Saturday 28 July 2012

តើ​អ្វី​ទៅ ដែល​ហៅ​ថា ភាព​លំអៀង ឬ​អគតិ?

2012-07-27
ការ​មិន​សូវ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​របស់​តុលាការ​ក្នុង​ការ​ស្វែងរក​ យុត្តិធម៌​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​រងគ្រោះ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ត្រូវ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ក្នុង​ស្រុក និង​អន្តរជាតិ រិះគន់​ថា ប្រទេស​កម្ពុជា ជា​ប្រទេស​ដែល​ពុំ​សូវ​មាន​យុត្តិធម៌ ហើយ​ជា​ប្រទេស​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​តិចតួច​ក្នុង​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស។

ការ​អើពើ​តិចតួច​របស់​តុលាការ​លើ​ការ​ស្វែងរក​យុត្តិធម៌​ជូន​ជន​រងគ្រោះ​ នេះ ត្រូវ​សង្គម​ស៊ីវិល​ទាំង​នោះ​រិះគន់​ថា តុលាការ​មិន​ឯករាជ្យ តុលាការ​មាន​ភាព​លំអៀង ឬ​អគតិ។ តើ​អ្វី​ទៅ ដែល​ហៅ​ថា អគតិ ឬ​ភាព​លំអៀង? តើ​អគតិ​នោះ​មាន​ប៉ុន្មាន​ប្រភេទ? តើ​ភាព​លំអៀង​នាំ​ឲ្យ​មាន​ផល​ប៉ះពាល់​អ្វី​ខ្លះ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​ សង្គម?

អង្គការ​ឃ្លាំ​មើល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរជាតិ (Human Rights Watch) បាន​ចេញ​សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​មួយ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៨ កក្កដា បង្ហាញ​ថា ប្រទេស​កម្ពុជា​ក្នុង​រយៈកាល​បី​ខែ​កន្លង​មក​នេះ មាន​បញ្ហា​អយុត្តិធម៌​ជាច្រើន​កើត​ឡើង។

បញ្ហា​ទាំង​នោះ​រួម​មាន ការ​បាញ់​សម្លាប់​សកម្មជន​ការពារ​បរិស្ថាន នៅ​ខេត្ត​កោះកុង។ ការ​បាញ់​សម្លាប់​កុមារី ហេង ចន្ថា ក្នុង​ករណី​ចុះ​បង្ក្រាប​ជម្លោះ​ដីធ្លី នៅ​ភូមិ​ប្រម៉ា ឃុំ​កំពង់ដំរី ស្រុក​ឆ្លូង ខេត្ត​ក្រចេះ។ ករណី​បាញ់​កម្មការិនី ដោយ​អតីត​អភិបាល​ក្រុង​បាវិត លោក ឈូក បណ្ឌិត និង​ករណី​ចាប់​ខ្លួន​លោក ម៉ម សូណង់ដូ នាយក​វិទ្យុ​សំបុក​ឃ្មុំ និង​ប្រធាន​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ​ជាដើម។
ករណី​ទាំង​នេះ​ត្រូវ​អង្គការ​ឃ្លាំ​មើល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរជាតិ​មួយ​នេះ បង្ហាញ​ថា តុលាការ​មិន​បាន​បើក​ឲ្យ​មាន​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ឲ្យ​បាន​ត្រឹម​ត្រូវ និង​ស្វែងរក​យុត្តិធម៌​ជូន​ជន​រងគ្រោះ​ទាំង​នោះ​ឡើយ។ ការ​ដែល​តុលាការ​មិន​អាច​ស្វែងរក​យុត្តិធម៌​ជូន​ជន​រងគ្រោះ​ទាំង​នោះ​បាន ត្រូវ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​រិះគន់​ថា តុលាការ​មាន​ភាព​លំអៀង ឬ​អគតិ។

សាស្ត្រាចារ្យ​ផ្នែក​សាសនា នៃ​ពុទ្ធិក​សាកលវិទ្យាល័យ​ព្រះសីហនុ​រាជ និង​ជា​ជំនួយ​ការ​ប្រធាន​រាជបណ្ឌិត​សភា លោក​បណ្ឌិត សួន ឱសថ ពន្យល់​ថា ពាក្យ​លំអៀង និង​ពាក្យ​អគតិ គឺ​មាន​អត្ថន័យ​ដូច​គ្នា ហើយ​ពាក្យ​នេះ​ត្រូវ​លោក​ឲ្យ​និយម​ន័យ​ថា ដំណើរ​នៃ​គំនិត​ដែល​មិន​នៅ​កណ្ដាល ឬ​គំនិត​មិន​ត្រឹមត្រូវ​តាម​អនាគតិ។

លោក​បណ្ឌិត សួន ឱសថ មាន​ប្រសាសន៍​ថា អគតិ ឬ​ភាព​លំអៀង​នេះ ដែល​ជា​មូលហេតុ​ដ៏​ចម្បង​នាំ​ឲ្យ​កើត​មាន​ភាព​អយុត្តិធម៌​នៅ​ក្នុង​សង្គម។ ដូច្នេះ បើ​សិន​ចង់​ឲ្យ​សង្គម​មួយ​មាន​ភាព​យុត្តិធម៌ មនុស្ស​ក្នុង​សង្គម​នោះ​ត្រូវ​លះបង់​នូវ​អគតិ​ចេញ។ លោក​ថ្លែង​បន្ត​ថា មូលហេតុ​ដែល​នាំ​ឲ្យ​កើត​ភាព​លំអៀង​មាន​៤។ ទី១ លំអៀង​ដោយ​សេចក្ដី​ស្រលាញ់។ ទី២ លំអៀង​ព្រោះ​សេចក្ដី​ស្អប់។ ទី៣ លំអៀង​ព្រោះ​ភាព​ភ័យ​ខ្លាច និង​ទី៤ លំអៀង​ព្រោះ​សេចក្ដី​ល្ងង់។

លោក សួន ឱសថ ពន្យល់​ថា អំពើ​វិនិច្ឆ័យ ឬ​អំពើ​នៃ​ការ​កាត់​សេចក្ដី​ទាំង​ឡាយ​ណា​ដែល​មិន​ផ្អែក​លើ​គោលការណ៍​ច្បាប់ ឬ​ភាព​ត្រឹមត្រូវ​យុត្តិធម៌ គឺ​ផ្អែក​លើ​គោលការណ៍​នៃ​សេចក្ដី​ស្រលាញ់​របស់​យើង​ម្នាក់ៗ​ជា​ធំ អំពើ​នោះ​គេ​ហៅ​ថា លំអៀង​ដោយ​សេចក្ដី​ស្រលាញ់។

ឧទាហរណ៍ មនុស្ស​ដែល​យើង​ស្រលាញ់ ទៅ​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​ល្មើស​ច្បាប់ ឬ​អំពើ​បំពាន​លើ​អ្នក​ដទៃ នៅ​ពេល​គេ​យក​មនុស្ស​ដែល​យើង​ស្រលាញ់​មក​ឲ្យ​យើង​វិនិច្ឆ័យ យើង​មិន​ផ្អែក​លើ​អំពើ​របស់​មនុស្ស​ដែល​យើង​ស្រលាញ់​បាន​ប្រព្រឹត្ត តែ​យើង​បែរ​ជា​ផ្អែក​លើ​ក្ដី​ស្រលាញ់​របស់​យើង​ទៅ​វិនិច្ឆ័យ​ឲ្យ​បុគ្គល​នោះ ​ឈ្នះ​ក្ដី​ទៅ​វិញ អំពើ​បែប​នេះ​គេ​ហៅ​ថា លំអៀង​ដោយ​សេចក្ដី​ស្រលាញ់៖ «ស្រលាញ់ ​ទៅ​លើ​ភាគី​ណា​ហើយ ឲ្យ​ភាគី​នោះ​ឈ្នះ ទោះ​បី​ជា​ភាគី​នោះ​អនុវត្ត​ខុស ឬ​អនុវត្ត​មិន​ត្រឹមត្រូវ ល្មើស​ទៅ​ច្បាប់ ឬ​ល្មើស​ទៅ​ក្នុង​សីលធម៌​ណា​មួយ​ហើយ ក៏​នៅ​តែ​ឲ្យ​បុគ្គល​នោះ​ឈ្នះ ឬ​បុគ្គល​នោះ​ត្រូវ នេះ​ហើយ​ហៅ​ថា​លំអៀង​ព្រោះ​ស្រលាញ់»

មួយ​វិញ​ទៀត លំអៀង​ដោយ​សេចក្ដី​ស្អប់ មាន​ន័យ​ថា បុគ្គល​ដែល​ធ្លាប់​ធ្វើ​ឲ្យ​យើង​អាក់អន់​ចិត្ត​នា​ពេល​កន្លង​មក នៅ​ពេល​បុគ្គល​នោះ​ប្រព្រឹត្ត​ត្រឹមត្រូវ​តាម​ច្បាប់ ប៉ុន្តែ​បុគ្គល​នោះ​ត្រូវ​អ្នក​ដទៃ​បង្កាច់​បង្ខូច ហើយ​គេ​យក​រឿង​របស់​បុគ្គល​នោះ​ឲ្យ​យើង​វិនិច្ឆ័យ យើង​មិន​ផ្អែក​លើ​ទង្វើ​របស់​បុគ្គល​នោះ​បាន​ប្រព្រឹត្តិ​មក​វិនិច្ឆ័យ តែ​យើង​បែរ​ជា​យក​គំនុំ​របស់​យើង​ទៅ​វិនិច្ឆ័យ​បុគ្គល​នោះ ហើយ​ឲ្យ​កាត់​សេចក្ដី​ឲ្យ​មនុស្ស​ជា​ទី​សម្អប់​របស់​យើង​នោះ​ចាញ់​ក្ដី​ទៅ​ វិញ។ ទង្វើ​បែប​នេះ​គេ​ឲ្យ​ឈ្មោះ​ថា​លំអៀង​ដោយ​សេចក្ដី​ស្អប់៖ «ទោសាគតិ លំអៀង​ព្រោះ​ស្អប់ តែ​លំអៀង​ព្រោះ​ស្អប់​ហ្នឹង កាល​ណា​បើ​គេ​យក​រឿង​ក្ដី​ទៅ​ឲ្យ​ជួយ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​នេះ​ហើយ កាល​ណា​បើ​ឃើញ​ភាគី​ណា​មួយ ដែល​ធ្លាប់​មាន​ទំនាស់​មក​ឲ្យ​ដោះស្រាយ មិន​ចង់​ឲ្យ​បុគ្គល​នោះ​រួច​ពី​បញ្ហា​វិវាទ​នោះ​ទេ ទោះ​បី​ជា​បុគ្គល​នោះ​ត្រូវ​ក៏​ដោយ ក៏​ឲ្យ​បុគ្គល​ដែល​ខ្លួន​សម្គាល់​ថា​ស្អប់​ហ្នឹង ឲ្យ​ខុស​ដែរ ឬ​ក៏​ឲ្យ​ទទួល​នូវ​ទោស​ដែរ»
រីឯ​លំអៀង​ដោយ​ភាព​ភ័យ​ខ្លាច គឺ​ជា​អំពើ​វិនិច្ឆ័យ​ទាំង​ឡាយ ដែល​ផ្អែក​លើ​គោលការណ៍​ភ័យ​ខ្លាច​របស់​យើង​ជា​ធំ ដោយ​យើង​មិន​យក​អំពើ​ខុស ឬ​ត្រូវ​របស់​បុគ្គល​ដែល​បាន​ប្រព្រឹត្ត​មក​វិនិច្ឆ័យ​តាម​គោលការណ៍​ច្បាប់។

តួយ៉ាង​មន្ត្រី​មាន​បុណ្យស័ក្ដិ​ធំ បំពាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​តូចតាច តុលាការ​មាន​ភស្តុតាង​គ្រប់គ្រាន់​ក្នុង​ការ​ចាប់​បុគ្គល​នោះ តែ​តុលាការ​មិន​ហ៊ាន​ចាប់​បុគ្គល​នោះ អំពើ​បែប​នេះ​គេ​ហៅ​ថា លំអៀង​ដោយ​ភាព​ភ័យ​ខ្លាច៖ «លំអៀង​ព្រោះ​ភ័យ​ខ្លាច​នេះ គេ​ហៅ​ថា ភយាគតិ កាល​ណា​បើ​ឃើញ​អ្នក​វិវាទ​ហ្នឹង​មក គេ​មក​ប្ដឹង​យើង ហើយ​មាន​ភាគី​ណា​មួយ​គេ​មាន​អំណាច គេ​មាន​លុយ​កាក់ ខ្លាច​នូវ​បុណ្យស័ក្ដិ​ខ្លាច​នូវ​អំណាច​របស់​គេ ក៏​ចេះ​តែ​វិនិច្ឆ័យ​ទៅ ឲ្យ​អ្នក​មាន​អំណាច ឲ្យ​អ្នក​មាន​លុយ​កាក់​នោះ​ឈ្នះ ហើយ​ឲ្យ​អ្នក​មិន​មាន​អំណាច មិន​មាន​លុយ​កាក់​នោះ​ចាញ់»

ចំណែក​លំអៀង​ដោយ​សេចក្ដី​ល្ងង់ខ្លៅ សំដៅ​ដល់​បុគ្គល​ខ្វះ​ចំណេះដឹង​គ្រប់គ្រាន់ ទៅ​កាន់​កាប់​កិច្ចការ​ធ្វើ​ជា​អ្នក​វិនិច្ឆ័យ​ទោស​ឲ្យ​អ្នក​ដទៃ។ ហើយ​ការ​វិនិច្ឆ័យ​នោះ​មិន​មាន​ភាព​យុត្តិធម៌ និង​ត្រឹមត្រូវ​ដោយ​សារ​ការ​ខ្វះ​ចំណេះ​ដឹង​នោះ។ អំពើ​បែប​នេះ គេ​ហៅ​ថា លំអៀង​ដោយ​សេចក្ដី​ល្ងង់ខ្លៅ៖ «លំអៀង​ព្រោះ​វង្វេង ឬ​លំអៀង​ព្រោះ​សេចក្ដី​ល្ងង់ខ្លៅ ហៅ​ថា​មោហាគតិ សំដៅ​ទៅ​ភាគី​ដោះស្រាយ​កាល​ណា​បើ​ខ្លួន​មិន​ចេះ​ចាំ​ក្បួន​ច្បាប់ ឬ​ក៏​បទបញ្ញត្តិ​ផ្សេងៗ ហើយ​វិនិច្ឆ័យ​ទោស​ផ្សេងៗ​ដោយ​ខ្វះ​ចំណេះដឹង​នោះ ហើយ​ក៏​ចេះ​តែ​វិនិច្ឆ័យ​ទៅ ឲ្យ​ឈ្នះ​អ្នក​នេះ ឲ្យ​ឈ្នះ​អ្នក​នោះ​ទៅ មិន​ដឹង​យ៉ាង​ហ្នឹង ហៅ​ថា​លំអៀង​ព្រោះ​ល្ងង់»

លោក​បណ្ឌិត សួន ឱសថ អះអាង​ថា អគតិ​ទាំង​៤ នេះ​ហើយ ដែល​ជា​មេ​ជា​ប្រភព​នាំ​ឲ្យ​កើត​មាន​បញ្ហា​អយុត្តិធម៌​ក្នុង​សង្គម។ លោក​ថ្លែង​បន្ត​ថា បើ​សិន​ចង់​ឲ្យ​មាន​ភាព​យុត្តិធម៌ បុគ្គល​នីមួយៗ​ត្រូវ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​កាត់​បន្ថយ​អគតិ​ទាំង​៤​យ៉ាង​នេះ​ចេញ ពុំ​នោះ​ទេ​ប្រជាពលរដ្ឋ​រស់នៅ​ក្នុង​សង្គម​នោះ នឹង​ត្រូវ​រង​ទុក្ខ​លំបាក​ដោយ​អំពើ​អយុត្តិធម៌​ទាំង​នោះ​ជាក់​ជា​ពុំ​ខាន៕

Wednesday 25 July 2012

Government quashed PM Sok An's health rumours

Opposition party and US to talk Rainsy return

លោក កែវ រ៉េមី៖ មេបក្សប្រឆាំងអាចចូលធ្វើនយោបាយបានប្រសិនបើក្រសួងមហាផ្ទៃ និង គ.ជ.ប អនុញ្ញាត

Wednesday, 25 July 2012 11:38 ដោយៈ លោក ឃួន វាយោ-Posted: ID-009 

ភ្នំពេញៈ រដ្ឋលេខាធិការទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី និងជាអនុប្រធានអង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស នៃទីស្តីការ គណៈរដ្ឋមន្រ្ដីលោក កែវ រ៉េមី បានមានប្រសាសន៍ថា សំណុំរឿងលោក សម រង្ស៊ី មិនមែនជារឿងនយោយបាយ នោះទេ តែវាពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងផ្លូវច្បាប់ ប្រសិនបើមេបក្សរូបនេះ ចង់ធ្វើនយោបាយបន្តទៀតនោះ លុះត្រាមានការ អនុញ្ញាតពីក្រសួងមហាផ្ទៃ និង គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។
ថ្លែងក្នុងសន្និសីទកាសែត ធ្វើនៅទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្រ្ដី នាព្រឹកថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២នេះ លោក កែវ រ៉េមី បន្តថា «លោក សម រង្ស៊ី មិនអាចធ្វើនយោបាយបាន ទៀតទេ ដោយសារលោកជាទណ្ឌិត ហើយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក៏បានចែងយ៉ាងច្បាស់ថា ជនជាប់ចោទ ឬទណ្ឌិត មិនអាចឈរឈ្មោះធ្វើជា តំណាង រាស្រ្ដបាននោះទេ តែប្រសិនបើក្រសួងមហាផ្ទៃ និងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតអនុញ្ញាតនោះ ប្រធានបក្សប្រឆាំងនេះ អាចចូលរួមប្រឡូក ក្នុងឆាកនយោបាយបន្តទៀតបាន»។

អនុប្រធានអង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស និងជារដ្ឋលេខាធិការទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី បន្ថែមថា រដូវកាល នៃការបោះឆ្នោតសាកលជិតមកដល់ហើយ លោកសង្កេតឃើញថា គណបក្សប្រឆាំង បាននិងកំពុងបំពុលបរិយា កាសជាខ្លាំង ដូចជាការធ្វើសមាជ និងបង្កើតចលនារួបរួមគ្នាជាដើម។ ក្នុងនាមអនុប្រធានអង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័សសុំរក្សាសិទ្ធិរបស់ខ្លួនក្នុងការឆ្លើយបំភ្លឺ ដែលទាក់ទងនឹងការមួលបង្កាច់មកលើការដឹកនាំរាជរដ្ឋា ភិបាលកម្ពុជា ជាពិសេសក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន។

ការសម្រេចរបស់គណបក្សសិទ្ធិមនុស្សកាលពីសមាជកន្លងមកថ្មីៗនេះ គឺគណបក្សនេះ សុំឲ្យមានការចូលរួមពី មេបក្សប្រឆាំងក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើស តំណាងរាស្រ្ដនៅឆ្នាំ២០១៣ ខាងមុខនេះ។ តែលោក កែវ រ៉េមី បាន លើកឡើងថា ការបោះឆ្នោតសកលនាខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ គឺមានដំណើរការធម្មតា រាជរដ្ឋាភិបាលប្រកាន់ភ្ជាប់ នូវរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិ ដោយប្រកាន់ភ្ជាប់នូវរបបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ដែលមាន គណបក្សច្រើនចូលរួមប្រកួតប្រជែង។

លោក កែវ រ៉េមី បញ្ជាក់ថា «ទោះជាមានការបង្កើតចលនាសង្រោះជាតិរបស់គណបក្សប្រឆាំងសម រស្ស៊ី និង គណបក្សសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនខ្លាចនោះឡើយ ដោយលោកលើកហេតុ ផលថា អ្នកគាំទ្ររបស់គណបក្សទាំងពីរគ្មានការកើនឡើងទេ»។

សូមជម្រាបថា លោកសម រង្ស៊ី កំពុងរត់គេចខ្លួនពីការតាមចាប់ របស់សមត្ថកិច្ចបន្ទាប់ពី តុលាការកម្ពុជាផ្តន្ទា ទោសរូបលោកដាក់ពន្ធនាគារ សរុប១៤ឆ្នាំ ពីបទចោទប្រកាន់ជាច្រើនទាក់ទងនឹងដកតំរុយបង្គោលព្រំដែន ការ បង្ហាញផែនទីក្លែងក្លាយ និងបរិហារកេរ្តិ៍។ លោកសម រង្ស៊ី បានចាត់ទុកសំណុំរឿងទាំងនោះថា  ជារឿងនយោ បាយ ខណៈដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់ទុករឿងនេះពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងផ្លូវច្បាប់៕
Photo by DAP-NEWS

PhD in Khmer Literature of Samdach Chourn Nat in 1967


ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបំភ្លឺការចេញផ្សាយរបស់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍

Tuesday, 24 July 2012 22:39 ដោយៈ DAP-Posted: ID-009 


Tuesday 24 July 2012

More universities sign on to free online course initiative

Rights group weighs into controversy over curbs on freedoms at Yale-NUS

Rights groups condemn controversial Obiang science award

Internationalisation in higher education – Rhetoric versus reality

Academic oncologist brings altruistic dynamism to Catholic university

Taking on corruption in international higher education

International students feel left in the lurch over UK visa changes

Monday 23 July 2012

តើ​ទទួល​បាន​ចំណេះ​ដឹង​អ្វីខ្លះ ពី​ការ​អាន​អត្ថបទ​ដែល​និយាយ​ដើម​គេ​និង​បរិហារកេរ្តិ៍​ជីវិត​ឯកជន​របស់​គេ?

ការ​និយាយ​ដើម​គេ មិន​មែន​ជា​វប្បធម៌ អរិយធម៌​ខ្មែរ​ទេ ​តែ​ជា​ទម្លាប់​មិន​ល្អ​របស់​បុគ្គល​មួយ​ចំនួន​ ដែល​ចូល​ចិត្ត​និយាយ​ដើម​គេ ពោល​គឺ​ភាគ​ច្រើន​និយាយ​អាក្រក់​ ពី​បុគ្គល​ឯកជន​ណា​ម្នាក់​។​ សកម្មភាព​នេះ​ហាក់​បី​ដូចជា​គ្មាន​រឿង​អ្វី​ថ្មី​មក​និយាយ​ គឺ​ដើរ​តែ​និយាយ​ជុំៗ​គ្នា ​ឬ​ដើរ​ពី​ផ្ទះ​មួយ​ទៅ​ផ្ទះ​មួយ​នាំ​គ្នា​និយាយ​ដើម​គេ ​ហើយ​ពេល​ខ្លះ​ក៏​ឈ្លោះ​ប្រកែក​គ្នា​ដោយ​សារ​តែ​មាត់​ឥតគ​ម្រប​និយាយ​ដើម​គេ ​នោះ​ដែរ​។​ នេះ​ក៏​មក​តែ​ភាគ​ច្រើន​គាត់​អាន កាសែត​ក្នុង​ស្រុក​មួយ​ចំនួន​ដែល​ចូល​ចិត្ត​តែ​និយាយ​ដើម​គេ​ហ្នឹង​។​ តើ​អ្នក​អាន​ទាំង​នោះ​ ទទួល​បាន​ផល​អ្វី​ខ្លះ​ពី​ការ​អាន​កាសែត​បែប​និយាយ​ដើម​គេ និង​បរិហារកេរ្តិ៍​ជីវិត​ឯកជន​របស់​បុគ្គល​ណា​ម្នាក់​នោះ​?

នេះ​មិន​ មែន​ជា​សកម្មភាព​ដែល​ទើប​តែ​កើត​ឡើង​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នោះ​ទេ​ ចំពោះ​កាសែត​ ក៏​ដូចជា​ទស្សនាវដ្តី​ ក្នុង​ស្រុក​មួយ​ចំនួន​ គឺ​ការ​សរសេរ​អត្ថបទ​ហែក​ហួរ​កេរ្តិ៍​ខ្មាស​ពី​បុគ្គល​ណា​ម្នាក់​ ពី​ជីវិត​ឯកជន​របស់​គេ​។​ មាន​តំាង​ពី​បញ្ហា​ផ្លូវ​ភេទ​បី្ត​ប្រពន្ធ​ ឬ​ការ​យក​រូប​អាក្រាត​របស់​ពួក​គេ​មក​ចុះ​ផ្សាយ​ទៀត​ផង​។ ការ​ចុះ​ផ្សាយ​ទាំង​ងងឹត​ងងល់​ ដោយ​មិន​បាន​សម្ភាស ឬក៏​យក​រូប​ភាព​របស់​បុគ្គល​ឯកជន​នៅ​ក្នុង​កន្លែង​ឯកជន​របស់​បុគ្គល​នោះ​ គឺ​ពុំ​មាន​ការ​យល់​ព្រម​នោះ​ទេ។

ឧទាហរណ៍​៖ កាល​ពី​សប្តាហ៍​មុន​នេះ​ មាន​សារ​ព័ត៌មាន​ក្នុង​ស្រុក​មួយ​ដែល​និយម​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​ពី​ការ​និយាយ​ដើម​ គេ​ បាន​ចុះ ផ្សាយ​អត្ថបទ​អេចអូច​ និង​អត្ថាធិប្បាយ​បន្ថែម​រិះគន់​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​ទៅ​លើ​ស្រ្តី​ម្នាក់​ និង​រូបថត​របស់​ស្រ្តី​នោះ​ទៀត​ ដែល​កំពុង​ចត​រថយន្ត​ឡើង​លើ​ចិញ្ចើម​ផ្លូវ​ក្បែរ​របង​ស្ថានទូត​បារាំង​ ហើយ​បិទ​កញ្ចក់ បញ្ឆេះ​រថយន្ត​បើក​ម៉ាស៊ីន​ត្រជាក់​ ហើយ​ក៏​សម្រាក​នៅ​ក្នុង​រថយន្ត​នោះ​មួយ​ភាំង​​ បែរ​ទៅ​ជា​អ្នក​ការសែត​នេះ ​បាន​ចាប់​យក​រូប​ភាព​មួយ​ទំហឹង​តែ​ម្តង ហើយ​បាន​អត្ថាធិប្បាយ​បែប​របៀប​បៀត​បៀន​កេរ្តិ៍ខ្មាស និង​បៀត​បៀន​ផ្លូវ​ភេទ​ តាំង​ពី​រូប​សម្រស់​រហូត​ដល់​ហ៊ាន​វិនិច្ឆ័យ​ថា​ស្រវឹង​ស្រា​ទៀត​ផង...។

តែ ​តាម​ពិត​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នោះ ​អ្នក​យក​ព័ត៌មាន​នោះ​មិន​បាន​សម្ភាស​ជាមួយ​ស្រ្តី​នោះ​ទេ​ និង​ក៏​គ្មាន​ក្លិន​ស្រា​ចេញ​មក​ខាង​ក្រៅ​ឯ​ណា​ដែរ​។​

តើ​ឯណា​ទៅ​ក្រម ​សីលធម៌​របស់​អ្នក​កាសែត​នោះ​?​ ឬ​មួយ​ក៏​អ្នក​កាសែត​នេះ​មិន​ដែល​បាន​ចូល​សាលា ឬ​ក៏​មិន​ដែល​ធ្លាប់​បាន​ចូល​វគ្គ​បណ្តុះ​បណ្តាល​វិជ្ជាជីវ​សារព័ត៌​មាន​ ហ្នឹង​គេ​ទេ គ្រាន់​តែ​ចេះ​សរសេរ​កំណត់​ហេតុ​ ហើយ​បន្ថែម​បន្ថយ​ពាក្យ​សម្តី​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​? ហើយ​ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​នាយក​និពន្ធ​កាសែត​នោះ ដាក់​ទំាង​អត្ថបទ និង​រូបភាព​ស្ត្រី​នេះ​នៅ​ទំព័រ​មុខ​កាសែត​របស់​ខ្លួន​ទៀត​ទាំង​ងងើល​?​ ហ្នឹង​ហើយ​គេ​ហៅថា​អ្នក​កាសែត​ជើង​ចាស់​ដែល​ល្បី​ថា​ពូកែៗ​នោះ ពូកែ​ពេក​ទៅ​រហូត​ដល់​មើល​ឃើញ​ថា​យក​តែ​ម្តង​។​ ឬមួយ​ក៏​អាង​ថា​ខ្លួន​ឯង​ជា​អ្នក​កាសែត​ចង់​សរសេរ​អាក្រក់​ពី​នរណា​ក៏​ចេះ​ តែ​សរសេរ​ទៅ​នោះ ​ដើម្បី​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​​បំពុល​អ្នក​អាន ឲ្យ​ពុល​តាម​ដែល​យក​មក​និយាយ​ដើម​គេតៗ​គ្នា? តើ​អ្នក​អាន​អត្ថបទ​បែប​ហ្នឹង​ ទទួល​បាន​ចំណេះ​ដឹង​អ្វី​ខ្លះ​ពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ខ្លួន​នោះ​? ចំណុច​នេះ​ម្ចាស់​អត្ថបទ​ត្រូវ​តែ​ពិចារណា​ឡើង​វិញ អ្វី​ដែល​ហៅ​ថា​អត្ថបទ​?​ វិចារណក​ថា​?​ ការ​វិភាគ​?​ និង​អ្វី​ដែល​ហៅ​ថា​បុគ្គល​សាធារណៈ​? បុគ្គល​ជីវិត​ឯកជន​?

ចុះ​បើ​ ស្រ្តី​នោះ ត្រូវ​ជា​ប្រពន្ធ​ ឬ​ក៏​បង​ប្អូន​ស្រី​របស់​ម្ចាស់​អត្ថបទ​ ឬ​ក៏​នាយក​និពន្ធ​វិញ ​ហើយ​ត្រូវ​បាន​កាសែត​ផ្សេង​ចុះ​ផ្សាយ​ដូច​គ្នា​អ៊ីចឹង​ដែរ ​តើ​អស់​លោក​មាន​អារម្មណ៍​បែប​ណា​?​ ឬ​មួយ​ក៏​អស់​លោក​មិន​ចេះ​ខ្មាស​គេ​ទេ​?​ ឬ​មួយ​ធ្វើ​កាសែត​ជិត១​ជីវិត​ទៅ​ហើយ​ ចេះ​រក​តែ​អត្ថបទ​បែប​បរិហាកេរ្តិ៍​ជីវិត​ឯកជន​របស់​គេ​ហ្នឹង​ទេ​?​ នេះ​មក​តែ​ពី​ដឹង​អំពី​ឥរិយាបថ​របស់​អ្នក​អាន​ដែល​ចូល​ចិត្ត​និយាយ​ដើម​គេ​ បែប​ហ្នឹង​ ដែល​គ្មាន​ផ្តល់​ចំណេះ​ដឹង​អ្វី​បន្តិច​សោះ ​មិន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​ថែម​ទាំង​បញ្ឆេះ​តែ​គំនិត​និយាយ​ដើម​គេ​ទៅ​វិញ​ទេ​។​

តាម ​ពិត​ទៅ​ការ​ដែល​ធ្វើ​ដូច​ស្រ្តី​នោះ ​ដែល​ដឹង​ខ្លួន​ថា​បើក​ទៅ​មុខ​លែង​រួច​រក​កន្លែង​ឈប់​ចត​សម្រាក​បែប​នេះ គឺជា​ការ​ត្រឹមត្រូវ​ទៅ​វិញ​ទេ​។​ ពីព្រោះ​បើ​គាត់​ទៅ​មុខ​ទៀត គឺ​គាត់​ប្រឈម​មុខ​នឹង​គ្រោះថ្នាក់​ចរាចរណ៍​ខ្ពស់​ណាស់​ ដែល​ផ្ទុយ​ពី​អ្នក​គ្រោះថ្នាក់​ចរាចរណ៍​ខ្លះ ​ដឹង​ខ្លួន​ថា​ខ្លួន​ឯង​បើក​ទៅ​មុខ​លែង​រួច បាត់​បង់​ភាព​ម្ចាស់​ការ​ក៏​នៅ​តែ​ប្រឹង​ទៅ​មុខ​ទៀត​ដែរ ទាល់​តែ​បុក​គេ​បាន​ដឹង​ខ្លួន​។
ចំពោះ​ករណី​នេះ ​គឺ​ស្រ្តី​រងគ្រោះ​នេះ​អាច​ប្តឹង​កាសែត​នោះ​បាន​ប្រសិន​បើ​ស្រ្តី​នោះ​ មិន​យល់​ព្រម​ គឺ​តាម​ក្រម​ព្រហ្មទណ្ឌ នៃ​ព្រះ​រាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​ឆ្នាំ​២០១០​ ពី​ការ​ប៉ះពាល់​ដល់​ជីវភាព​​ឯកជន មាត្រា​ទី២០៣ បទ​ប៉ះពាល់​ដល់​សិទ្ធិ​ខាង​រូបភាព​នៃ​បុគ្គល​៖«អំពើ​ថត​រូបភាព​នៃ​បុគ្គល​នៅ ​ក្នុង​ទីកន្លែង​ឯកជន​ ដោយ​គ្មាន​ការ​ព្រមព្រៀង​ពី​បុគ្គល​នេះ​ទេ​ ត្រូវ​ផ្តន្ទាទោស​ដាក់​ពន្ធនាគារ​ពី១​ (មួយ)​ខែ ​ទៅ​១​(មួយ)​ឆ្នាំ​ និង​ពិន័យ​ជា​ប្រាក់​ពី​១០០.០០០​(មួយ​សែន)​រៀល​ ទៅ​២ .០០០.០០០​(ពីរ​លាន)​រៀល​ លើក​លែង​តែ​ករណី​ដែល​ច្បាប់​អនុញ្ញាត​។​»និង​ក៏​អាច​ប្តឹង​តាម​រយៈ មាត្រា​ទី​៣០៦​អំពើ​បរិហារកេរ្តិ៍​តាម​សារព័ត៌មាន។

ព្រោះ​ករណី​នេះ ​ជា​សិទ្ធិ​ជីវិត​ឯកជន​ ដែល​មិន​មែន​ជា​បុគ្គល​សាធារណៈ ដូច លោក​ ហោ ណាំហុង​មាន​តួនាទី​មុខងារ​សាធារណៈ យក​កូន​ប្រុស​៣​នាក់​មក​ធ្វើ​ការ​កាន់​តួនាទី​ធំៗ​ នៅ​ក្នុង​ក្រសួង​ការ​បរទេស​ និង​ឯកអគ្គរាជ​ទូត​ជប៉ុន​ និង​អង់គ្លេស​ទៀត​។​ ឯ​លោក​ ចម ប្រសិទ្ធ​ លើស​លោក​ ហោ ណាំហុង​ទៀត​ ដែល​មាន​ទាំង​ប្រពន្ធ​ ទាំង​កូន​ប្រពន្ធ​មុន​ ទាំង​ប្រពន្ធ​ក្រោយ​គឺ​នៅ​មូលនប​គ្នា​កាន់​តួនាទី​ធំៗ​សុទ្ធ​តែ​ក​ន្លែង​ សម្រេច​ចិត្ត​  ហើយ​ជ្រៀត​ជ្រែក​កិច្ច​ការ​ក្នុង​ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម ដូច​លោក​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី ​ហ៊ុន សែន​ធ្លាប់​បាន​ព្រមាន​ម្តង​រួច​មក​ហើយ​កាល​ពី​ខែ​មីនា ​ឆ្នំា​២០១០ មក​ម្ល៉េះ ​តែ​មក​ដល់​ពេល​នេះ ​ការ​ព្រមាន​នោះ​គ្មាន​អ្វី​ផ្លាស់​ប្តូរ​គួរ​ឲ្យ​កត់​សម្គាល់​នោះ​ទេ។

ទី​បំផុត​អ្នក​អាន​កាសែត​របៀប​នេះ​ ជាង​២​ទសវត្សរ៍​ គឺ​មិន​បាន​ទទួល​ផល​ប្រយោជន៍​អ្វី​សោះ​ពី​អត្ថបទ​បែប​នេះ​ទេ គឺ​ថែម​ទាំង​ខាត​ពេលវេលា​ទៀត​។​ ដូច្នេះ​អ្នក​អាន​គួរ​តែ​ជ្រើសរើស​យក​កាសែត​ណា​ដែល​មាន​អត្ថបទ​ផ្តល់​ផល​ ប្រយោជន៍​ និង​ចំណេះ​ដឹង​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​ខ្លួន​ឯង​។​
ជាមួយ​គ្នា​នេះ​ដែរ អ្វី​ដែល​គួរ​ឲ្យ​ខ្មាស​គេ​នោះ​កាសែត​ដែល​ចូល​ចិត្ត​តែ​បង្ហាញ​ពី​រូបភាព​ ហិង្សា រូបភាព​អាស​អាភាសន៍​ និង​រូប​ភាព​បែប​ហែក​កេរ្តិ៍​បុគ្គល​ជីវិត​ឯកជន​នៅ​ទំព័រមុខ​នោះ ដាក់​បង្ហាញ​ឲ្យ​សមាជិក​អាស៊ាន​មក​ប្រជុំ​អាន​។ ​កុំថា​ឡើយ​ដល់​ឲ្យ​អ្នក​បក​ប្រែ​បក​ឲ្យស្ដាប់នោះ ​ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ គេ​គ្រាន់​តែ​ឃើញ​តែ​រូបភាព​ឆ្អែត​បាត់​ទៅ​ហើយ​។​ ទន្ទឹម​នឹង​នោះ គេ​ក៏​អាច​វាយ​តម្លៃ​គុណភាព​នៃ​សារព័ត៌​មាន​ទាំង​នោះ​និង​ពី​ការ​ពុំ​មាន​ សុវត្ថិភាព​ក្នុង​សង្គម​ផងដែរ៕
ចូល​រួម​ផ្តល់​យោបល់​តាម​រយៈ​  soprach.tong@phnompenhpost.com

កិច្ច​ប្រជុំ​អា​ស៊ាន​ក្លាយ​ជា​សង្វៀន​ដណ្តើម​អំណាច​តំបន់

Cassava plantings decrease in Cambodia


120723_07

Cambodia mulls over atomic energy power


120720_07

កម្ពុជា​បង្ហាញ​ពី​ផែនការ​បង្កើត​ថាមពល​នុយក្លេអ៊ែរ

Recent opposition merger tops agenda

China's Confucius Institutes flourish in ASEAN after West's freeze-out (西方冷落后中国孔子学院在东盟蓬勃发展)

  Geopolitical baggage less of a factor, while learning Chinese is seen as a smart move 地缘政治包袱影响较小,学习中文被视为明智之举 https://asia.nikkei.com/P...