eventually look beyond their borders to find economies of scale, he said.

Malaysian banks such as CIMB, Maybank and Public Bank have done as much in the region, even with a population of 28 million that earned US$8,363 per capita in 2010.

Cambodia’s 14.7 million people brought in slightly more than $900 per head last year, according to Ministry of Economy and Finance data.

Malaysia’s Maybank became an incorporated subsidiary in Cambodia in April, betting on what Maybank CEO Abdul Wahid Omar said was a low banking-penetration rate in the country.

Although the numbers are disputed, a World Bank report released last month showed Cambodia at the bottom of the list in terms of bank use in the Asia-Pacific region.

Only four per cent of Cambodians had formal bank accounts, and just one per cent saved money at a formal financial institution, it said.

Razak noted the sector’s low penetration rate, but agreed with most industry insiders on the need for smaller banks to consolidate.

“My view is that it’s fine if the central bank wants to proliferate the number of licences, but over time the right thing to do is to have consolidation.

“To have fewer, bigger banks is better for the customer as well. You have bigger, safer banks. Banks enjoy economies of scale, which allow them to place their products more efficiently.”

Although Razak did not give a time frame for consolidation, he said the market would most likely end up with about 10 banks.