Sunday 2 September 2012

The world is running out of water

Issue No:237

Humans may have to switch almost completely to a vegetarian diet over the next 40 years to avoid catastrophic shortages of water, according to a report by the Stockholm International Water Institute.

''There will not be enough water available on current croplands to produce food for the expected nine billion population in 2050 if we follow current trends and changes towards diets common in Western nations,'' the report says.

Prepared by Malin Falkenmark and colleagues at the institute, the report says there will be just enough water if the proportion of animal-based foods is limited to 5% of total calories. It says considerable regional water deficits could be met by a reliable system of food trade between countries with surpluses and deficits.

The report says adopting a vegetarian diet is one option to increase the amount of water available to grow more food in a climate-erratic world. Animal protein-rich food consumes five to 10 times more water than a vegetarian diet, yet a third of the world's arable land is used to grow crops to feed animals.

''Nine hundred million people already go hungry and 2 billion people are malnourished in spite of the fact that per capita food production continues to increase. With 70% of all available water being in agriculture, growing more food to feed an additional 2 billion people by 2050 will place greater pressure on available water and land.''

The report was released to coincide with the start of the annual world water conference in Stockholm, where 2,500 politicians, UN bodies, non-governmental organisations and researchers from 120 countries were meeting to tackle water supply problems.

Competition for water between food production and other uses will intensify pressure on essential resources, the institute report states. ''The UN predicts that we must increase food production by 70% by mid-century. This will place additional pressure on our already stressed water resources.''

The institute also notes that research into water is growing faster than the average 4% annual growth rate for all research disciplines. In a report, The Water and Food Nexus: Trends and development of the research landscape, institute staff analysed the major trends in water- and food-related article output at international, national and institutional levels.

Global publisher Elsevier and the institute collaborated in preparing the report, which is based on the analysis of Scopus citation data by Elsevier’s SciVal Analytics team. It says the growing discrepancy between supply and demand for water is becoming more challenging each year but developments in water research have the potential to help solve the issue.

The report examines the dynamics of global water research between 2007 and 2011, focusing on two strands of research: water resources research, referring to natural and social science studies on water use, and food and water research focusing on the study of water consumption and recycling to produce food.

Water research has expanded rapidly, with both strands growing above the 4% average for all other disciplines. Water resources research is growing at a rate of 9.2% per year while research into food and water is growing by 4.7% each year.

Research is also becoming more collaborative and interdisciplinary, with a dramatic rise in publications from the fields of computer science and mathematics in water resource research; research from fields within the social sciences have become the fastest growing fields in the food and water research strand, the report states.

Research output is the highest in the United States in both water resources and food and water research, but growth between 2007 and 2011 was low.

On the other hand, China is experiencing ongoing growth in water research output and, if its trajectory continues, it could be the leading producer of water research within the next few years. Other countries experiencing high growth rates in both water resources and food and water research include Malaysia and Iran.

Increasing internationalisation in PhD education

Higher education participation rate to rise to 40% by 2020 – PM (SINGAPORE)

Call for improved access to HE in the Commonwealth

Yale President Richard Levin to step down

Harvard University probes plagiarism outbreak involving 125 students


Half the students in Ivy League college's Introduction to Congress class may have copied each other's final exams

To be caught cheating at Harvard is bad enough. The august university prides itself on incubating America's elite in the world of law, business and politics.
But now it has been revealed that scores of Harvard students are suspected of cheating on a single class. And the course's title? An Introduction to Congress.

Though that will likely fail to surprise the many cynical observers of American politics, it has certainly stunned college officials. Harvard has immediately launched an investigation.
"These allegations, if proven represent totally unacceptable behaviour that betrays the trust upon which intellectual inquiry at Harvard depends," said Harvard president Drew Faust in a statement.
After the allegations first became public the college refused to reveal the exact nature of the course in question. But the student newspaper, the Harvard Crimson, broke the story of the politics link and immediately sent a ripple of shock, mixed with humour, around the blogosphere.
"That's funny on so many levels," tweeted Andreas Goeldi, who works for an online video marketing firm in Cambridge, Massachusetts, where Harvard is located.

The Crimson said the politics course in question was taught during the spring by Professor Matthew Platt. After similarities were noticed in up to 20 student exam papers by an examiner the matter was brought to the attention of the administrative board and an investigation was launched.
That probe has now found some 125 of the course's final papers were suspicious and has begun contacting students involved.

Possible punishments range from being suspended for a year to an official warning. The class was taken by only 250 students meaning a staggering half are now suspected of cheating.
The newspaper quoted an email sent to students taking the exam that said it was "completely open book, open note, open internet, etc.." but warned them not to discuss it with each other and to treat it as an "in-class" exam.

The Associated Press reported that Harvard had now launched a committee on academic integrity to be headed by Jay Harris, the university's dean of undergraduate education. The panel may even consider bringing in an "honour code" for academic honesty.

"We believe in due process for students and fairness. Everyone wants it done yesterday, but we have to be patient. It's going to take as long as it takes," Harris told the news agency.

The rise of the internet, and the ubiquity of laptops among a student body, has led to many complaints that it is now too easy for students to take exam answers and course work from the world wide web.
However, the Boston Globe said that it appeared the Harvard students in question had not taken material from outside sources but appeared to have copied parts of the answers from each other. If the scandal is proved true it will doubtless be the largest cheating ring to have hit an elite Ivy League college in recent memory.

αž™ុαžœαž‡αž“​ដែαž›​αž”្αžšαž‘αž„αž‡ាαž”់​αž”ាαž€់ឌុαž”​αž–្រួαž™αž”ារម្αž—​ធំαž–ី​αž€ារសិαž€្សា​αž“ៅ​មហាវិαž‘្αž™ាαž›័αž™

αž›αž‘្αž’αž•αž›​αž”្αžšαž‘αž„​αž”ាαž€់ឌុαž”​ដែαž›​αž‘ើαž”​តែ​ត្រូវ​ αž”ាαž“​αž€្រសួαž„​αž’αž”់រំ​αž”្αžšαž€ាស​ថ្មីαŸ—​αž”ាαž“​αž’្វើ​ឲ្αž™​αž™ុαžœαž‡αž“​​αž‡ា​αž…្រើαž“​​ដែαž›​αž”្αžšαž‘αž„​ αž‡ាαž”់​αžŸαž”្αž”ាαž™​αž…ិត្ត​។ ​​αž”៉ុαž“្តែ​αž€្αž“ុαž„​ខណៈ​ដែαž›​αž–ួαž€αž‚េ​ត្រៀម​ខ្αž›ួαž“​αž…ូαž›​មហាវិαž‘្αž™ាαž›័αž™​​αž“ៅ​αž…ុαž„​αž†្αž“ាំ ​αž“េះ​ សិស្ស​ដែαž›​αž‘ើαž”​តែ​​αž‘αž‘ួαž›​αž”ាαž“​αžŸαž‰្αž‰ាαž”αž្រ​αž”ាαž€់ឌុαž”​ថ្មីαŸ—​ មាαž“​αž€ារ​αž–្រួαž™​​αž”ារម្αž—​ធំαž–ី​αž€ារ​αž‡្រើសរើស​αž‡ំαž“ាαž‰​αžšαž”αžŸ់ខ្αž›ួαž“​ αž–ីαž–្រោះ​តែ​αž–ួαž€​αž‚េ​មិαž“​ដឹαž„​ថា​ ខ្αž›ួαž“​αž―αž„​αž–ូαž€ែ​ធ្វី​ ហើαž™​ត្រួវ​​αž‡្រើសរើស​មុខ​វិαž‡្αž‡ា​ធ្វី​αž™αž€​αž˜αž€​សិαž€្សា​​αž”αž“្ត​αž“ៅ​មហាវិαž‘្αž™ាαž›័αž™​ αž“ោះ​αž‘េ​។

 αžŸិស្ស​មួαž™​αž…ំαž“ួαž“​សម្រេαž…​αž…ិត្ត​αž‘ៅ​តាម​αž€្តី​αž”្រាថ្αž“ា​αžšαž”αžŸ់​αžͺαž–ុαž€​ម្តាαž™​ដែαž›​ មិαž“​ដឹαž„​αž–ី​សមត្αžαž—ាαž–​αžšαž”αžŸ់​αž€ូαž“​αž“េះ​ αž‡ា​ហេតុ​αž“ាំ​ឲ្αž™​αž–ួαž€​αž‚េ​ធាαž…​αž”ោះαž”αž„់​αž…ោαž›​αž€ារសិαž€្សា​។​ដោαž™αž‘ែαž€​ សិស្ស​មួαž™αž…ំαž“ួαž“​​αž‘ៀត​αž”ាαž“​សម្រេαž…αž…ិត្ត​αž‘ៅ​តាម​តម្រូαžœαž€ារ​αž“ៃ​αž‘ីαž•្សារ​ដោαž™​មិαž“​ មើαž›​αž–ី​សមត្αžαž—ាαž–​αžšαž”αžŸ់​ខ្αž›ួαž“​αž‘េ​ αž“េះ​αž‡ា​ ​ហេតុ​αž•αž›​​មួαž™​αž‘ៀត​​αž“ាំ​ធោαž™​αž–ួαž€​αž‚េ​មិαž“​αž”ាαž“​αž‘αž‘ួαž›​αž‡ោαž‚αž‡័αž™​αž“ៅ​αž€្αž“ុαž„​αž‡ីវិត​។​​ αž“េះ​αž‡ា​ធ្វី​ដែαž›​αž”ាαž“​​αž“ិαž„​αž€ំαž–ុαž„​αž€ើត​មាαž“​αž“ៅ​αž€αž˜្αž–ុαž‡ា​។

αž€ារ​αž‡្រើសរើស​αž”αž“្ត​αž€ារ​សិαž€្សា​​αž“ៅ​αž€αž˜្រិតឧត្តម​សិαž€្សា​មុខវិαž‡្αž‡ា​ដែαž›​សិស្ស​ រៀαž“​ αž—ាαž‚​αž…្រើαž“​αž“ោះ αž‚ឺ​αž’αž“ាαž‚ារ​ ហិαžšαž‰្αž‰αžœαž្ថុ​ αž‚αžŽេαž“αž™្αž™​ ​αž‘ីαž•្សារ​ ​αž—ាសាαž’αž„់αž‚្αž›េស​ αž‚្αžšαž”់αž‚្αžšαž„​ αž“ិαž„​αž…្αž”ាαž”់​។​ αž€ារ​αž€αž„្វះ​ខាត​αž“ូវ​αž–αž៌មាαž“​​αž“ៃαž€ារ​សិαž€្សា​αž“ៅ​αž€αž˜្រិត​ឧត្តមសិαž€្សា​αžšαž”αžŸ់​សិស្ស​ αž’្វើ​ឲ្αž™​αž–ួαž€​αž‚ាត់​αž‡្រើសរើស​មុខ​វិαž‡្αž‡ា​​ដែαž›​មិαž“​​សម​αž”ំαžŽαž„​αžšαž”αžŸ់​ខ្αž›ួαž“​។​ សិស្សខ្αž›ះ​ αž‡្រើសរើស​αž‘ៅ​តាម​αž€ារ​ធូαžŸαž‘ាαž‰​αžšαž”αžŸ់​មិត្ត​αž—័αž€្តិ​ ហើαž™​ខ្αž›ះ​αž‘ៀត​​តាម​αžͺαž–ុαž€αž˜្តាαž™​αžšαž”αžŸ់​αž–ួαž€​αž‚េ​។

αž›ោαž€​αž”αžŽ្ឌិត​ សុខ​ αž‘ូαž…​ សាαž€αž›αžœិαž‘្αž™ាαž’ិαž€ារ​αž“ៃ​សាαž€αž›αžœិαž‘្αž™ាαž›័αž™​​ខេមរៈ​មាαž“​αž”្រសាαžŸαž“៍​ថា​ សិស្ស​ដែαž›​αž”αž‰្αž…αž”់​αž”ាαž€់ឌុαž”​មិαž“​αž”ាαž“​αž‡្រើសរើស​មុខ​វិαž‡្αž‡ា​ដែαž›​ខ្αž›ួαž“​ស្រទាαž‰់​ αž“ិαž„​αž–េαž‰​​αž…ិត្ត​​αž“ោះ​αž‘េ​។ αž—ាαž‚αž…្រើαž“​ αž–ួαž€αž‚េ​αž‡្រើសរើស​αž‘ៅ​តាម​តែ​αž‘ីαž•្សារ​αž€ាαžšαž„ារ​αžŸαž–្វថៃ្αž„​ តាម​ធ្αž“αž€​ដែαž›​αž•្αžαž›់​αž›ុαž™​ធោαž™​ αž“ិαž„​តាម​αžšαž™ៈ​មិត្αžαž—័αž€្តិ​។​ αž›ោαž€​ថា​ ​αž–ួαž€​αž‚េ​αž“ឹαž„​αž”្រឈម​មុខ​αž‡ាមួαž™​αž“ឹαž„​αž€αž„្វះ​αž€ាαžšαž„ារ​αž’ើ្វ​ αž“ិαž„​αž’្វើ​αž€ាαžšαž„ារ​​មិαž“​ត្រូវ​តាម​មុខ​αž‡ំαž“ាαž‰​αžšαž”αžŸ់​ខ្αž›ួαž“​αž“ា​αž–េαž›​αž’αž“ាαž‚αž​។​

αž€ារ​αž‡្រើសរើស​មុខវិαž‡្αž‡ា​ខុស​αž€្αž“ុαž„​αž€ារ​αž”αž“្ត​αž€ារ​សិαž€្សា​αž“ៅ​αž€αž˜្រិត​ឧត្តម​ សិαž€្សា​αž–ិត​αž‡ា​មាαž“​αž•αž›​αž”៉ះ​​αž–ាαž›់​ αž™៉ាαž„​ខ្αž›ាំαž„​αžŠαž›់​αžŸαž„្αž‚αž˜​ដូαž…αž‡ា​ αž—ាαž–​αž‚្មាαž“​αž€ាαžšαž„ារ​αž’ើ្αžœαž€ារ​ តាម​មិαž“​αž‘ាαž“់​αž“ៃ​αž”αž…្αž…េαž€αžœិαž‘្αž™ា​​αž“ៅ​​αž–េαž›​ ​αž”αž…្αž…ុαž”្αž”αž“្αž“​ αž’αž“ាαž‚αž​ ​αž“ិαž„αž€ារ​αž”្រឈម​αž…ំαž–ោះ​αž‘ីαž•្សារ​សេរី​αž“ៃ​ធាស៊ាαž“​αž†្αž“ាំ​្០៑αŸ₯​ ។ αž™៉ាαž„​ណា​​αž€៏​ដោαž™​  αž€្រសួαž„​αž’αž”់រំ​αž€៏​αž”ាαž“​αž…ាαž”់​ធារម្មណ៍​αž›ើ​αž”αž‰្ហា​αž“េះ​ដែរ​។​

αž›ោαž€​ សំ​ សេរី​រត្αž“័​ αž’αž‚្αž‚αž“ាαž™αž€​ដ្αž‹ាαž“​​αž’αž”់រំ​​αž“ៃ​​αž€្រសួαž„​​αž’αž”់រំ​មាαž“​αž”្រសាαžŸαž“៍​ថា​ ​αž€្រសួαž„​αž’αž”់រំ​αž”ាαž“​ណែαž“ាំ​αž‘ៅ​αžŠαž›់​សិស្ស​αž‘ាំαž„αž’αžŸ់​ធំαž–ី​មុខវិαž‡្αž‡ា​αž“ីមួαž™αŸ—​ដែαž›​ αž–ួαž€​αž‚េ​ត្រូវ​αž‡្រើសរើស​រួαž…αž ើαž™ αž”៉ុαž“្តែ​ ​αž€ារ​សម្រេαž…αž…ិត្ត​​αž™៉ាαž„αžŽា​​αž“ោះ​វា​ធាស្រ័αž™​αž‘ៅ​αž›ើ​សិស្ស​αž‘ាំαž„αž’αžŸ់​αž“ោះ​ ​ថា​តើ​មុខវិαž‡្αž‡ា​មួαž™​ណា​​ដែαž›​​αž–ួαž€​αž‚េ​αž–េαž‰​αž…ិត្ត​​។


αž€ារ​សម្រេαž…​αž…ិត្ត​ដែαž›​ត្រឹមត្រូវ​αž‘ាαž˜αž‘ារ​ឲ្αž™​សិស្ស​αž‘αž‘ួαž›​αž”ាαž“​αž–័ត៌មាαž“​αž…្រើαž“​ αž–ី​មុខវិαž‡្αž‡ា​ដែαž›​ខ្αž›ួαž“​αž”αž˜្រុαž„​αž“ឹαž„​រៀαž“​តាម​αžšαž™ៈ​សាαž€αž›αžœិαž‘្αž™ាαž›័αž™​αž“ីមួαž™αŸ—​ដែαž›​ ខ្αž›ួαž“​αž…αž„់​αž‘ៅ​រៀαž“​ αž“ិαž„​αž€ារ​សាαž€​សួរ​​ធ្αž“αž€​ដែαž›​αž’្αž›ាαž”់​​មាαž“​αž”αž‘αž–ិសោαž’αž“៍​αž–ី​មុαž“​αž˜αž€​។ αž€ារ​αž‡្រើសរើស​មុខវិαž‡្αž‡ា​ដែαž›​ត្រូវ​αž“ឹαž„​​សមត្αžαž—ាαž–​ ​αž“ិαž„​αž…ំαžŽαž„់​αž…ំណូαž›​αž…ិត្ត​αžšαž”αžŸ់​ខ្αž›ួαž“​αž‚ឺ​αž‡ា​αž€ារ​ត្រៀម​រៀαž”αž…ំ​αž’αž“ាαž‚αž​αžšαž”αžŸ់​ខ្αž›ួαž“ ​សម្រាαž”់​αž‘ីαž•្សារ​αž€ាαžšαž„ារ​​αž“ា​αž–េαž›​ខាαž„​មុខ​។​ αž“េះ​αž‡ា​ដំαž”ូαž“្មាαž“​αžšαž”αžŸ់​αž€្រុម​ធ្αž“αž€​αž‡ំαž“ាαž‰​៕

αžœαž”្αž”αž’αž˜៌​αž‚ាំαž‘្រ​សម្ដី​​ធ្αž“αž€αž’ំ​ឬ​មេដឹαž€αž“ាំ​αž”្αžšαž‘េស​​αž…ាαž€់​ឫស​​αž€្αž“ុαž„​​αžŸαž„្αž‚αž˜​ខ្មែរ

2012-09-02
αžœαž”្αž”αž’αž˜៌​αž‚ាំαž‘្រ​សម្ដី​αžšαž”αžŸ់​​ធ្αž“αž€αž’ំ ឬ​មេដឹαž€αž“ាំ​αž”្αžšαž‘េស αž‘ោះ​αž…េαž‰​αž–ី​ដួαž„​αž…ិត្ត​αž–ិត ឬ​αž‚្រាαž“់​តែ​αž”ំαž–αž„​សំទេαž„​ហៃធើαŸ—​តាម​αž€្រោαž™ ដើម្αž”ី​αž›ាαž—​αžŸαž€្αž€ារៈ​αž€្តី αž€ំαž–ុαž„​αž…ាαž€់​ឫស​​αž™៉ាαž„​αž‡្រៅ​αž€្αž“ុαž„​αžŸαž„្αž‚αž˜​ខ្មែរ។

ធ្αž“αž€​តាម​ដាαž“​αž€ារ​វិវឌ្αžαž“៍​αž“ៃ​ស្ថាαž“αž€ារណ៍​αžŸαž„្αž‚αž˜​ មើαž›​αžƒើαž‰​ថា αžœαž”្αž”αž’αž˜៌​αž“េះ​αž€ើត​ទើαž„​ដោαž™​αž₯αž‘្αž’ិαž–αž›​ធំណាαž…​ខ្αž›ាំαž„​αž€្αž›ា​αž–េαž€ ហើαž™​វា​αž”ាαž“​αž†្αž›ុះ​αž”αž‰្αž…ាំαž„​ឲ្αž™​αžƒើαž‰​ថា αž”្αžšαž‘េស​មួαž™​αž“េះ​មិαž“​αž‘ាαž“់​αž‡ឿαž“​αž›ឿαž“​ខាαž„​​αž€ារ​αž‚ោαžšαž–​សិαž‘្αž’ិ​αž˜αž“ុស្ស αž“ិαž„​αž›αž‘្αž’ិαž”្αžšαž‡ាαž”្αžšαž‡ាαž’ិαž”αžេαž™្αž™​αž“ោះ​αž‘េ។

ធ្αž“αž€​αž‡ំαž“ាαž‰​វិαž‘្αž™ាសាស្ត្រ​αžŸαž„្αž‚αž˜​αž”ាαž“​αž”αž„្ហាαž‰​ថា αžœαž”្αž”αž’αž˜៌​ហៃធើ​ដែαž›​αž˜αž“ុស្ស​មួαž™​αž€្រុម​αž‚េ​តែαž„​តែ​αž€ៀαžšαž‚αžš​αž‚្αž“ា​αž‚ាំαž‘្រ​αž›ើ​សម្ដី​ មេដឹαž€αž“ាំ​αž”្αžšαž‘េស ឬ​តំαž”αž“់​ណា​មួαž™​αž“ោះ αž”ាαž“​αž”αž„្ហាαž‰​ថា មេដឹαž€αž“ាំ​αž“ោះ​αž”ាαž“​αž”្រើαž”្រាស់​ធំណាαž…​αžšαž”αžŸ់​ខ្αž›ួαž“​αžŠαž›់​αž€ំαž–ូαž›​ហើαž™។

αž€ារ​αž”្រើ​αž”្រាស់​ធំណាαž… ឬ​សមត្αžαž€ិαž…្αž…​αž‚្αžšαž”់​αž™៉ាαž„​αž”ែαž”​αž“េះ αž”ាαž“​αž’្វើ​ឲ្αž™​αž€្រុម​αž˜αž“ុស្ស​αž“ៅ​αž‡ុំវិαž‰​ខ្αž›ួαž“​មិαž“​ហ៊ាαž“​αž–ិαž—ាαž€្សា​αž•្αž›ាស់​αž”្ដូរ ​αž™ោαž”αž›់ ឬ​αž‡ំαž‘ាស់​αž“ោះ​αž‘េ αž•្αž‘ុαž™​αž‘ៅ​វិαž‰​មាαž“​តែ​αž€ារ​αž—័αž™​ខ្αž›ាαž… ហើαž™​មាαž“​តែ​វិαž’ី​ម្αž™៉ាαž„​αž‚αž់ αž‚ឺ​αž‚ាំαž‘្រ​αž‚ំαž“ិត​αžšαž”αžŸ់​មេαž’ំ​ αž”ើ​αž‘ោះ​αž”ី​αž‡ា​αž€ារ​αž‚ាំαž‘្រ​αž“ោះ​ខុស​αž€៏ដោαž™​ត្រូវ​αž€៏ដោαž™។
ធ្αž“αž€​វិαž—ាαž‚ αž“ិαž„​ស្រាវ​αž‡្រាវ​αž›ើ​αž€ារ​αž’αž—ិវឌ្αžαž“៍​αžŸαž„្αž‚αž˜ αž›ោαž€​αž”αžŽ្ឌិត αž€ែម ទី αž”ាαž“​αž”αž„្ហាαž‰​αž‡ុំវិαž‰​αž”αžšិαž”αž‘​ដែαž›​αž€ំαž–ុαž„​តែ​αž€ើត​មាαž“​αž€្αž“ុαž„​αžŸαž„្αž‚αž˜​αžŸαž–្វ​ថ្αž„ៃ​​ថា αž‘αž˜្αž›ាαž”់​αž”ែαž”​αž“េះ​វា​ស្αž‘ើរ​តែ​αž‡ា​αž”្αžšαž–ៃណី​មួαž™​αž‘ៅ​ហើαž™ ធោαž™​តែ​ធ្αž“αž€​ដឹαž€​αž“ាំ​αž‡ាαž“់​ខ្αž–αžŸ់​សម្រេαž…​αž›ើ​រឿαž„​ធ្វី​មួαž™ αž‚ឺ​ធ្αž“αž€​αž“ៅ​ខាαž„​αž€្រោម​ឱវាαž‘​αž…ាំ​αž”ាαž…់​ត្រូវ​តែ​αž“ាំ​αž‚្αž“ា​αž‚ាំαž‘្រ​ ដោαž™​មិαž“​αž”ាαž“​αž‚ិត​αž–ី​αž…ំណុαž…​ធវិαž‡្αž‡αž˜ាαž“ ឬ​αž‚ុណវិαž”αž្តិ​αž‘ៅ​ថ្αž„ៃ​αž’αž“ាαž‚αž​αž™៉ាαž„​ណា​αž“ោះ​ទើαž™។

αž›ោαž€ αž€ែម ទី៖ «αž‡ា​αžœαž”្αž”αž’αž˜៌ αž₯ទូវ​αž“េះ​αž‘ោះ​αž”ី​αž‡ា​αž’αž„្αž‚αž€ារ​αž€្រៅ​រដ្αž‹ាαž—ិαž”ាαž›​αž€៏ដោαž™ ស្ថាαž”័αž“​αž€្αž“ុαž„​រដ្αž‹ាαž—ិαž”ាαž›​αž€៏ដោαž™ αž…្រើαž“​តែ​αž…ុះ​ហត្αžαž›េខា​αž“ឹαž„​αž‚េ​ដែរ αž–្រម​αž“ឹαž„​αž‚េ​ដែរ αž‘ោះ​αž”ី​αž€្αž“ុαž„​αž…ិត្ត αž€្αž“ុαž„​αž”េះដូαž„​មិαž“​αž–េαž‰​αž…ិត្ត​αž€៏ដោαž™។ αž…ំណុαž…​αž“េះ​αž†្αž›ុះ​αž”αž‰្αž…ាំαž„​αž“ូវ​αž”αžšិαž™ាαž€ាស​αž“αž™ោαž”ាαž™ ដែαž›​αž–ុំ​αž‘ាαž“់​មាαž“​αž›αž‘្αž’ិαž”្αžšαž‡ាαž’ិαž”αžេαž™្αž™​ សេរីαž—ាαž–​αž–េαž‰​αž›េαž‰​αž€្αž“ុαž„​αž€ារ​αž”αž‰្αž…េαž‰​មតិ αž‡ា​αž–ិសេស​មតិ​αž•្αž‘ុαž™​αž“េះ​αž―αž„»

αž€αž“្αž›αž„​αž˜αž€​ថ្មី​αž“េះαŸ— αž€្រោαž™​αž–ី​αž›ោαž€​αž“ាαž™αž€αžšαžŠ្αž‹αž˜αž“្រ្តី ហ៊ុαž“ សែαž“ αž”ាαž“​αž‘ៅ​αž’្វើ​αž”αž‘​αž”αž„្ហាαž‰​មួαž™​αž“ៅ​រដ្αž‹αžŸαž—ា​αž–ី​αž”αž‰្ហា​αž”ោះ​αž”αž„្αž‚ោαž›​αž–្រំដែαž“​ αž€αž˜្αž–ុαž‡ា-​វៀតណាម ដោαž™​មិαž“​ឲ្αž™​αž”αž€្ស​αž”្αžšαž†ាំαž„​ដែαž›​αž‡ា​ម្αž…ាស់​សំណួរ​ត​មាត់​αž€ាαž›​αž–ី​ថ្αž„ៃ​αž‘ី​៑៣ សីហា αž“ោះ αž‚េ​αžƒើαž‰​មាαž“​ស្ថាαž”័αž“​រដ្αž‹ αž“ិαž„​αž―αž€αž‡αž“​មួαž™​αž…ំαž“ួαž“​αž”ាαž“​សរសេរ​αž›ិខិត ឬ​αž‰αž្តិ​αž‚ាំαž‘្រ​αž‡ា​ហូរហែ αž€្αž“ុαž„​αž“ោះ​αž€៏​មាαž“​αž”αž‘​ធត្αžαž’ិαž”្αž”ាαž™​αž‚ាំαž‘្រ​αž•αž„αžŠែរ។

αž”αž‘αž’αž្ថាαž’ិαž”្αž”ាαž™​មួαž™​ដែαž›​វិαž‘្αž™ុ​ធាស៊ីសេរី αž‘αž‘ួαž›​αž”ាαž“​αž€ាαž›​αž–ី​ថ្αž„ៃ​​ ្្ ខែ​សីហា ​αžšαž”αžŸ់​αž›ោαž€ ធេαž„ αž™េαž„ αž‘ីαž”្រឹαž€្សា​ធម​αž‘ីស្តីαž€ារ​αž‚αžŽៈរដ្αž‹αž˜αž“្រ្តី​αž”ាαž“​សសេរ​αž›ើαž€​តម្αž€ើαž„​ថា "αž€αž˜្αž›ាំαž„​αž…αž›αž€αžš​ដ៏​ខ្αž›ាំαž„αž€្αž›ា​αž“ៃ​សម័αž™​សម្ដេαž…​តេαž‡ោ សែαž“"។

ធ្αž“αž€​សរសេរ​αž”αž‘αž’αž្ថាαž’ិαž”្αž”ាαž™​αž“េះ​αž”ាαž“​សម្ដែαž„​αž“ូវ​αž€្តី​រំαž—ើαž”​αž…ំαž–ោះ​αž€ារ​ αž”αž€αžŸ្រាαž™​αž”ំαž—្αž›ឺ​αžšαž”αžŸ់​αž›ោαž€ ហ៊ុαž“ សែαž“ ធំαž–ី​αž€ារ​αž”ោះ​αž”αž„្αž‚ោαž›​ខណ្ឌសីមា​αž€αž˜្αž–ុαž‡ា-​វៀតណាម αž€ាαž›​αž–ី​ថ្αž„ៃ​αž‘ី​០៩ សីហា αž†្αž“ាំ​្០៑្ αž“ៅ​រដ្αž‹​αžŸαž—ា​αž‡ាតិ។ αž”αž‘αž’αž្ថាαž’ិαž”្αž”ាαž™​αž”ាαž“​αž”αž„្ហាαž‰​ថា សំαž“ួαž“αžœោហារ​ស្ដីαž–ី​αž”αž‰្ហា​αž–្រំដែαž“​αž€្αž“ុαž„​αžšαž™ៈαž–េαž›​αž‡ាαž„ αŸ₯​ម៉ោαž„​ដោαž™​αž‚្មាαž“​αž€ារ​αžˆαž”់​សម្រាαž€​αž“ោះ αž‚ឺ​αž›្ធ​αž₯ត​ខ្αž…ោះ αž“ិαž„​αž”ាαž“​αž…ូαž›​αž‘ៅ​αž’αž„្រួαž“​αžŠαž›់​αž€្រធៅ​ដូαž„​αž…ិត្ត​αž”្αžšαž‡ាαž‡ាតិ​αž‘ាំαž„​មូαž› ដែαž›​មិαž“​αž’្αž›ាαž”់​មាαž“​αž–ី​សម័αž™​មុαž“αŸ—​αž˜αž€។

αž‚េ​αž…ាត់​αž‘ុαž€​αž–្រឹត្តិαž€ារណ៍​αž‡ា​αž”្រវត្តិសាស្ត្រ​ខាαž„​αž›ើ​αž“េះ​αž”ាαž“​αž”αž‰្αž‡ាαž€់​ αž™៉ាαž„​αž…្αž”ាស់​ថា αž‚្មាαž“​αž’αž“ុαž—ាαž–​ណា​ខ្αž›ាំαž„​αž‡ាαž„​αž€ារ​ដឹαž€​αž“ាំ​αž”្αžšαž€αž”​ដោαž™​វីαžšαž—ាαž–​ស្αž“េហា​αž‡ាតិ​ដ៏​ ឧត្ដុαž„្αž‚αž§αž្ដម​αžšαž”αžŸ់​សម្ដេαž…​តេαž‡ោ ហ៊ុαž“ សែαž“ αž”ាαž“​ទើαž™។

ធត្αžαž”αž‘​ធត្ថាαž’ិαž”្αž”ាαž™​មួαž™​αž‘ៀត​αž”ាαž“​សរសេរ​ដោαž™​ឈ្មោះឧត្តម αžŸαž€្តិ ដែαž›​វិαž‘្αž™ុ​ធាស៊ីសេរី αž‘αž‘ួαž›​αž”ាαž“​αž“ៅ​αž€្αž“ុαž„​ខែ​សីហា αž“េះ​ដែរ αž”ាαž“​សរសេរ​αž”αž“្αž‘αžš​αž”ែαž”​αž…ំαž’αž€​ឲ្αž™​αž”αž€្ស​αž”្αžšαž†ាំαž„​αž•αž„ αž“ិαž„​αž›ើαž€​សរសើរ​αž›ោαž€ ហ៊ុαž“ សែαž“ αž•αž„​ថា "αž”αž€្ស​αž”្αžšαž†ាំαž„​ធស់​αž›េស​សម្រាαž”់​αž”ោαž€​រាស្ត្រ​αž€្αž“ុαž„​រឿαž„​αž–្រំដែαž“"។

αž”αž‘αž’αž្ថាαž’ិαž”្αž”ាαž™​ដដែαž›​αž“េះ​αž”ាαž“​សរសេរ​αž‘ៀត​ថា αž”αž‘​αž”αž„្ហាαž‰​ស្តី​αž–ី​αž”αž‰្ហា​αž–្រំ​ដែαž“​αž€αž˜្αž–ុαž‡ា-​វៀតណាម ដោαž™​សម្ដេαž…​តេαž‡ោ ហ៊ុαž“ សែαž“ αž”្រៀαž”​αž”ាαž“​αž‘ៅ​αž“ឹαž„​αž”ំណាαž€់​αž•្αž‘ាំαž„​ថ្ម​αž—្αž“ំ​ដ៏​αž’ំ​αžŸαž„្αž€αž់​αž›ើ​αž€្រុម​αž”្αžšαž†ាំαž„​ ឱ្αž™​ដួαž›αž•្αž„ាαž€​αž„ើαž”​ខ្αž›ួαž“​αž›ែαž„​រួαž…​ ហើαž™​ធំαž“ួត​αžšαž”αžŸ់​αž–ួαž€​αž‚េ​αž“ៅ​αž–េαž›​αž€αž“្αž›αž„​αž˜αž€​ដែαž›​αž™αž€​αž”αž‰្ហា​αž–្រំដែαž“​αž€្αž“ុαž„​αž€ារ​αž€េαž„ ​αž…ំណេαž‰​αž“αž™ោαž”ាαž™​αž€៏​ត្រូវ​αž”ាαž“​αž”αž‰្αž…αž”់។

αž“េះ​αž‡ា​αž€ារ​αž†្αž›ើαž™​αžαž”​αž‘ៅ​αž‚αžŽαž”αž€្ស​αž”្αžšαž†ាំαž„ αž“ិαž„​αž’αž„្αž‚αž€ារ​αžŸαž„្αž‚αž˜​ស៊ីវិαž›​មួαž™​αž…ំαž“ួαž“​αž€្αž“ុαž„ αž“ិαž„​αž€្រៅ​αž”្αžšαž‘េស​ ​ដែαž›​តែαž„αžែ​រិះαž‚αž“់​ថា រាαž‡αžšαžŠ្αž‹ាαž—ិαž”ាαž›​αž€αž˜្αž–ុαž‡ា αž”ាαž“​αž€ាត់​αž‘ឹαž€​ដី​ឲ្αž™​αž‘ៅ​αž”្αžšαž‘េស​αž‡ិត​ខាαž„ ហើαž™​αž”ាαž“​αž”αžŽ្ដែαžαž”αžŽ្ដោαž™​ឲ្αž™​វៀតណាម រំαž€ិαž›​αž”αž„្αž‚ោαž›​​αž‘្αž”ាαž€់​αž…ូαž›​αž€្αž“ុαž„​ដី​αž€αž˜្αž–ុαž‡ា αž‡ា​αž…្រើαž“​αžšαž™​αž‚ីទូម៉ែត្រ​αž€្រទា​αž‘ៀត​αž•αž„។

ស្αžšαž”​αž–េαž›​αž‚្αž“ា​αž“េះ​ដែរ αž”្αžšαž’ាαž“​αž’αž„្αž‚αž€ារ​αžŸαž αž–័αž“្αž’​សិαž‘្αž’ិ​αž˜αž“ុស្ស αž“ិαž„​αž’αž—ិវឌ្αžαž“៍​αž“ៅ​αž€αž˜្αž–ុαž‡ា αž›ោαž€ ថៅ វាαžŸαž“ា។ αž›ោαž€​មាαž“​αž”្រសាαžŸαž“៍​αž‚ាំαž‘្រ​αž…ំαž–ោះ​αž€ារ​ធត្ថាαž’ិαž”្αž”ាαž™​αž”ែαž”​αž“េះ ហើαž™​αž’αž„្αž‚αž€ារ​αž›ោαž€​αž€៏​αž”ាαž“​αž…េαž‰​សេαž…αž€្ដី​ថ្αž›ែαž„αž€ារណ៍​αž‚ាំαž‘្រ​αž“αž™ោαž”ាαž™​ឈ្αž“ះαŸ—​αžšαž”αžŸ់​ αž›ោαž€​αž“ាαž™αž€αžšαžŠ្αž‹αž˜αž“្ត្រី ហ៊ុαž“ សែαž“ ដែរ ដូαž…​αž‡ា​αž”αž‰្ហា​αž–្រំដែαž“ αž€ារ​αž€ែαž‘αž˜្αžšαž„់​αž›ើ​αž”αž‰្ហា​ដីαž’្αž›ី αž“ិαž„​αž”αž‰្ហា​αž•្សេαž„αŸ—​αž‘ៀត។

αž›ោαž€ ថៅ វាαžŸαž“ា៖ «αžŸαž˜្ដេαž…​តេαž‡ោ​ដែαž›​αž™ើαž„​αž‚ាំαž‘្រ​αž“ោះ αž‚ឺ​αž‚ាំαž‘្រ​αž“αž™ោαž”ាαž™​ដែαž›​មិαž“​ស៊ី​សាαž…់​αž‚្αž“ា​αž“ោះ αž‚ឺ​αž“αž™ោαž”ាαž™​ឈ្αž“ះαŸ— ហេតុαž“េះ​αž”ាαž“​αž‡ា​αž“ាαž™αž€αžšαžŠ្αž‹αž˜αž“្ត្រី​αž‡ា​វីαžšαž‡αž“​មួαž™​ដែαž›​មាαž“​តម្αž›ៃ​αž›េαž…αž’្αž›ោ​αž‡ា​αžŸαž€αž› ដែαž›​αž™ើαž„​មិαž“​ធាαž…​αž“ឹαž„​មិαž“​សរសើរ​មិαž“​αž”ាαž“»

αž›ោαž€​αž”αž“្ត​ថា αž€αž“្αž›αž„​αž˜αž€​αž›ោαž€​αžŸαž„្αž€េត​αžƒើαž‰​ថា αž”αž€្ស​αž”្αžšαž†ាំαž„​αž€្ដី ឬ​αžŸαž„្αž‚αž˜​ស៊ីវិαž›​មួαž™​αž…ំαž“ួαž“​αž€្ដី​ហាαž€់​ខ្វះ​សេαž…αž€្ដី​αž€្αž›ាហាαž“​αž€្αž“ុαž„​αž€ារ​αž›ើαž€​ សរសើរ​αžŠαž›់​αž”្រមុខ​រដ្αž‹ាαž—ិαž”ាαž›​ដែαž›​αž”ាαž“​ខិតខំ​αž”ំαž–េαž‰​αž€ិαž…្αž…αž€ារ​αž‡ូαž“​αž‡ាតិ​ ត្រឹមត្រូវ ​αž“ិαž„​αž‘αž‘ួαž›​αž”ាαž“​αž‡ោαž‚αž‡័αž™។

αž…ំαž–ោះ​αž›ោαž€​αž”αžŽ្ឌិត αž€ែម ទី ​វិαž‰ αž›ោαž€​មើαž›​αžƒើαž‰​ថា αž€ារ​αž‚ាំαž‘្រ​αž‘ាំαž„​ទាαž™​ហាαž€់​មើαž›​αžƒើαž‰​តែ​មួαž™​αž‡្រុαž„​ αž…ំណែαž€​មួαž™​αž‡្រុαž„​αž‘ៀត αž‚ឺ​αž”្αžšαž‡ាαž–αž›αžšαžŠ្αž‹​រស់​αž“ៅ​តាម​αž–្រំដែαž“​ដែαž›​αž‡ា​ធ្αž“αž€​αž‡ួαž”​αž”αž‰្ហា​αž”ាត់​αž”αž„់​ដីαž’្αž›ី​ αž‡ា​αž€េរដំណែαž›​αž–ី​ដូαž“​តាαž“​αž“ោះ αž‚ឺ​αž–ុំ​αž‘ាαž“់​មាαž“​αž€ារ​សិαž€្សា​ស្រាαžœαž‡្រាវ​ឲ្αž™​ដឹαž„​αž…្αž”ាស់​ថា ខាត​αž”αž„់​αž”៉ុαž“្មាαž“ αž…ំណេαž‰​αž”៉ុαž“្មាαž“​αž“ោះ​αž‘េ αž‚ឺ​αž”ាαž“​ត្រឹមតែ​αž”αž„្ហាαž‰​ឲ្αž™​αžƒើαž‰​តែ​αž“ៅ​αž›ើ​αž•ែαž“αž‘ី​αž›ើ​αž€្រដាស​αž”៉ុណ្ណោះ៖ «αž–ុំ​មាαž“​ធ្αž“αž€​αž‡ំαž“ាαž‰​αž–្រំដែαž“​ណា ស៊ាαž“ αž”៉េαž„αžŸែ ឬ​αž€៏ វ៉ា αž‚ឹមហុαž„ ឬ​αž€៏​αž‚αžŽៈαž€αž˜្αž˜αž€ារ​αž‘ាំαž„​ធស់​αž“ឹαž„​មិαž“​ដឹαž„​ថា αž”ាត់​αž“ៅ​ត្αžšαž„់​ណា​αž‘េ ធ្αž“αž€​ដែαž›​ដឹαž„​αž”ាត់​αž–ិត αž‚ឺ​αž”្αžšαž‡ាαž–αž›αžšαžŠ្αž‹​αž“ៅ​តាម​αž–្រំដែαž“»

αž›ោαž€​αž”ារម្αž—​ខ្αž›ាαž…​αžŸαž€αž˜្αž˜αž—ាαž–​αž›ើαž€​សរសើរ​ថ្αž“ាαž€់​ដឹαž€αž“ាំ​αž”ែαž”​αž“េះ​αž€្αž›ាαž™​αž‘ៅ​αž‡ា ​αž‘αž˜្αž›ាαž”់​ថ្មី​មួαž™​αž‘ៀត ដែαž›​αž˜αž“ុស្ស​αž”αž„្រៀαž“​αž‚្αž“ា​ឲ្αž™​αž…េះ​αž“ិαž™ាαž™​αž€ុαž αž€ មិαž“​ហ៊ាαž“​αž“ិαž™ាαž™​ត្αžšαž„់ αž“ិαž™ាαž™​ធ្វី​ដែαž›​αž…េαž‰​αž–ី​αž”េះដូαž„​ដែαž›​ខ្αž›ួαž“​មើαž›​αžƒើαž‰​αž–ិត​αž”្រាαž€αžŠ​αž“ោះ​αž‘េ។ αž”αž‰្ហា​αž“េះ​ធាαž…​αž”αžŽ្ដាαž›​αž˜αž€​αž–ី​αž–ួαž€αž‚េ​αž…αž„់​αžŸαž“្សំ​សុខ ឬ​មិαž“​αž…αž„់​αž“ាំ​αž‘ុαž€្ខ​αžŠαž›់​ខ្αž›ួαž“​ ធ្αž“αž€​ខ្αž›ះ​αž‘ៀត​αž…αž„់​αž”ាαž“​មុខ​មាត់ αž”ុណ្αž™​αžŸαž€្ដិ αž“ិαž„​αž›ាαž—​αžŸαž€ារៈ​αž•្សេαž„αŸ—​αž‡ាដើម៖ «αž”ើ​αž™ើαž„​αž“ៅ​តែ​ធ៊ីαž…ឹαž„​αž”ាαž“​αž“័αž™​ថា ធាαž‡័αž™​αž’្αž›ាαž€់​αž‘ឹαž€​ហៃធើαŸ— ដោαž™​ធត់​αž“ាំ​αž‚្αž“ា​αž‡ួαž™​αž€ែαž›ំធ​αž“ោះ​αž‘េ ខុស​αž€៏​αž‚ាំαž‘្រ​ត្រូវ​αž€៏​αž‚ាំαž‘្រ»

αž‘αž“្αž‘ឹម​αž‚្αž“ា​αž“េះ​αž…ំαž–ោះ​ធ្αž“αž€​ណា​ដែαž›​ហ៊ាαž“​រិះαž‚αž“់ ឬ​αž‡ំαž‘ាស់​αž“ឹαž„​αž‚ំαž“ិត​αžšαž”αžŸ់​ធ្αž“αž€​αž’ំ​αž“ោះ αž‚េ​តែαž„​តែ​αž…ោαž‘​αž”្αžšαž€ាαž“់​ថា αž‡ា​αž€្រុម​αž”្αžšαž†ាំαž„​αž“ឹαž„​រដ្αž‹ាαž—ិαž”ាαž› αž’្វើ​ឲ្αž™​ខូαž…​សណ្ដាαž”់​αž’្αž“ាαž”់​សាαž’ារណៈ αž”αž„្αž€​αž’αžŸαž“្តិសុខ​αžŸαž„្αž‚αž˜​αž‡ាដើម។ αž‡ាαž€់ស្ដែαž„​ដូαž…​αž‡ា​αžŸαž€αž˜្αž˜αž‡αž“​αž–្រំដែαž“ αž›ោαž€ រ៉ុαž„ ឈុαž“ αž›ោαž€ ម៉ម សូαžŽαž„់ដូ αž‡ាដើម សុαž‘្αž’​តែ​αž’្αž›ាαž”់​αž”αž‰្αž…េαž‰​មតិ​αž–ី​αž”αž‰្ហា​αž–្រំដែαž“ ហើαž™​ធ្αž“αž€​αž‘ាំαž„​αž“ោះ​ត្រូវ​រដ្αž‹ាαž—ិαž”ាαž›​αž…ោαž‘​αž”្αžšαž€ាαž“់ αž“ិαž„​αž”ាαž“​αž…ាαž”់​ដាαž€់​αž‚ុαž€ ហើαž™​មាαž“​ខ្αž›ះ​αž‘ៀត​ត្រូវ​រត់​αž…ោαž›​ស្រុαž€​រហូត​αž˜αž€​αžŠαž›់​αžŸαž–្វថ្αž„ៃ​αž“េះ។

ធ្αž“αž€​វិαž—ាαž‚​αž”αž‰្ហា​αžŸαž„្αž‚αž˜​αž“ិαž™ាαž™​ថា αž”αž‰្ហា​αž“េះ​αž‡ា​αž€ារ​αž†្αž›ុះ​αž”αž‰្αž…ាំαž„​ឲ្αž™​αžƒើαž‰​αž–ី​αž€ារ​ដឹαž€αž“ាំ​αžŸαž„្αž‚αž˜​មួαž™​αž‡ា​αž›αž€្ខណៈ ​αž”ុαž‚្αž‚αž›​αž“ិαž™αž˜ αž“ិαž„​αž”αž€្ស​αž–ួαž€​αž“ិαž™αž˜ ហើαž™​αž€ារ​ដឹαž€​αž“ាំ​αžšαž”ៀαž”​αž“េះ​αž‚េ​តែαž„​តែ​αžšαž€​αž›េស​ដើម្αž”ី​αž”ំαž”ិαž‘​សំទេαž„​ធ្αž“αž€​ដែαž›​ មាαž“​αž‘αžŸ្αžŸαž“ៈ​αž•្αž‘ុαž™​αž–ី​αž”αž€្ស ឬ​αž€្រុម​αžšαž”αžŸ់​αž‚េ​αž“ោះ។

ធ្αž“αž€​វិαž—ាαž‚​αž™αž›់​αžƒើαž‰​αž‘ៀត​ថា αž”ើ​សិαž“​αž‡ា​αž”αž‰្ហា​αž“េះ​αž€ាαž“់​តែ​រីαž€​αž’ំαž’ាត់​αž‘ៅ​αž“ោះ វា​αž‡ា​αž‚្រោះថ្αž“ាαž€់​មួαž™​αžŠαž›់​αž€ាαžšαž’αž—ិវឌ្αžαž“៍ αž“ិαž„​αž€ារ​αž€αžŸាαž„​αž”្αžšαž‘េស​មួαž™​αž”្αžšαž€αž”​ដោαž™​αž“ីតិរដ្αž‹ αž“ិαž„​មាαž“​αž›αž‘្αž’ិαž”្αžšαž‡ាαž’ិαž”αžេαž™្αž™​αž–ិត​αž”្រាαž€αžŠ αž“ិαž„​មិαž“​មាαž“​តុαž›្αž™αž—ាαž–​αž“ៃ​ធំណាαž… αž“ិαž„​αž€ារ​αžšαž€​αž‘αž‘ួαž›​αž‘ាαž“​αž“ៅ​αž€្αž“ុαž„​αžŸαž„្αž‚αž˜​αž“ោះ​ទើαž™៕


Saturday 1 September 2012

សិស្ស​αž”្αžšαž‘αž„​αž‡ាαž”់αž”ាαž€់ឌុαž”​αž†្αž“ាំ​αž“េះមាαž“​αž…ំαž“ួαž“​αž…្រើαž“​αž‡ាαž„​αž†្αž“ាំមុαž“ αž”៉ុαž“្តែ​αž›ោαž€ រ៉ុαž„ ឈុαž“ មិαž“​សាαž‘αžš

ដោαž™ αž‚ី សុαžαž›ីម
αž“ៅ​αž†្αž“ាំ​សិαž€្សា​្០៑្​αž“េះ សិស្ស​αž”្αžšαž‘αž„​αž‡ាαž”់​αž”ាαž€់ឌុαž”​មាαž“​αž…ំαž“ួαž“​αž‡ាαž„​៨៦%​​ αž–ោαž›​αž‚ឺ​αž€ើαž“​αž‡ាαž„​αž†្αž“ាំ​មុαž“​αž…ំαž“ួαž“​ៀ​%។ αž”៉ុαž“្តែ ​αž›ោαž€ រ៉ុαž„ ឈុαž“ αž”្αžšαž’ាαž“​សមាαž‚αž˜​αž‚្រូ​αž”αž„្រៀαž“​αž€αž˜្αž–ុαž‡ា​αž―αž€αžšាαž‡្αž™​មិαž“​សាαž‘αžš​αž…ំαž–ោះ​αž›αž‘្αž’αž•αž›​αž”្αžšαž‘αž„​αž“េះ ​αž‘េ​ αž–ីαž–្រោះ​αž€ារ​αž”្αžšαž‘αž„​αž“ា​αž–េαž›​αž€αž“្αž›αž„​αž˜αž€​មាαž“​αž—ាαž–​មិαž“​αž”្αžšαž€្រតី​αž…្រើαž“។

αž›ោαž€ សម មុαž“ីរ័ត្αž“ αž’αž‚្αž‚αž“ាαž™αž€αžŠ្αž‹ាαž“​αž’αž”់រំ​αž“ៃ​αž€្រសួαž„​αž’αž”់រំ αž™ុαžœαž‡αž“​αž“ិαž„​αž€ីទា αž”ាαž“​αž”αž‰្αž‡ាαž€់​αž”្រាαž”់​αž“ៅ​ថ្αž„ៃ​សៅរ៍​αž“េះ​ថា αž“ៅ​αž†្αž“ាំ​្០៑្​αž“េះ សិស្ស​ដែαž›​αž”្αžšαž‘αž„​αž‡ាαž”់​αž”ាαž€់ឌុαž”​មាαž“​αž…ំαž“ួαž“​αž‡ាαž„​៨៦%​αž–ោαž›​αž‚ឺ​αž€ើαž“​αž‡ាαž„​αž†្αž“ាំ​មុαž“​ αž…ំαž“ួαž“​ៀ%។ αž˜αž“្ត្រី​αž‡ាαž“់​ខ្αž–αžŸ់​αž€្រសួαž„​αž’αž”់រំ​រូαž”αž“េះ​αž”ាαž“​αž–αž“្αž™αž›់​ថា αž“ៅαž†្αž“ាំ​αž“េះ​សិស្ស​αž’្វើ​ត្រូវ​αž…្រើαž“​ ធ៊ីαž…ឹαž„​ហើαž™​αž‘ើαž”​αž–ួαž€αž‚េ​αž”្αžšαž‘αž„​αž‡ាαž”់​αž…្រើαž“​αž‡ាαž„​αž†្αž“ាំ​មុαž“។ មិαž“​ត្រឹមតែ​αž”៉ុណ្ណោះ αž›ោαž€​αž’αž‚្αž‚αž“ាαž™αž€αžŠ្αž‹ាαž“​αž’αž”់រំ​αž“ៃ​αž€្រសួαž„​αž’αž”់រំ​​αž”ាαž“​αž”αž“្ថែម​αž‘ៀត​ថា សិស្ស​ដែαž›​αž‘αž‘ួαž›​αž”ាαž“​αž“ិαž‘េ្αž‘αžŸ A αž“ៅ​αž†្αž“ាំ​αž“េះ​មាαž“​αž…ំαž“ួαž“​៑០αŸ₯​αž“ាαž€់ ​រីឯ​αž€ាαž›​αž–ី​αž†្αž“ាំ​មុαž“​មាαž“​αž…ំαž“ួαž“​តែ​αŸ₯០​αž“ាαž€់​αž”៉ុណ្ណោះ។

αž‘ាαž€់αž‘αž„​αž‘ៅ​αž“ឹαž„​αž›αž‘្αž’αž•αž›​αž”្αžšαž‘αž„​αž”ាαž€់ឌុαž”​αž“ៅαž†្αž“ាំ​αž“េះ αž›ោαž€ រ៉ុαž„ ឈុαž“ αž”ាαž“​ធត្ថាαž’ិαž”្αž”ាαž™​αž“ៅ​ថ្αž„ៃ​αž“េះ​ថា αž›ោαž€​មិαž“​សាαž‘αžš​αž‘េ​αž–ីαž–្រោះ​αž€ារ​αž”្αžšαž‘αž„​αž“ាαž–េαž›αž€αž“្αž›αž„αž˜αž€​αž–ោαž–េαž‰​αž‘ៅ​ដោαž™​αž—ាαž–​មិαž“​ αž”្αžšαž€្រតី។ αž—ាαž–​មិαž“αž”្αžšαž€្រតី​αž‘ាំαž„αž“ោះ​αž‡ារួម​មាαž“៖ ធំαž–ើ​សូαž€αž”៉ាαž“់αž“ិαž„​αž€ារ​αž”ើαž€​មើαž›​វិαž‰្αž‰ាសារ​αž–្រាαž„​αž‡ា​ដើម។ αž›ោαž€ αž€ែម ទី ធ្αž“αž€αžŸ្រាαžœαž‡្រាαžœαž―αž€αžšាαž‡្αž™​αž“ៅ​αž€្αž“ុαž„αž”្αžšαž‘េស​αž€αž˜្αž–ុαž‡ា​​ដែαž›​αž”ាαž“​αž’្វើ​αž€ារ​ ស្រាαžœαž‡្រាវ​αž›ើ​αž€ាαžšαž”្αžšαž‘αž„​αž”ាαž€់ឌុαž”​αž“ាαž–េαž›​αž€αž“្αž›αž„αž˜αž€​αž”ាαž“​αž‘αž‘ួαž›​ស្αž‚ាαž›់​ថា αž€ារ​αž”្αžšαž‘αž„​αž“ាαž–េαž›αž€αž“្αž›αž„αž˜αž€​មាαž“​αž—ាαž–​មិαž“​αž”្αžšαž€្រតី​មែαž“​αž”៉ុαž“្តែ​αž›ោαž€​αž”ាαž“αž”αž‰្αž‡ាαž€់​ តាαž˜αžšαž™ៈ​αž€ារ​αž’αž„្αž€េត​αžšαž”αžŸ់​αž›ោαž€​ថា ​αž€ារ​αž”្αžšαž‘αž„​αž†្αž“ាំ​αž“េះ​មាαž“​αž—ាαž–​តឹαž„αžšឹαž„​αž‡ាαž„​αž†្αž“ាំ​មុαž“។

αž›ោαž€ រ៉ុαž„ ឈុαž“ αž”ាαž“​αž”αž“្ត​αž”αž‰្αž‡ាαž€់​αž‘ៀត​ថា αž›αž‘្αž’αž•αž›​αž“ៃ​αž€ារ​αž”្αžšαž‘αž„​αž“េះ​មិαž“​αž†្αž›ើαž™αžαž”​αž‘ៅ​αž“ឹαž„​សមត្αžαž—ាαž–​αž‡ាαž€់ស្តែαž„​αžšαž”αžŸ់​សិស្ស ​αž‘េ មាαž“αž“័αž™αžា αž”្រសិαž“αž”ើ​αž€ារ​αž”្αžšαž‘αž„​αž”្αžšαž–្រឹត្តិ​αž‘ៅ​αž”្αžšαž€αž”​ដោαž™​αž™ុត្តិαž’αž˜៌​αž“ិαž„​ត្រឹមត្រូវ​αž“ោះ ​αž…ំαž“ួαž“​ធ្αž“αž€​αž”្αžšαž‘αž„​αž‡ាαž”់​ត្រូវ​αž‘ាαž”​αž‡ាαž„​αž“េះ។ αž›ោαž€ ឈុαž“ αž”ាαž“​αž”αž“្ត​αž‘ៀត​ថា αž›ោαž€​មាαž“​αž€ាαžšαž–្រួαž™αž”ារម្αž—​αž–ី​αž‚ុαžŽαž—ាαž–​αž˜αž“ុស្ស​αž“ា​αž–េαž›αž’αž“ាαž‚αž​។ αž‚ុαžŽαž—ាαž–​αž’αž“αž’ាαž“​αž˜αž“ុស្ស​ខ្មែរ​​មិαž“​αž†្αž›ើαž™​αžαž”​αž‘ៅ​αž“ឹαž„​តម្រូវ​αž€ារ​αž‘ីαž•្សារទើαž™។ αž›ោαž€ រ៉ុαž„ ឈុαž“ αž…ោαž‘​αž”្αžšαž€ាαž“់​វិស័αž™​αž’αž”់រំ​ខ្មែរ​ថា αž”αžŽ្តុះαž”αžŽ្តាαž›​αž’αž“αž’ាαž“​αž˜αž“ុស្ស​αž™αž€​តែ​αž”αžšិមាណ​αž”៉ុαž“្តែ​មិαž“​αž‚ិត​αž–ី​αž‚ុαžŽαž—ាαž–។

αž€្រៅ​αž–ី​αž”αž‰្ហា​αž‚ុαžŽαž—ាαž– αž›ោαž€ αž€ែម ទី ធ្αž“αž€​ស្រាαžœαž‡្រាវ​αž―αž€αžšាαž‡្αž™​αž”ាαž“​αž›ើαž€​ទើαž„​ថា αž“ៅ​αž€្αž“ុαž„​αž”្αžšαž‘េស​សិαž„្αž αž”ុរី αž™ុαžœαž‡αž“​្​αž“ាαž€់​αž€្αž“ុαž„​αž…ំណោម​αž™ុαžœαž‡αž“​៣​αž“ាαž€់​αž”ាαž“​αž…ូαž›​រៀαž“​αž“ៅ​មហាវិαž‘្αž™ាαž›័αž™​ រីឯ​αž“ៅ​αž€αž˜្αž–ុαž‡ា​វិαž‰ αž™ុαžœαž‡αž“​ម្αž“ាαž€់​αž€្αž“ុαž„​αž…ំណោម​្០​αž“ាαž€់​αž”ាαž“​αž…ូαž›αžšៀαž“​αž“ៅ​មហាវិαž‘្αž™ាαž›័αž™៕

αž€្រសួαž„​αž’αž”់រំ៖ αž›αž‘្αž’αž•αž›​αž”្αžšαž‘αž„​αž”ាαž€់ឌុαž”​αž”αž„្ហាαž‰​αž–ី​αž€ារ​រីαž€​αž…αž˜្រើαž“​αž“ៃ​វិស័αž™​αž’αž”់រំ

2012-09-01
αž”្αžšαž’ាαž“​αž’αž‚្αž‚αž“ាαž™αž€αžŠ្αž‹ាαž“​αž“ៃ​αž€្រសួαž„​αž’αž”់រំ αž›ោαž€ សម សេរីរដ្αž‹ ឲ្αž™​ដឹαž„​αž“ៅ​ថ្αž„ៃ​αž‘ី​៑ ខែ​αž€αž‰្αž‰ា αž†្αž“ាំ​្០៑្ ថា αž›αž‘្αž’αž•αž›​αž“ៃ​αž€ារ​αž”្αžšαž‘αž„​αž‡ាαž”់​αž”ាαž€់​ឌុαž”​αž“េះ αž”αž„្ហាαž‰​αž–ី​αž€ារ​ខិតខំ​αž”្រឹαž„αž”្រែαž„​សិαž€្សា​αžšαž”αžŸ់​សិស្ស αž“ិαž„​αž€ារ​αž™αž€​αž…ិត្ត​αž‘ុαž€​ដាαž€់​αžšαž”αžŸ់​មាតា​αž”ិតា​សិស្ស αž€្αž“ុαž„​αž€ារ​αž‡ំរុαž‰​αž€ូαž“​ឲ្αž™​αž–្αž™ាαž™ាម​រៀαž“​សូត្រ។

αž›ោαž€ សម សេរីរដ្αž‹៖ «αž₯ទូវ​αž“េះ αž€្មួαž™αŸ—​αž‚េ​ខំ​រៀαž“ αž“ិαž„​ម៉ែ​ឳ​αž‚េ​αž‡ំរុαž‰​αž‘ៅ αž‚េ​ខំ​រៀαž“ αž‚េ​αž’្វើ​តាម​αž‘ៅ αž‚េ​αž€៏​αž‘αž‘ួαž›​αž”ាαž“​αž‚ុαžŽαž—ាαž–​តាម​αž€្រោαž™»

αž›ោαž€ សម សេរីរដ្αž‹ មាαž“​αž”្រសាαžŸαž“៍​αž”αž“្ត​ថា សិស្ស​αž”្αžšαž‘αž„​αž‡ាαž”់​αž”ាαž€់​ឌុαž”​αž‘ាំαž„​ធស់​αž‡ាαž„​៨៦% αž€្αž“ុαž„​αž“ោះ​αž“ិαž‘្αž‘េស​αž›្ធ​αž”្រសើរ (αž“ិαž‘្αž‘េស​A) មាαž“​αž…ំαž“ួαž“​៑០αŸ₯​αž“ាαž€់ αž“ិαž„​αž“ិαž‘្αž‘េស​αž›្ធ​ណាស់ (αž“ិαž‘្αž‘េស​B) មាαž“​αž…ំαž“ួαž“​៣.αŸ₯០αŸ₯​αž“ាαž€់។

αž‘ោះ​αž™៉ាαž„​ណា αž‘ាαž€់​αž‘αž„​αž“ឹαž„​αž›αž‘្αž’αž•αž›​αž“ៃ​αž€ារ​αž”្αžšαž‘αž„​αž”ាαž€់​ឌុαž” αž”្αžšαž’ាαž“​សមាαž‚αž˜​αž‚្រូ​αž”αž„្រៀαž“​αž―αž€αžšាαž‡្αž™ αž›ោαž€ រ៉ុαž„ ឈុαž“ αž”αžŠិសេαž’​ថា វា​មិαž“​មែαž“​αž‡ា​αž›αž‘្αž’αž•αž›​αž†្αž›ុះ​αž”αž‰្αž…ាំαž„​αž–ី​αž‚ុαžŽαž—ាαž–​αž“ៃ​αž€ារ​αž’αž”់រំ​αž“ោះ​ទើαž™ វា​αž‡ា​αž€ារ​αž”αž„្ហាαž‰​αž”αžšិមាណ αž–្រោះ​αž›αž‘្αž’αž•αž›​αž“ៃ​αž€ារ​αž”្αžšαž‘αž„​αž“េះ αž€ើត​αž…េαž‰​αž–ី​αž€ារ​αž…αž˜្αž›αž„​αž‚្αž“ា​αžšαž”αžŸ់​សិស្ស​αž“ៅ​αž–េαž›​αž”្αžšαž‘αž„៖ «αž្αž“ាαž€់​ដឹαž€αž“ាំ​ αž€្រសួαž„​αž’αž”់រំ តែαž„​តែ​αž”្αžšαž€ាស​ថា αž›្αž’αŸ— ហើαž™​αž›αž‘្αž’αž•αž›​αž™ើαž„​αž‘αž‘ួαž›​ស្αž‚ាαž›់​ថា សិស្ស​មួαž™​αž…ំαž“ួαž“​តូαž… មាαž“​សមត្αžαž—ាαž–​αž–ិត​αž”្រាαž€αžŠ។ αž”៉ុαž“្តែ មួαž™​αž…ំαž“ួαž“​αž’ំ​ធត់​មាαž“​សមត្αžαž—ាαž– ហើαž™​មិαž“​αž†្αž›ើαž™​αžαž”​αž‘ៅ​αž“ឹαž„​αž”αžšិαž™ាαž€ាស​αž“ៃ​αž€ារ​αž”្αžšαž‘αž„ αž–ីαž–្រោះ​αž€ារ​αž”្αžšαž–្រឹត្ត​αž“ៃ​αž€ារ​αž”្αžšαž‘αž„​មាαž“​αž”αžšិαž™ាαž€ាស​ធាαž€្αžšαž€់ មាαž“​αž—ាαž–​មិαž“​αž”្αžšαž€្រតី​αž€ើត​ទើαž„ ដូαž…​αž‡ា​αž€ារ​αž”្រមូαž›​αž›ុαž™ αž€ារ​αž”ើαž€​αž…αž˜្αž›αž„ αž€ារ​αž•្αžŠαž›់​αž…αž˜្αž›ើαž™​តាម​αžšαž™ៈ​តេទេហ្វូαž“ (αž‘ូរស័αž–្αž‘) αžŸαž–្វ​αž”ែαž”​αž™៉ាαž„»

αž”្រតិαž€αž˜្ម​αž‘ៅ​αž“ឹαž„​αž€ារ​αž›ើαž€​ទើαž„​αžšαž”αžŸ់​αž”្αžšαž’ាαž“​សមាαž‚αž˜​αž‚្រូ​αž”αž„្រៀαž“​αž―αž€αžšាαž‡្αž™​ αž“េះ αž›ោαž€ សម សេរីរដ្αž‹ ធះធាαž„​ថា αž€ារ​αž’αž—ិវឌ្ឍ​αž›ើ​វិស័αž™​αž’αž”់រំ ធាαž…​αž’្វើ​αž‘ៅ​αž”ាαž“ αž‚េ​ត្រូវ​αž’្វើ​αž€ំណែ​αž‘αž˜្αžšαž„់​αž”αž“្តិαž…αŸ—​ម្αžŠαž„៖ «αž™ើαž„​αž…αž„់​αž”ាαž“​αž‚ុαžŽαž—ាαž–​ដូαž…​តែ​αž‚្αž“ា​ហ្αž“ឹαž„ αž”៉ុαž“្តែ​αž™ើαž„​αž’្វើ​ម៉េαž…​ឲ្αž™​αž”ាαž“​αž—្αž›ាម ត្រូវ​αž€ារ​αž…ំណាαž™​αž–េαž›​វេαž›ា​ណា»

αž—្αž‡ាαž”់​αž“ឹαž„​αž›αž‘្αž’αž•αž›​αž“ៃ​αž€ារ​αž”្αžšαž‘αž„​αž“េះ​ដែរ ធ្αž“αž€​ស្រាαžœαž‡្រាវ​αž’αž—ិវឌ្ឍ​αžŸαž„្αž‚αž˜ αž›ោαž€ αž€ែម ទី ថ្αž›ែαž„​ថា αž”ើ​សិαž“​αž›αž‘្αž’αž•αž›​αž“ៃ​αž€ារ​αž”្αžšαž‘αž„​αž“េះ មិαž“​មែαž“​αž€ើត​αž…េαž‰​αž–ី​αž€ារ​αž…αž˜្αž›αž„​αž‚្αž“ា វា​αž‡ា​αž€ារ​αž†្αž›ុះ​αž”αž‰្αž…ាំαž„​ថា វា​αž‡ា​រឿαž„​αž›្ធ αž–្រោះ​វា​αž”αž„្ហាαž‰​αž–ី​សមត្αžαž—ាαž–​αž–ិត​αžšαž”αžŸ់​សិស្ស ហើαž™​αž™ើαž„​αž€៏​αž‘αž‘ួαž›​αž™αž€​αž›αž‘្αž’αž•αž›​αž“េះ​αž”្αžšαž€αž”​ដោαž™​មោαž‘αž“αž—ាαž–​ខ្αž›ាំαž„។ αž•្αž‘ុαž™​αž‘ៅ​វិαž‰ αž›ោαž€​ធះធាαž„​ថា αž›αž‘្αž’αž•αž›​αž“ៃ​αž€ារ​αž”្αžšαž‘αž„​αž“េះ αž€ើត​αž…េαž‰​αž–ី​αž€ារ​αž…αž˜្αž›αž„​αž‚្αž“ា​αž‘ៅ​វិαž‰​αž‘ៅ​αž˜αž€​αžšαž”αžŸ់​αž”េαž€្αžαž‡αž“​ដែαž›​αž…ូαž›​αž”្αžšαž‘αž„៖ «αž›αž‘្αž’αž•αž› ​αž“ៃ​αž€ារ​αž”្αžšαž‘αž„ αž‚ឺ​αž”ើ​αž™ើαž„​αž”្αžšαž‘αž„​ត្រឹមត្រូវ ធត់​αž…αž˜្αž›αž„​αž‚្αž“ា មាαž“​αž—ាαž–​αž™ុត្តិαž’αž˜៌ αž›αž‘្αž’αž•αž›​αž”្αžšαž‘αž„​ហ្αž“ឹαž„​αž‚ឺ​ធាαž…​αž”αž‰្αž‡ាαž€់​ធំαž–ី​αž‚ុαžŽαž—ាαž–​αž“ៃ​វិស័αž™​αž’αž”់រំ​មួαž™​ដែរ αž€្αž“ុαž„​αž…ំណុαž…​αž‡ាαž…្រើαž“​ដែαž›​αž†្αž›ុះ​αž”αž‰្αž…ាំαž„​ធំαž–ី​αž‚ុαžŽαž—ាαž–​αž“ៃ​αž€ារ​αž’αž”់រំ αž”ាαž“​αž“័αž™​ថា αž€្មេαž„​រៀαž“​αž…េះ ធាαž…​αž’្វើ​αž›ំហាត់​ដោαž™​ខ្αž›ួαž“​αž―αž„​αž”ាαž“ αž”្αžšαž‘αž„​αž‡ាαž”់ αž”៉ុαž“្តែ​ដោαž™​សារ​តែ​αž™ើαž„​αž’្វើ​αž€ារ​សិαž€្សា​αž‘ៅ​αžƒើαž‰​ថា αž€្មេαž„αŸ—​αž—ាαž‚​αž…្រើαž“​αž…αž˜្αž›αž„​αž‚្αž“ា​ដោαž™​សេរី»

αž›ោαž€ αž€ែម ទី αž”αž‰្αž‡ាαž€់​ថា αž’αž„្αž‚αž€ារ​αžšαž”αžŸ់​αž›ោαž€​αž”ាαž“​សិαž€្សា​ស្រាαžœαž‡្រាវ​មណ្αžŒαž›​αž”្αžšαž‘αž„​αž“ា​αž‘ីαž€្រុαž„​αž—្αž“ំαž–េαž‰​ αžƒើαž‰​ថា មាαž“​សិស្ស​៦០​αž‘ៅ​៧០% ដែαž›​αž…αž˜្αž›αž„​αž‚្αž“ា αž“ិαž„​មើαž›​αž€ំណែ​αž…αž˜្αž›ើαž™។ αž›ោαž€​ថ្αž›ែαž„​αž”αž“្ត​ថា តាម​αž€ារ​សិαž€្សា​ស្រាαžœαž‡្រាវ​αžƒើαž‰​ថា αž”េαž€្αžαž‡αž“​αž”្αžšαž‘αž„​មាαž“​αž˜αž’្αž™ោαž”ាαž™​αž‡ាαž…្រើαž“​αž€្αž“ុαž„​αž€ារ​αž…αž˜្αž›αž„​αž‚្αž“ា αž“ិαž„​αž€ារ​αž‘αž‘ួαž›​αž”ាαž“​αž€ំណែ​αž…αž˜្αž›ើαž™ ដូαž…​αž‡ា​αž€ារ​αž”្រើ​αž‘ូរស័αž–្αž‘​ដើម្αž”ី​αž”αž‰្αž‡ូαž“​αž€ំណែ αž€ារ​αž”្រើ​αž›ុαž™​ដើម្αž”ី​αž‘ិαž‰​αž‘ឹαž€​αž…ិត្ត​αž’αž“ុαžšαž€្ស​αž“ា​αž–េαž›​αž”្αžšαž‘αž„ αž€ុំ​ឲ្αž™​αž…ាαž”់​αž–្រុαž™αž™៉ុαž„ αž€ារ​រៃαž›ុαž™​ឲ្αž™​αž‚្រូ ដើម្αž”ី​αž’្វើ​αž€ំណែ​ឲ្αž™​αž‡ាដើម៕

China's Confucius Institutes flourish in ASEAN after West's freeze-out (θ₯Ώζ–Ήε†·θ½εŽδΈ­ε›½ε­”ε­ε­¦ι™’εœ¨δΈœη›Ÿθ“¬ε‹ƒε‘ε±•)

  Geopolitical baggage less of a factor, while learning Chinese is seen as a smart move εœ°ηΌ˜ζ”Ώζ²»εŒ…θ’±ε½±ε“θΎƒε°,ε­¦δΉ δΈ­ζ–‡θ’«θ§†δΈΊζ˜Žζ™ΊδΉ‹δΈΎ https://asia.nikkei.com/P...