Sam Rany, Ph.D. : Khmer

Showing posts with label Khmer. Show all posts

Wednesday 20 November 2013

បងធំកំពុងតែតាមដានយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់

Tuesday, 19 November 2013

Roger Mitton

អាមេរិក បានលួចស្តាប់ការសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទ និងលួចមើលសារអេឡិចត្រូនិករបស់មនុស្សគ្រប់ៗគ្នាក្នុងតំបន់។មិន មាននរណាម្នាក់អាចរួចផុតទេ។ មិនថាអ្នក មិនថាខ្ញុំ មិនថាលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន ឬមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោក សម រង្ស៊ី ទេ។

យើង ដឹងវា ក៏ដោយសារការលាតត្រដាងដោយអតីតអ្នកម៉ៅការភ្នាក់ងារសន្តិសុខ ជាតិ (NSA) លោក Edward Snowden ដែលពេលនេះ បានរស់នៅនិរទេសនៅក្រុង ម៉ូស្គូ។ កាសែត ញូវយ៉ក ថែម បានកត់សម្គាល់នៅខែនេះថា៖ «NSA បានប្រតិបត្តិលើគោលការណ៍ដែលថា ការលួចស្តាប់អាចកំណត់លើគោលដៅបរទេសនៃប្រយោជន៍ដែលគេអាចគិតទៅ ដល់ពេលនេះ ឬនៅពេលខាងមុខ ដែលគេគួរតែធ្វើ»។

កាសែតនេះបានហៅ NSA ថាជាការចាប់យកព័ត៌មានដែលឥតរើសមុខ តាមរយៈការលួចយកឯកសាររបស់រដ្ឋាភិបាលនិងការកំណត់គោលដៅផ្សេងទៀត នៃរឿងសម្ងាត់របស់ពួកគេ»។

ក្នុងរបៀបនេះ ក្រុង វ៉ាស៊ីនតោន បានតាមដានមិនត្រឹមតែលើប្រព័ន្ធគមនាគមន៍នៃរបបដែលមានល្បិចកល ដូចជា ភូមា និង វៀតណាម ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងសម្ព័ន្ធមិត្តសន្ធិសញ្ញាដូចជា ហ្វីលីពីន និង ថៃ ផងដែរ។

នៅរាជធានីភ្នំពេញឯណេះវិញ សេវាប្រមូលព័ត៌មានពិសេសរបស់ NSA ប្រតិបត្តិការចេញពីបន្ទប់ដែលគេចាក់សោនៅក្នុងស្ថានទូតអាមេរិកធំ ទូលាយក្បែរ វត្តភ្នំ។

ដូចលោក Peter Galbraith អតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិក បានសរសេរក្នុងកាសែត Guardian ដែលមានចំណងជើងថា «តើការជ្រៀតជ្រែកការសម្ងាត់ជារឿងហ្មត់ចត់ប៉ុនណា?»។ NSA អាចចាប់យកទិន្នន័យជាច្រើន ប៉ុន្តែវា មិនមានន័យថា មានប្រយោជន៍នោះទេ»។

លោកបានអះអាងបន្តថា៖ «យើងភាគច្រើន ដែលមានជីវិតរស់នៅមិនមានប្រយោជន៍ដល់ភ្នាក់ងារចារកម្មណាមួយទេ ហើយសូម្បីតែសម្រាប់មនុស្សដែលមានប្រយោជន៍ ការសន្ទនាភាគច្រើន និងសារអេឡិចត្រូនិក មិនមានតម្លៃទេសម្រាប់ចារកម្ម»។

ប៉ុន្តែយើង សូមផ្អាកបន្តិច ហើយវាយតម្លៃថា ខណៈដែលអ្វីដែលលោក Galbraith បាននិយាយគេអាចយកជាការបានខ្លះៗ ហើយគេ ក៏មិនអាចបដិសេធថា មិនមានមនុស្សជាច្រើន រស់នៅដោយគ្មានប្រយោជន៍ធំធេងនោះទេ។

ថ្មីៗនេះ កាសែត បាងកក ប៉ុស្តិ៍ បានគិតពីលទ្ធភាព ដែលក្រុង វ៉ាស៊ីនតោន អាចលួចស្តាប់ការសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទរបស់លោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត្រា។

កាសែតនេះបានសន្និដ្ឋានថា ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា អាច «ទទួលបានព័ត៌មាននៃការសន្ទនាសម្ងាត់មុនពេលលោកធ្វើដំណើរទៅប្រទេស ថៃ កាលពីឆ្នាំមុន»។
អ្នកអាចនិយាយថា វាជារឿងសំខាន់ប៉ុន្តែចូរគិតម្តងទៀត ហើយបំភ្លេចចោលនូវកិច្ចចរចាគោលនយោបាយដែលធុញទ្រាន់ ហើយគិតពីបញ្ហាផ្ទាល់ខ្លួនដែលសំខាន់ជាង។

ឧទាហរណ៍ បន្ទាប់ពីការលួចស្តាប់លោក ហ៊ុន សែន និងក្រុមរដ្ឋមន្រ្តីរបស់លោក និងមន្រ្តីរៀបចំការបោះឆ្នោត ព្រមទាំងលោក សម រង្ស៊ី និងកូនចៅរបស់លោករួចមក អាមេរិក នឹងដឹងច្បាស់ថាតើលទ្ធផលការបោះឆ្នោត កាលពីខែ កក្កដា ត្រូវបានគេកំណត់ជាមុនឬយ៉ាងណា? គេក៏នឹងដឹងថាតើរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួង ការបរទេសលោក ហោ ណាំហុង ពិតជាបង្ហាញសេចក្តីព្រាងស្តីពីសេចក្តីថ្លែងការណ៍ នៃកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្រ្តីអាស៊ានដល់ចិន ដើម្បីអនុម័តកាលពីខែ កក្កដា ឆ្នាំមុនឬអត់?

លើសពីនេះ ភ្នាក់ងារចារកម្មអាមេរិក នឹងដឹងច្បាស់ ពីរបៀបដែលនាយករដ្ឋមន្រ្តី ម៉ាឡេស៊ី លោក Najib Razak ពាក់ព័ន្ធជាមួយនារីបង្ហាញម៉ូដជនជាតិ ម៉ុងហ្គោលី ដ៏ស្រស់ឆើតឆាយ Altantuya Shaaribuu ដែលក្រោយមកទៀត ត្រូវបានគេសម្លាប់។ តាមពិត ពួកគេ ពិតជាបានដឹង ចំពោះពាក្យចចាមអារ៉ាមជាច្រើនមានដូចជាថា តើការចែចង់លោកស្រី អ៊ុង សាន ស៊ូជី នៃប្រទេស ភូមា មានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងសមាជិកសភាវ័យក្មេងលោក David Hla Myint ដែលរឿងនេះ ពិតជាបានធ្វើឲ្យអ្នកយុទ្ធសាស្រ្តបក្សដែលគេគោរព លោក Kyi Maung លាលែង ហើយពួកគេ នឹងដឹងច្បាស់ថា តើការលួចធ្វើឃាតកាលពីឆ្នាំ ២០១០ ចំពោះឧត្តមសេនីយ៍ផ្តាច់ខ្លួន លោក Seh Daeng ដែលគាំទ្រការតវ៉ាក្រុមអាវក្រហមប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ជាស្នាដៃរបស់អ្នកលួចបាញ់ប្រហារនៅសណ្ឋាគារ Dusit Thani ឬយ៉ាងណា? ព័ត៌មានបែបនេះមិនអាចកាត់ថ្លៃបានទេសម្រាប់ប្រទេសមហាអំណាច។

នៅទីបញ្ចប់ វាជាការកំញើញ ហើយវាក៏ជាអ្នកអនុវត្តចុងក្រោយផងដែរ មានន័យថា ចូរធ្វើតាមអ្វីដែលខ្ញុំប្រាប់ បើមិនដូច្នោះទេ ត្រៀមខ្លួនទទួលយកការលាតត្រដាងពីរឿងអាក្រក់។
ឧទាហរណ៍មួយអំពីរបៀបដែលវាមានប្រសិទ្ធភាពគឺពេលនេះ គេកំពុងតែលាតត្រដាងនៅ ហ្វីលីពីន អំពីឥស្សរជននយោបាយគ្រប់រូបដែលរួមមានប្រធានព្រឹទ្ធសភា ជើងចាស់លោក Juan Ponce Enrile ផងដែរ។ នៅពេលនេះតែម្តង ក្រុង វ៉ាស៊ីនតោន អន្ទះសាចង់ដាក់ទាហានរបស់ខ្លួនឲ្យឈរជើងនៅប្រទេសនេះជាថ្មីរីឯ លោកប្រធានាធិបតី Benigno Aquino គាំទ្រគំនិតនេះ ប៉ុន្តែលោក Enrile មិនគាំទ្រទេ។ ភ្លាមៗនោះ មានការលាតត្រដាងជាច្រើនថា លោក Enrile បានលួចមូលនិធិរដ្ឋ ហើយគាត់ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទលួចបន្លំ។ តើព័ត៌មាននេះ បានមកពីណា? ហើយតើគេ នឹងទម្លាក់ការចោទប្រកាន់ទាំងនេះទេ ប្រសិនបើគាត់ ឈប់ជំទាស់នឹងការវិលត្រឡប់មកវិញរបស់ទាហានអាមេរិក?

វាជាការរំឭកមួយដល់មេដឹកនាំទាំងអស់ថា មានគេកំពុងតែឃ្លាំមើល ហើយប្រសិនបើនរណាធ្វើអ្វីមិនល្អ គេអាចនឹងលាតត្រដាង ហើយរឿងនោះ មិនមែនជារឿងអាក្រក់ទេ៕ NR

Wednesday 30 October 2013

ក្រសួងអប់រំទទួលបានថវិកាបន្ថែមជិត២០ភាគរយពីគម្រោងថវិកាជាតិឆ្នាំ២០១៤

ដោយ Zsombor Peter and Hul Reaksmey - October 29, 2013

ក្រសួងអប់រំបានឲ្យដឹងកាលពីម្សិលមិញថា ខ្លួននឹងទទួលបាន ថវិកាបន្ថែមជិត២០ភាគរយពីគម្រោងថវិកា ៣,៥២ពាន់លានរបស់រដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៤។ សេចក្ដីព្រាង ថវិកានេះត្រូវបានខុទ្ទកាល័យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានអនុម័តកាលពីថ្ងៃសុក្រ ប៉ុន្តែសេចក្ដីលម្អិតផ្សេងៗទៀតពាក់ ព័ន្ធនឹងចំនួនទឹកប្រាក់ដែលត្រូវបានលៃទុកសម្រាប់ក្រសួងនីមួយៗ គឺនៅមិនទាន់ច្បាស់នៅឡើយទេ។

លោក ហង្ស ជួនណារ៉ុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំទើបតែងតាំងថ្មី បានឲ្យដឹងថា ក្រសួងរបស់លោកនេះនឹងត្រូវបានផ្ដល់ថវិកា ចំនួន៣៣៥លានដុល្លារសម្រាប់ឆ្នាំក្រោយ គឺកើនពីចំនួន២៨០លាន ដុល្លារ ក្នុងឆ្នាំ២០១៣។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងបានឮថា នឹងមានការបង្កើនថវិកា សម្រាប់វិស័យអប់រំ។ ថវិកាសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៤គឺនឹងកើនដល់៣៥៥លាន ដុល្លារ”។

ប្រសិនបើត្រូវបានរដ្ឋសភាជាតិអនុម័តនៅចុងឆ្នាំនេះដូចការ រំពឹងទុកមែននោះ វានឹងស្មើនឹងការបង្កើនថវិកា១៩,៦ភាគរយ សម្រាប់ក្រសួងដែលទីភ្នាក់ងារផ្ដល់ជំនួយនិងសហជីពគ្រូបង្រៀនមើលឃើញ ថា មានបញ្ហាថវិកាជាយូរមកហើយនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណា ថវិកាសម្រាប់ វិស័យអប់រំនេះនៅតែមានចំនួនតិចជាង២ភាគរយនៃផលិតផលក្នុង ស្រុកសរុប (GDP) ដែលត្រូវបានព្យាករទុកសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៤ ពោលគឺ១៧ពាន់លាន ដុល្លារ បើតាមការព្យាកររបស់ធនាគារពិភពលោក។ សហជីព ប្រទេសផ្ដល់ជំនួយ និងសូម្បីតែមន្ត្រីក្រសួងអប់រំមួយចំនួនបាន លើកឡើងថា ថវិកាមិនដល់២ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបនេះ គឺ ទាបពេកហើយ។

កាលពីខែសីហា លោក ណាត ប៊ុនរឿន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងអប់រំបានលើក ឡើងថា វិស័យអប់រំនេះត្រូវការថវិកាដែលខ្លួនបានទទួលយ៉ាងតិច ទ្វេដង ដើម្បីតម្លើងប្រាក់ខែគ្រូបង្រៀន។ លោកបានមានប្រសាសន៍អំឡុងសិក្ខាសាលាមួយស្ដីពីផែនការរយៈពេលប្រាំ ឆ្នាំថ្មីរបស់ក្រសួងនេះថា “ប្រសិនបើយើងចង់ឲ្យនិស្សិតបញ្ចប់ការ សិក្សាមានគុណភាព យើងត្រូវទទួលបានធនធានមានគុណភាពដែរ មានន័យ ថា យើងត្រូវមានគ្រូបង្រៀន ដែលមានប្រាក់ខែច្រើនជាងមុន និង ទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាលច្រើនជាងមុន។ យើងគួរតែបញ្ចូល ថវិកាចន្លោះពី៤ ទៅ៦ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប”។

ក្រុមអ្នករិះគន់ក៏បានរិះគន់ការផ្ដល់ថវិកាជាតិមិនគ្រប់គ្រាន់ សម្រាប់វិស័យសង្គមកិច្ចមួយចំនួន ដូចជាវិស័យអប់រំ និងវិស័យសុខាភិបាល ផ្ទុយពីវិស័យការពារជាតិផង ដែរ។ ក្រសួងការពារជាតិ និងក្រសួងមហាផ្ទៃបានទទួលថវិកាសរុបចំនួន៤០០លាន ដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០១៣។

កាលពីម្សិលមិញ លោក ទៀ បាញ់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិបាន បដិសេធមិននិយាយថា តើក្រសួងរបស់លោកបានទទួលថវិកាចំនួន ប៉ុន្មានក្នុងសេចក្ដីព្រាងថវិកាឆ្នាំ២០១៤ទេ ក៏ប៉ុន្តែបាន បញ្ជាក់ថា វានឹងមិនកើនឡើងច្រើនឡើយ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ថវិកានឹងមិនកើនឡើងច្រើនទេ ព្រោះយើងត្រូវ ការ [ថវិកា] ត្រឹមតែបន្តិចទៀតសម្រាប់ស្បៀងអាហារតែ ប៉ុណ្ណោះ” ដោយលោកបានបដិ-សេធមិនបរិយាយលម្អិតឡើយ។

រដ្ឋាភិបាលគឺនៅតែមានការលាក់លៀមច្រើនអំពីសេចក្ដីព្រាង ថវិកានេះចាប់តាំងពីពេលសេចក្ដីព្រាងនេះឆ្លងកាត់ការ អនុម័តអំឡុងកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្ត្រីចាប់តាំងពី ថ្ងៃសុក្រមក។ មន្ត្រីនៅឯក្រសួងផ្សេងៗទៀត រួមទាំងក្រសួងសុខាភិបាល និងក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុផងបានបដិសេធមិនធ្វើ អត្ថាធិប្បាយអំពីការលៃទុកថវិកាសម្រាប់ក្រសួងរបស់ខ្លួនទេ។

លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានឲ្យដឹងថា សេចក្ដីព្រាងនេះ គឺជាឯកសារផ្ទៃក្នុងរបស់ រដ្ឋាភិបាលរហូតទាល់តែគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបញ្ជូនវាទៅរដ្ឋសភាជាតិ សម្រាប់ការអនុម័តរួច។រដ្ឋសភាមានកាតព្វកិច្ចអនុម័តវា តាមផ្លូវច្បាប់អំឡុងសប្ដាហ៍ទី១នៃខែវិច្ឆិកា។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “សេចក្ដីព្រាងនេះមិនសមឲ្យសាធារណជនដឹងទេ លុះត្រាតែវាត្រូវបានបញ្ជូនទៅដល់រដ្ឋសភាសិន។ ក្នុងដំណាក់កាល នេះ វានៅជាកម្ម-សិទ្ធិរបស់រដ្ឋាភិបាលនៅឡើយទេ”។

ទោះជាយ៉ាងណា គណបក្សប្រឆាំងតែងបានចោទរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែនថា បានធ្វើឲ្យដំណើរការព្រាងថវិកាមានភាពមិន ច្បាស់លាស់ និងថា បានផ្ដល់ពេលវេលាតិចតួចពេកសម្រាប់ការពិភាក្សាដេញដោលអំពី សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ដ៏សំខាន់នេះ។

លោក យឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បាន មានប្រសាសន៍ថា “នៅរដ្ឋសភាជាតិនៅក្នុងប្រទេសមួយចំនួន គេ ពិភាក្សាដេញដោល [អំពីថវិកាជាតិ] រយៈពេលរាប់ខែ ប៉ុន្តែនៅក្នុង ប្រទេសនេះ ពេលខ្លះ គេពិភាក្សាដេញដោលតែពីរថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ វាមិនគ្រប់គ្រាន់ឡើយ”។

ឆ្នាំនេះរដ្ឋាភិបាលក៏បានគំរាមអនុម័តសេចក្ដីព្រាងថវិកាឲ្យ បានមុនដំណាច់ឆ្នាំនេះ មិនថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិព្រមទទួលយកអាសនៈរបស់ខ្លួននៅរដ្ឋ សភាជាតិ ឬអត់ផងដែរ។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅតែបដិសេធមិនទទួល យកអាសនៈទាំង៥៥របស់ខ្លួនដែលមានចំនួនស្មើនឹងជិតពាក់កណ្ដាលនៃ អាសនៈសភាដើម្បីសម្ដែងការតវ៉ាចំពោះភាពមិនប្រក្រតីក្នុងការ បោះឆ្នោតកាលពីខែកក្កដា ទេ។

គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានលើកឡើងថា រដ្ឋសភាឯកបក្សក្រោមការដឹកនាំ របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺមិនស្របច្បាប់ទេរហូតទាល់តែសមាជិក សភារបស់ខ្លួនព្រមចូលរួមប្រជុំ ហើយលោក យឹម សុវណ្ណ បានលើកឡើងថា ការបោះឆ្នោតអនុម័តសេចក្ដីព្រាងថវិកាដោយគ្មានវត្តមានរបស់ តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតរបស់គណបក្សខ្លួន គឺជារឿងមិនស្របច្បាប់ ទេ។

គួររំឭកថា កាលពីខែមករា អង្គការ Inter-national Budget Partnership បានដាក់ពិន្ទុឲ្យកម្ពុជា១៥ពិន្ទុក្នុងចំណោម១០០ ពិន្ទុ ក្នុងការស្ទង់មតិអំពីការព្រាងថវិកាជាតិដោយបើកចំហថ្មីបំផុត របស់ខ្លួន។ ពិន្ទុនេះធ្វើឲ្យកម្ពុជាស្ថិតនៅក្នុងចំណោមប្រទេស មានចំណាត់ថ្នាក់ទាបបំផុត ដោយសារតែព័ត៌មានអំពីសេចក្ដីព្រាង ថវិកាដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានផ្ដល់ឲ្យសាធារណជនបាន ជ្រាប គឺស្ទើរតែគ្មានសោះតែម្ដង៕ (សេរីវុធ)

Wednesday 18 September 2013

បែកធ្លាយបញ្ជី ឈ្មោះក្រៅផ្លូវការ គណៈរដ្ឋមន្ដ្រី សម្រាប់ អាណត្ដិទី៥

សូមចុចត្រង់នេះដើម្បីមើលព៌តមានដើមពី គេហទំព័រ ប្រភព ដើមអម្ពិល

ភ្នំពេញ ៖ បញ្ជីឈ្មោះក្រៅផ្លូវការ សម្រាប់ គណៈរដ្ឋមន្ដ្រី អាណត្ដិទី៥ ដែលគេដឹងថា ពិតភាគច្រើន ត្រូវបានបែកធ្លាយជាសាធារណៈ នៅលើបណ្ដាញទំនាក់ទំនង ហ្វេសប៊ុក នៅព្រឹក ថ្ងៃទី១៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៣នេះ ។

យោងតាមបញ្ជីឈ្មោះក្រៅផ្លូវការ នៃសមាជិក គណៈរដ្ឋមន្រ្តីអាណត្តិទី៥ខាងមុខនេះ តំណែងឧបនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ទេសរដ្ឋមន្ដ្រី រដ្ឋមន្ដ្រី និងរដ្ឋលេខាធិការ បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា មានការផ្លាស់ប្ដូរ រដ្ឋមន្ដ្រីមួយចំនួនតូច ខណៈដែលរដ្ឋលេខាធិការ ក៏ត្រូវបានតែងតាំងបន្ថែម និងកាត់បន្ថយ នៅតាមក្រសួង ទាំងនោះផងដែរ ។

យ៉ាងណាក៏ដោយ នេះគ្រាន់តែជាបញ្ជី ឈ្មោះក្រៅផ្លូវការប៉ុណ្ណោះ សម្រាប់ អាណត្ដិទី៥ ប៉ុន្ដែវាអាចជាការពិតភាគច្រើន។

យោងតាមបញ្ជី ឈ្មោះទាំងនេះ ឧបនាយក រដ្ឋមន្ដ្រី មានចំនួន៩រូប ដូចអាណត្ដិទី៤ ដែរ រួមមានលោក ស ខេង លោកសុខ អាន លោកទៀ បាញ់ លោកគាត ឈន់ លោក ហោ ណាំហុង លោកស្រី ម៉ែន សំអន លោក ប៊ិន ឈិន លោកយឹម ឆៃលី និងលោកកែ គឹមយ៉ាន ។ ដោយឡែកទេសរដ្ឋមន្ដ្រី ទទួល បន្ទុកបេសកកម្មពិសេស មានចំនួន១១រូប រួមមាន លោកញឹម វណ្ណដា លោកឃុន ហាំង លោកលី ធុជ លោកច័ន្ទ សារុន លោកឱម យ៉ិនទៀង លោកអៀង ម៉ូលី លោក វ៉ា គឹម ហុង លោក យឹម ណុលឡា លោកសេរី កុសល លោកហ៊ឹម ឆែម និងលោក ជិន ប៊ុនសៀន។

សម្រាប់ក្រសួងការពារជាតិ រួមមាន ៖

លោកទៀ បាញ់ ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយ រដ្ឋលេខាធិការ ៥រូប រួមមាន លោកចាយ សាំងយុន លោកម៉ឹង សំផន លោកនាង ផាត លោកឯល វ៉ាន់ សារ៉ាត និងលោកស្រី ប៉ា ដាវីនី ។

ក្រសួងការបរទេស និងកិច្ចសហប្រតិបត្ដិការអន្ដរជាតិ មានលោកហោ ណាំហុង ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋលេខាធិការ ៥រូប រួមមាន លោកឡុង វីសាលោ លោកអ៊ុច បូរិទ្ធ លោកកៅ គឹមហួន លោកអ៊ុង ស៊ាន និងលោកសឿង រដ្ឋថាវី ។

ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ មានលោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ជារដ្ឋមន្ដ្រីអមដោយរដ្ឋលេខា ធិការ ៦រូប រួមមាន លោក វង្សី វិស្សុត លោក ជូ វិចិត្រ លោកងួន សុខា លោកហ៊ាន សាហ៊ីប លោកងី តាយី លោកជូ គឹមឡេង។

ក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់និងនេសាទ មានលោក អ៊ុក រ៉ាប៊ុន ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយ រដ្ឋលេខាធិការ ៥រូប រួមមានលោកយុទ្ធ ភូថង លោកទឹម គឹមស៊ា លោកទី សុគន្ធ លោកម៉ម អំណត់ និងលោកហោ ម៉ាស៊ីង ។

ក្រសួងមហាផ្ទៃ មានលោក ស ខេង ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋលេខាធិការ ១០រូប រួមមាន លោកឯម សំអាន លោកព្រុំ សុខា លោកនុត សាអាន លោកសក់ សេដ្ឋា លោកងី ច័ន្ទ្រផល លោក ស្រីជូ ប៊ុនអេង លោកប៉ុល លឹម លោកតេង សាវង្ស លោកឌុល គឿន និងលោកអ៊ុក គឹមលេខ ។

ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ដ្រី មានលោក សុខ អាន ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋលេខាធិការ ១៦រូប រួមមានលោក ប៊ុន អ៊ុយ លោកស៊ូ ភិរិន្ទ លោកស្រី ឆាយ វ៉ាន់ឌឿន លោកចាន់ តានី លោកស្វាយ ស៊ីថា លោកសុខ ផេង លោកឃឹម បូ លោកជ្រា សុចិន្ដា លោកផៃ ស៊ីផាន លោកអ៊ិន វិរៈជាតិ លោកហ៊ឹង ថូរស៊ី លោកតឹក រ៉េតសម្រេច លោកកែវ រ៉េមី លោកប៊ុន សំបូរ លោកឃឹម រុស្ស៊ីដា និង លោកង៉ោ ហុងលី ។

ក្រសួងទេសចរណ៍ មានលោកថោង ខុន ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋលេខាធិការ ៦រូប រួមមានលោក ស៊ូ ម៉ាត់ លោកលី ប៊ុនធឿន លោកគោស៊ុំ សារឿត លោកស្រី សម មុន្នីការ លោកទឹក ចិន្ដា និងលោកជា បូរ៉ា ។

ក្រសួងធម្មការ និងសាសនា មានលោក មិន ឃិន ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋលេខាធិការ ៤រូប រួមមានលោក ផ្លោក ផន លោកសុះ មុះសិន លោករាវ រតនវឌ្ឍនោ លោកស្រី ទូច សារ៉ុម ។

ក្រសួងកិច្ចការនារី មានលោកស្រី អ៊ឹង កន្ថាផាវី ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋលេខាធិការ ៨រូប រួមមានលោកស្រី ខេង សំរ៉ាថា លោក ស្រី ឃឹម ចំរើន លោកស្រី ចាន់ សូរីយ៍ លោក ស្រី អ៊ឹម ស៊ីថៃ លោកស្រី ស៊ី តេហ្វីន លោក ស្រី សាន អារុន លោកកុប ម៉ារីយ៉ាស់ និង លោកស្រី ហ៊ូ សាមិត្ដ ។

ក្រសួងការងារនិងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ មានលោកអ៊ិត សំហេង ជារដ្ឋមន្ដ្រី អម ដោយរដ្ឋលេខាធិការ ៤រូប រួមមានលោក ពេជ សោភ័ន លោកអូស្មាន ហាស្សាន់ លោក កាន់ ម៉ន និងលោកស្រីសឿង សរសុចិន្ដា។

ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ មានលោក ប្រាក់ សុខុន ជារដ្ឋមន្ដ្រី អម ដោយរដ្ឋលេខាធិការ ៦រូប រួមមានលោក សារ៉ាក់ខាន់ លោកខាយ ឃុនហេង លោក ឯក វណ្ណឌី លោកស្រីរស់ សូរុក្ខា លោកកាន ច័ន្ទមេត្ដា និងលោកស្រី ប្រាក់ ចាន់ណយ។

ក្រសួងសុខាភិបាល មានលោកម៉ម ប៊ុន ហេង ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋលេខាធិការ ចំនួន៨រូប រួមមានលោក ហេង តៃគ្រី លោក អ៊ឹង ភិរុន លោកអេង ហួត លោកសុខ ផេង លោកស្រី តាន់ វួចឆេង លោកតែ គុយស៊ាង លោកជូ យិនស៊ីម និងលោកធា គ្រុយ ។

ក្រសួងសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូន មាន លោកត្រាំ អ៊ីវតឹក ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយ រដ្ឋលេខាធិការ ៦រូប រួមមានលោក តូច ចាន់ កុសល លោកសួន រចនា លោកលឹម ស៊ីដេនីន លោកនូ សុវត្ថិ លោកសុខុម ភគវន្ដមុនី និង លោកស្រីមិន មាសាវី ។

ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ មាន លោកស្រី ភឿង លក្ខិណា ជារដ្ឋមន្ដ្រី អម ដោយរដ្ឋលេខាធិការ ៥រូប រួមមានលោក ឃឹម សារិទ្ធ លោកជុច ភឿង លោកមិញ កុលឌីវ៉ាន់ លោកអ៊ុក សុជាតិ និងលោកសោម សុគន្ធ ។

ក្រសួងអប់រំ យុវជននិងកីឡា មានលោក ហង់ ជួនណារ៉ុង ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋ លេខាធិការ ៦រូប រួមមានលោក ពិត ចំណាន លោកណាត ប៊ុនរឿន លោកស្រីគឹម សេដ្ឋានី លោកស៊ាន បូរ៉ាត លោកអ៊ឹម កុដ លោកយក់ ង៉ុយ ។

ក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជននិងយុវ នីតិសម្បទា មានលោក វង សូត ជារដ្ឋមន្ដ្រី រួមមានរដ្ឋលេខាធិការចំនួន៨រូប លោកនឹម ថូត លោកយី យ៉ុន លោកសយ ស៊ីផុន លោក មុត ខៀវ លោកសែម សុខា លោកអាម៉ាត់ យ៉ះ យ៉ា លោកឃួន រ៉ាឌីន លោកស្រីខៀវ បុរី ។

ក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរូបនីយកម្មនិង សំណង់ មានលោកអ៊ឹម ឈុនលឹម ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋលេខាធិការ៦រូប រួមមានលោក ឆាន់ សាផាន់ លោកលឹម វ៉ាន់ លោកស្រី អ៊ូ វិឌី លោកភឿង សុភ័ណ្ឌ លោកសរ សុវណ្ណ និងលោកប៉ែន សុផល ។

ក្រសួងបរិស្ថាន មានលោកសាយ សំអាល់ ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋលេខាធិការ ៤រូប រួមមានលោក ខៀវ មុត លោកយិន គឹម ស៊ាន លោកសាបូ អូស្សាណូ និងលោកឃុន លក្ខ្សី ។

ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម មាន លោកលឹម គានហោ ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយ រដ្ឋលេខាធិការ ៥រូប លោកវ៉េង សាខុន លោកតន់ វ៉ាន់ថារ៉ា លោកប៊ុន ហ៊ាន លោក ស្រី សេង វ៉ាន់សាយ និងលោកថោ ជេដ្ឋា។

ក្រសួងព័ត៌មាន មានលោកខៀវ កាញារីទ្ធ ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋលេខាធិការ ៧រូប រួមមាន លោកអ៊ុក ប្រាថ្នា លោកម៉ៅ អាយុទ្ធ លោកថាច់ ផែន លោកនូវ សុវត្ថិរ៉ូ លោកហោ សុភាព លោកជា ច័ន្ទបរិបូរណ៍ និងលោកស្រី ច័ន្ទ ធី ។

ក្រសួងយុត្ដិធម៌ មានលោកអង្គវង្ស វឌ្ឍានា ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋលេខាធិការ ៥រូប រួមមានលោកហ៊ី សោភា លោកស្រី ច័ន្ទ សុធាវី លោកង៉ោ សុវណ្ណ លោកព្រហ្ម សិទ្ធត្រា និងលោកកើត រិទ្ធ ។

ក្រសួងទំនាក់ទំនងជាមួយព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋ សភា និងអធិការកិច្ច មានលោកស្រី ម៉ែន សំអន ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋលេខាធិការ ៦រូប រួមមាន លោកឆេង សារឿន លោក កង ណែម លោកលោកថាច់ ឃន លោកឌុច សុវណ្ណរី លោកស្រី សុភ័គ្គ ថាវី លោកស្រី សុខ វីឡាយ ។

ក្រសួងមុខងារសាធារណៈ មានលោក ពេជ្រ ប៊ុនធិន ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋលេខា ធិការ ៤រូប រួមមានលោកយូ ស៊ុនឡុង លោក ប៉ុល ពិទូ លោកស្រី វ៉ាន់ ម៉ារ៉ា និងលោក យក់ ប៊ុណ្ណា ។

ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម មានលោកស៊ុន ចាន់ ថុល ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋលេខាធិការ ៧រូប រួមមានលោក កឹម ស៊ីថន លោកប៉ាន សូស័ក្ដិ លោកអោក ប៊ុង លោកម៉ៅ ថូរ៉ា លោកឈួន ដារ៉ា លោកឌិត ទីណា លោកស្រី តឹក រ៉េតកម្រង ។

ក្រសួងឧស្សាហកម្មរ៉ែនិងថាមពល មាន លោកចម ប្រសិទ្ធ ជារដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយ រដ្ឋលេខាធិការ៧រូប រួមមានលោកអ៊ិត ប្រាំង លោកសាត សាម៉ី លោកភោគ សុវណ្ណរិទ្ធ លោកឯក ស៊ុនចាន់ លោកហេង សុខគង់ លោកស្រី ឡាយ ណារិន និងលោកគឹម ទូច។

ក្រសួងផែនការ មានលោកឆាយ ថន ជា រដ្ឋមន្ដ្រី អមដោយរដ្ឋលេខាធិការ ៦រូប រួម មានលោក ហ៊ូ កាំងអេង លោកឆៃ វីរៈ លោកសន ស៊ីថន លោកទូច ថាវរៈ លោក ស្រី ប៉ែន សុភា និងលោកប៉ាន ប៊ុនធឿន ។

រដ្ឋលេខាធិការអាកាសចរណ៍ មានលោក ម៉ៅ ហាវ៉ាន់ណាល់ ជារដ្ឋលេខាធិការ ។

ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ មានលោក ជា សុផារ៉ា ជារដ្ឋមន្ដ្រី ៕

Wednesday 21 August 2013

យុវសិស្សនាំគ្នាចាប់យកមុខវិជ្ជាសិក្សាពេញនិយមតែមើលរំលងពីទីផ្សារដ៏តូចចង្អៀត

Wednesday, 21 August 2013 ជ័យ ភារុន និង ហង់ សុគន្ធា

នៅស្រុកខ្មែរ មុខវិជ្ជាចិត្តវិទ្យា មានទីផ្សារការងារទូលំទូលាយ ដែលសិស្សមានឱកាសការងារទាំងផ្នែករដ្ឋ និងឯកជន ព្រមទាំងអង្គការនានា។ ពេលដែលសិស្សកំពុងធ្វើសារណា មានអង្គការមកមើលផ្ទាល់ ហើយយកសិស្សទៅធ្វើការតែម្តង» នេះជាប្រសាសន៍របស់លោកសាស្ដ្រាចារ្យ សោម ច័ន្ទ សុវណ្ណតារា ដែលជាអនុប្រធានដេប៉ាតឺម៉ង់ចិត្តវិទ្យានៅសាកលវិទ្យាល័យ ភូមិន្ទ ភ្នំពេញ។

ប្រាកដណាស់ ក្រោយពេលដែលសិស្សានុសិស្សបញ្ចប់ការសិក្សាទុតិយភូមិ ពួកគេភាគច្រើននាំគ្នាសម្រុកទៅសិក្សាផ្នែកគណនេយ្យ គ្រប់គ្រងពាណិជ្ជកម្ម ឬហិរញ្ញវត្ថុជាដើម។

បើយោងតាមស្ថិតិ និស្សិតកំពុងសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រតាមមុខជំនាញ នាយកដ្ឋានឧត្តមសិក្សានៃក្រសួង អប់រំ យុវជន និង កីឡា បានឲ្យដឹងថា មុខជំនាញដែលនិស្សិតអាហារូបករណ៍ និងបង់ថ្លៃឆ្នាំសិក្សា ២០១០-២០១១ មានច្រើនជាងគេបង្អស់ គឺបរិញ្ញាបត្រភាសា អង់គ្លេស ដែលមានសិស្សសរុប ២២,២៣៥ នាក់ ហើយចំណាត់ថ្នាក់លេខ ២ គឺគណនេយ្យដែលមានសិស្សរហូតដល់ ២០,២៨៩ នាក់ និងលេខរៀងទីបី ផ្នែក គ្រប់គ្រងដែលមានសិស្សចំនួន ១៩,២៥៨ នាក់ ក្នុងចំណោមសិស្ស ១៨៥,៩១៨ នាក់។

បើតាមការប្រៀបធៀបតាមចំណាត់ថ្នាក់នៃសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនៃ ព័ត៌មានជ្រើសរើសបុគ្គលិក និងអ្នកស្វែងរកការងារធ្វើសរុបក្នុងឆ្នាំ ២០១០ ដល់ខែ វិច្ឆិកាឆ្នាំ ២០១១ របស់ព្រឹត្តិបត្រការងារនៃទីភ្នាក់ងារជាតិមុខរបរ និងការងារ បានឲ្យដឹងថា អ្នកស្វែងរកការងារផ្នែកគណនេយ្យ សវនកម្ម និងពន្ធអាករមានដល់ទៅ ១៣,៥ ភាគរយ ខណៈដែលតម្រូវការទីផ្សារមានត្រឹម ៥,៨ ភាគរយ។

ក្រៅពីភាសា អង់គ្លេសដែលជាភាសាគ្រឹះសម្រាប់ចាប់យកឱកាសការងារ តើហេតុអ្វីបានយុវសិស្សមិនបង្វែរទិសដៅរបស់ខ្លួនពីគណនេយ្យ គ្រប់គ្រង និងហិរញ្ញវត្ថុមកជ្រើសយកមុខវិជ្ជា រូបវិទ្យា ជីវវិទ្យា ប្រវត្ដិវិទ្យា ភូមិវិទ្យា សង្គមវិទ្យា ចិត្តវិទ្យា វិចិត្រសិល្បៈ និងផ្នែករដ្ឋបាលសាធារណៈដែលចំនួនអ្នកសិក្សាផ្នែកនេះមិនលើសពី ១ ពាន់នៅក្នុងមួយឆ្នាំសម្រាប់ឆ្នាំសិក្សា ២០១០-២០១១?

ចំពោះការជ្រើសរើសមុខវិជ្ជាសិក្សាដ៏ជោរជន់នេះ កញ្ញា គីម ស៊ីនេត ទើបបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រផ្នែកគណនេយ្យបានសារភាពថា កញ្ញាពិតជាសោកស្តាយនូវជម្រើសថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រណាស់ ដោយមិនបានសិក្សានូវអ្វីដែលជាចំណង់ចំណូលចិត្ដរបស់ខ្លួន។

ចំណែកឯ កញ្ញា ភឿក ចាន់រិទ្ធ ជាសិស្សទើបបញ្ចប់ការសិក្សាអនុបណ្ឌិតវិទ្យាសាស្ដ្រ ផ្នែកគីមីវិទ្យា តាមរយៈអាហារូបករណ៍ពីប្រទេស ថៃ ដែលកញ្ញាមានគម្រោងចង់ក្លាយជាអ្នកស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្តមួយរូប ទាក់ទងទៅនឹងមុខជំនាញរបស់ខ្លួន និងជាគ្រូបង្រៀនថ្នាក់មហាវិទ្យាល័យ។

បន្ទាប់ពីបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់ ទី១២ ក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ កញ្ញាបានសិក្សាផ្នែក គីមីវិទ្យា នៅសាកលវិទ្យាល័យ ភូមិន្ទ ភ្នំពេញ ដែលពេលនោះកញ្ញាគិតថា ខ្លួននឹងធ្វើជាគ្រូបង្រៀនគីមីវិទ្យាមួយរូប។ ប៉ុន្ដែលុះដល់ឆ្នាំទី៣ ទើបកញ្ញាជ្រើសរើសយកមុខជំនាញ គីមីជីវៈ ដែលវាមិនមែនសុទ្ធតែក្លាយជាគ្រូបង្រៀននោះទេ។ ដោយការខិតខំប្រឹងប្រែងទើបកញ្ញាជាប់អាហារូបករណ៍ក្នុងឆ្នាំ ២០០៩។

កញ្ញា ពន្យល់ថា៖ «ក្រោយពីបញ្ចប់មុខជំនាញ គីមីជីវៈ យើងអាចធ្វើការក្នុងមន្ទីរពិសោធ ដូចជាមន្ទីរពេទ្យ វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្ត ឬយើងអាចក្លាយជាគ្រូមហាវិទ្យាល័យ។ ពួកយើងអាចធ្វើការនៅទីពិសោធឧស្សាហកម្មផ្សេងៗ»។

លោក សោម ច័ន្ទ សុវណ្ណតារា បានពន្យល់អំពីជម្រើសការងាររបស់និស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សាបរិញ្ញាបត្រ ឬអនុបណ្ឌិត ដូចជា ជាអ្នកប្រឹក្សាចិត្តសាស្រ្តធ្វើការងារតាមអង្គការ មន្ទីរពេទ្យ និងស្ថាប័ននានាក្នុងមុខនាទីជាគ្រូបង្រៀន ឬក៏អ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកទីផ្សារជាដើម។

មុខវិជ្ជា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនិងសារគមនាគមន៍ តូរ្យតន្រ្តី សង្គមកិច្ចវិទ្យា បរិស្ថាន បុរាណវិទ្យា និង នាដសាស្រ្ត ដែលមុខវិជ្ជានីមួយៗមានសិស្សមិនដល់ ១៥០ នាក់ក្នុងឆ្នាំសិក្សា ២០១០-២០១១។

ពាក់ព័ន្ធនឹងការជ្រើសរើសមុខវិជ្ជានេះដែរ កញ្ញា អោម រតនា និស្សិតឆ្នាំទី១ ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ បានសារភាពថា៖ «នៅពេលត្រូវជ្រើសរើសមុខវិជ្ជាទៅតាមសៀវភៅក្រហម ខ្ញុំឃើញមុខវិជ្ជាសារគមនាគមន៍ផងដែរ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនស្គាល់ ទើបខ្ញុំរើសមុខជំនាញហិរញ្ញវត្ថុនេះទៅ»។

ការពិតណាស់ ការទទួលបានព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសមុខ ជំនាញដ៏សមស្របសម្រាប់ខ្លួនពិតជាសំខាន់ ពីព្រោះការរើសនូវជំនាញខុសអាចធ្វើឲ្យយើងខាតបង់ពេលវេលា និងប៉ះពាល់ដល់អនាគតទៀតផង។

ដោយឡែកយុវតី គុំ រស្មីមណី ជាសិស្សទើបប្រឡងមធ្យមទុតិយភូមិឆ្នាំ ២០១៣ ជ្រើសរើសផ្នែកបរិស្ថានបន្ទាប់ពីកញ្ញាបានស៊ើបសួរព័ត៌មានពី មុខវិជ្ជាមួយនេះ ហើយឪពុករបស់កញ្ញាបានទូរស័ព្ទទៅសាក់សួរព័ត៌មានពីសាកលវិទ្យាល័យ ភូមិន្ទ ភ្នំពេញ ដោយផ្ទាល់។

កញ្ញាបាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំចូលចិត្តមុខវិជ្ជាបរិស្ថាន ទំនាក់ទំនងបរទេស និងគណនេយ្យ ប៉ុន្តែក្រោយពីទូរស័ព្ទសាកសួរព័ត៌មានពីសាលាមក ទើបដឹងថា ផ្នែកបរិស្ថាននេះមានតែសិស្សអាហារូបករណ៍ ៣០ នាក់ប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយឆ្នាំ ហើយនៅថ្ងៃអនាគតផ្នែកមួយនេះនឹងមានទីផ្សារការងារទូលំទូលាយ»។

ដើម្បីបកស្រាយឲ្យអស់មន្ទិលសង្ស័យ លោក កៀង រតនា សាកលវិទ្យាធិការរងនៃសាកលវិទ្យាល័យ បញ្ញាសាស្ដ្រកម្ពុជាបានប្រាប់ថា៖ «ចំពោះសិស្សដែលរៀនមុខវិជ្ជាមិនចាប់អារម្មណ៍យើងឲ្យគាត់សិក្សាចប់ ចេញទៅរកបានការងារស្រួល និងចំណូលខ្ពស់ ហើយកាន់តែមានតម្រូវទីផ្សារខ្ពស់ដែលអាចទាក់ទាញយកអ្នកសិក្សា មុខវិជ្ជាពេញនិយមនានា»។

ជាចុងក្រោយលោកគ្រូផ្ដល់យោបល់ដល់សិស្សទាំងអស់ថា៖ «កុំឲ្យគិតតែរៀនតាមគ្នា គួរតែពិគ្រោះជាមួយអ្នកជំនាញ ឬសាលា ពីព្រោះការធ្វើតាមគ្នាគឺជាកត្តាដែលធ្វើឲ្យការចូលរៀនអស់ ៤ ឆ្នាំខាតបង់គ្មានប្រយោជន៍។ សិស្សត្រូវដឹងពីសមត្ថភាពខ្លួនថាខ្លួនពូកែខាងផ្នែកអ្វីឲ្យ ច្បាស់ ពីព្រោះមានតែយើងខ្លួនឯងទេដែលអាចដឹងច្បាស់ និងចេះបង្កើតបណ្ដាញស្គាល់គេឲ្យបានច្រើន»។

គួរបញ្ជាក់ថា ក្នុងឆ្នាំសិក្សា ២០១២-២០១៣ នេះ មានបេក្ខជនប្រឡងសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិសរុបមានចំនួន ១០៧,៨៣៥ នាក់ នេះបើយោងតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានពីក្រសួង អប់រំ យុវជន និងកីឡាអំពីការប្រឡងសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិចំណេះទូទៅ និងបំពេញវិជ្ជា៕

Saturday 10 August 2013

សមាគមគ្រូបង្រៀនរិះគន់ក្រសួងអប់រំពីការបែកធ្លាយវិញ្ញាសាបាក់ឌុប

ដោយ ដែន អយុធ្យា
2013-08-09

លោក រ៉ុង ឈុន ប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ នៅថ្ងៃសុក្រ ទី៩ ខែសីហា បានទាត់ចោលលទ្ធផលប្រឡង សញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ ឬសញ្ញាបត្របាក់ឌុបឆ្នាំនេះ ព្រោះវិញ្ញាសាប្រឡងបានបែកធ្លាយស្ទើរគ្រប់មុខវិជ្ជា។

ជាងនេះ លោករិះគន់ការកោះប្រជុំគណៈមេប្រយោគ ឬប្រធានមណ្ឌលប្រឡងនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា របស់ លោក អ៊ឹម សិទ្ធី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ ក្រោយសម័យប្រឡងបានបញ្ចប់ មិនអាចលុបលាងភាពអាម៉ាស់របស់វិស័យអប់រំទេ។

លោក រ៉ុង ឈុន និយាយថា ធនធានយុវជនប្រទេសកម្ពុជា នឹងបន្តធ្លាក់ចុះថែមទៀតនាថ្ងៃអនាគត បើសូម្បីវិញ្ញាសាប្រឡងក៏ក្រសួងអប់រំ មិនអាចទប់ស្កាត់មិនឲ្យបែកធ្លាយបាននោះ៖ «ថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួង ដែលមិនមានសេចក្តីក្លាហានមិនហ៊ាននិយាយការពិត។ ហើយខំនិយាយតាមសារព័ត៌មានវិទ្យុ ទូរទស្សន៍ ដើម្បីលាក់បាំងនូវអ្វីដែលជាការពិត។ ហើយអ្វីដែលយើងរកឃើញនេះ ការដែលយើងរកឃើញ អ្វីដែលបែកធ្លាយ ការដែលប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយនេះ គឺជាប្រព័ន្ធតាំងពីថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងមួយចំនួន ក៏ចូលរួមចំណែកក្នុងបញ្ហាទាំងអស់នេះដែរ។ យើងចង់ឲ្យក្រសួងពិនិត្យមើលឡើងវិញចំពោះបញ្ហានេះ»។

លោកបន្ថែមថា ការបែកធ្លាយវិញ្ញាសាប្រឡងមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ ហើយ លោក អ៊ឹម សិទ្ធី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ ត្រូវតែចុះចេញពីតំណែងចំពោះកំហុសឆ្គងក្នុងការងាររបស់ខ្លួន។

យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក អ៊ឹង ង៉ោហុក ប្រធាននាយកដ្ឋានមធ្យមសិក្សានៃក្រសួងអប់រំ នៅតែថ្លែងការពារស្ថាប័នរបស់ខ្លួន ដោយច្រានចោលព័ត៌មានចំពោះការបែកធ្លាយវិញ្ញាសាប្រឡងឆ្នាំនេះ។ លោកថា ចំពោះភាពមិនប្រក្រតីផ្សេងៗនៅក្រោយការប្រឡងបានបញ្ចប់ ថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងអប់រំ បានកោះប្រជុំប្រធានមណ្ឌល និងមេប្រយោគនៅទូទាំងប្រទេស ដើម្បីវាយតម្លៃសភាពការណ៍រួមនៃការប្រឡង ប៉ុន្តែគ្មានព័ត៌មានពីភាពមិនប្រក្រតីកើតឡើងនៅថ្ងៃប្រឡងទេ។

លោក អ៊ឹង ង៉ោហុក៖ «នៅក្នុងបំណែងចែករបស់ក្រសួងៗមានគណៈកម្មការ ត្រួតពិនិត្យតាមឋានានុក្រម គឺមានធំជាងគេនៅតាមរាជធានីខេត្តនិមួយៗ គឺមានគណៈមេប្រយោគទូទាំងប្រទេស។ ដោយតាមមណ្ឌលមានប្រធានមណ្ឌល មានអ្នកត្រួតពិនិត្យអគារ គឺមានប្រធានពួក រហូតដល់អនុរក្ស។ ដូច្នេះ ការគ្រប់គ្រង គឺយើងធ្វើការគ្រប់គ្រងទៅតាមឋានានុក្រមជាច្រើនដំណាក់កាល។ ហើយចំពោះការចោទប្រកាន់ចេះតែមានការចោទប្រកាន់ ក៏ប៉ុន្តែ អ្វីដែលយើងកំពុងធ្វើ គឺកំពុងតែទប់ស្កាត់កុំឲ្យមានបញ្ហាហ្នឹងកើតឡើង។ ហើយគ្មានរបាយការណ៍អ្វីពីគណៈកម្មការតាមលំដាប់ថ្នាក់ដូចខ្ញុំបាន រៀបរាប់អម្បាញ់មិញរាយការណ៍ពីបញ្ហាហ្នឹងទេ។ ដូច្នេះ បញ្ហានេះគ្រាន់តែជាការចោទប្រកាន់តែប៉ុណ្ណោះ»។

ទោះជាបែបនេះក្តី ទាំងបេក្ខជនប្រឡង និងគ្រូអនុរក្សតាមបន្ទប់ប្រឡង បានវាយតម្លៃថា ការបែកធ្លាយវិញ្ញាសាប្រឡង និងភាពមិនប្រក្រតីក្នុងបន្ទប់ប្រឡងឆ្នាំនេះ បានកើតមានធ្ងន់ធ្ងរជាងឆ្នាំកន្លងទៅ។ គ្រូអនុរក្សនៅមណ្ឌលរាជធានីភ្នំពេញ និងតាមខេត្តមួយចំនួន បានឲ្យដឹងក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនបញ្ចេញឈ្មោះថា ក្រោយឃើញវិញ្ញាសាប្រឡងបានបែកធ្លាយ ពួកគាត់ក៏បង្ខំចិត្តទទួលលុយពីបេក្ខជន ជាថ្នូរឲ្យពួកគេអាចបើកចម្លងចម្លើយវិញ្ញាសាគ្មានការហាមឃាត់ ដូចគ្នាបទចំរៀង "ទន្សោងគោព្រៃ តូចស៊ីដោយតូច ធំស៊ីដោយធំ"។

ការប្រឡងសញ្ញាបត្របាក់ឌុប ចាប់ផ្ដើមពីថ្ងៃច័ន្ទ ទី៥ និងបញ្ចប់នៅថ្ងៃពុធ ទី៧ ខែសីហា។ ក្រសួងអប់រំ បានបញ្ជាក់ថា សម័យប្រឡងឆ្នាំនេះមានបេក្ខជនជាង ១០៧.៨៣៥នាក់។ ហើយការប្រឡងសញ្ញាបត្រនេះ សម្រាប់មណ្ឌលនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្តកណ្ដាល ប្រកាសនៅថ្ងៃទី៣០ ខែសីហា និងតាមបណ្ដាខេត្តផ្សេងៗប្រកាសនៅថ្ងៃទី៣១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៣៕

Friday 2 August 2013

សហភាពអឺរ៉ុប ផ្តល់អាហារូបករណ៍ ដល់និស្សិតខ្មែរ ៤៦ រូប

ភ្នំពេញ: និស្សិត និងបុគ្គលិកបង្រៀនរបស់កម្ពុជាចំនួន ៤៦ រូប នឹងទទួលបានប្រយោជន៍ពីកម្មវិធីអាហារូបករណ៍អ៊ីរ៉ាសមុសមុនឌុស ( Erasmus Mundus) របស់សហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បីទៅសិក្សា និងធ្វើបាឋកថានៅអឺរ៉ុប សម្រាប់ឆ្នាំសិក្សា២០១៣-២០១៤។

និស្សិត និងបុគ្គលិកដែលបានអាហារូបករណ៍នេះបានជួបជុំគ្នាមុនពេលចេញដំណើរទៅ សិក្សា គឺបានធ្វើឡើងនៅស្ថានទូតសហភាពអឺរ៉ុបនៅទីក្រុងភ្នំពេញ កាលពីយប់ថ្ងៃទី១ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៣។

លោក ហ្ស ង់ ហ្វង់ ស័ រ កូ តាំង (Jean-Francois Cautain) ឯកអគ្គរាជទូត នៃ សហភាព អឺរ៉ុប ប្រចាំ ព្រះរាជាណាចក្រ កម្ពុជា បាន មានប្រសាសន៍ថា “ ខ្ញុំ មាន សេចក្តី រីករាយ ជា ពន្លឹក ដែល បានឃើញ និស្សិត និង បុគ្គលិក បង្រៀន របស់ កម្ពុ ជា ទាំងអស់ ទទួលបាន ប្រយោជន៍ ពី កម្មវិធី អាហារ រូបករណ៍ អ៊ី រ៉ា ស មុ ស មុន ឌុ ស របស់ សហភាព អឺរ៉ុប ” ។

លោក ហ្ស ង់ ហ្វង់ ស័ រ កូ តាំង (Jean-Francois Cautain) ឯកអគ្គរាជទូត នៃ សហភាព អឺរ៉ុប ប្រចាំ ព្រះរាជាណាចក្រ កម្ពុជា

លោក ហ្សង់ហ្វង់ស័រ កូតាំង បានមានប្រសាសន៍បន្តទៀតថា “ដោយទទួលបាននូវឱកាសដ៏មានសារៈសំខាន់ ដើម្បីទៅសិក្សានៅអឺរ៉ុបនេះ និស្សិតដែលទទួលបានអាហារូបករណ៍ និងមិនត្រឹមតែទទួលបានប្រយោជន៍ពីការបានចូលរៀនក្នុងវគ្គសិក្សា ដែលមានកម្រិតស្តង់ដារខ្ពស់ នៅតាមបណ្តាសកលវិទ្យាល័យអឺរ៉ុបដែលល្បីល្បាញនានា នៅទូទាំងពិភពលោកប៉ុណ្ណោះនោះទេ ប៉ុន្តែពួកគេនឹងទទួលបានប្រយោជន៍ពីបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ក្នុងការចែករំលែក និងស្វែងយល់អំពីវប្បធម៌ខុសៗគ្នាផងដែរ” ។

លោកចន សុវណ្ណារ៉ា អាយុ២៦ឆ្នាំ អតីតនិស្សិតសកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ ផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដែលបានជាប់អាហារូបករណ៍ទៅរៀនអនុបណ្ឌិតប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ នៅប្រទេសព័រទុយហ្គាល់ បាននិយាយថា “នេះជាលើកទីមួយដែលខ្ញុំបានជាប់អាហារូបករណ៍ផ្នែកអនុបណ្ឌិតនៅក្រៅ ប្រទេស ហើយអាចចំណេះដឹងទាំងអស់នោះ មកជួយជ្រោមជ្រែងដល់ប្រទេសកម្ពុជាយើងវិញ”។ លោកចន សុវណ្ណារ៉ា រៀនអនុបណ្ឌិតប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ចំនួន ២ ឆ្នាំ។

លោកចន សុវណ្ណារ៉ា បាននិយាយថាបន្តទៀតថា “ប្រទេសកម្ពុជាយើងជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ដូច្នេះខ្ញុំទៅសិក្សានៅប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ ហើយខ្ញុំនឹងយកបទពិសោធន៍នៅប្រទេសទាំងនោះ មកជួយប្រទេសយើងវិញដើម្បីឲ្យការអភិវឌ្ឍន៍ដូចប្រទេសគេដែរ”។

លោកស្រី ភឿង សកុណា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា មានប្រសាសន៍ថា នេះគឺជាកម្មវិធីដ៏ល្អមួយ ដែលអាចអនុញ្ញាតឲ្យនិស្សិតខ្មែរ បានអាហារូបករណ៍ចេញទៅសិក្សា និងចេញទៅធ្វើការផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ រៀនសូត្របន្ថែមទៀត នូវចំណេះវិជ្ជាថ្មីៗ ដែលទាក់ទងនឹងសេចក្តីឆ្លើយតបរបស់កម្ពុជា ដូច្នេះក្នុងនាមយើងជាក្រសួងអប់រំយុវជននិងកីឡា យើងគាំទ្រ យើងនឹងជំរុញការផ្តល់អាហារូបករណ៍ឲ្យកាន់តែច្រើនទៀត សម្រាប់ប្រទេសយើង។

លោកស្រី ភឿង សកុណា បានមានប្រសាសន៍បន្តទៀតថា “នេះជារឿងសំខាន់សម្រាប់យុវជនជំនាន់ក្រោយ គឺជាអ្វីដែលគេអាចរៀនសូត្របន្ថែមថ្មី ហើយចំពោះប្រទេសជាតិ គឺសារសំខាន់មួយទៀត”។

លោកស្រី ភឿង សកុណា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា

លោកស្រី ភឿង សកុណា បានបញ្ជាក់បន្ថែមថា “ពួកត្រូវត្រឡប់មកវិញរួមកម្លាំងគ្នា កសាងប្រទេសយើង តាមអ្វីដែលយើងចេះដឹង គឺសារសំខាន់សម្រាប់លើកសេដ្ឋកិច្ចជាតិ លើកការអភិវឌ្ឍន៍ឲ្យបានទៅមុខ”។

សូមបញ្ជាក់ថា តាមរយៈកម្មវិធីនេះ និស្សិតកម្ពុជានឹងត្រូវទៅបន្តការសិក្សានៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សា ថ្នាក់បរិញ្ញាប័ត្រ ថ្នាក់អនុបណ្ឌិត ថ្នាក់បណ្ឌិត និងថ្នាក់ក្រោមបណ្ឌិត នៅក្នុងប្រទេសអូទ្រីស ប៊ែលហ្សិក ប៊ុលហ្គារី សាធារណៈរដ្ឋឆេក ហ្វាំងឡង់ បារាំង អ៊ីតាលី ព័រទុយហ្កាល់ អេស្បាញ និងចក្រភពអង់គ្លេស។ មុខវិជ្ជាដែលពួកគេនឹងសិក្សារួមមាន វិទ្យាសាស្ត្រផ្នែក បសុសត្វ ពាណិជ្ជកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រកុំព្យូទ័រ សេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ អប់រំ វិស្វកម្ម បរិស្ថាន វិទ្យាសាស្ត្រម្ហូបអាហារ សុខាភិបាល ព័ត៌មានវិទ្យា សហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ បសុព្យាបាល និងវិទ្យាសាស្ត្រផ្នែកទឹក ។

និស្សិត និងបុគ្គលិកដែលបានអាហារូបករណ៍អ៊ីរ៉ាសមុសមុនឌុស របស់សហភាពអឺរ៉ុប បានជួបជុំគ្នាមុនពេលចេញដំណើរទៅសិក្សា

ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៥ មកគំរោងជំនួយ អ៊ីរ៉ាសមុសមុនឌុស របស់សហភាពអឺរ៉ុប បានផ្តល់អាហាររូបករណ៍ដល់និស្សិត និងបុគ្គលិកបង្រៀនរបស់កម្ពុជាចំនួនជាង ២០០ នាក់ហើយ។ កម្មវិធីអាហារូបករណ៍ និងការផ្លាស់ប្តូរការអប់រំ គឺជាឧបករណ៍ចាំបាច់ដែលបំពេញបន្ថែមលើការគាំទ្ររបស់សហភាពអឺរ៉ុប ដល់វិស័យអប់រំនៅកម្ពុជា។ សហភាពអឺរ៉ុបផ្តល់ជំនួយជាទឹកប្រាក់ចំនួនជាង ១០ លានអឺរ៉ូ (១៣ លានដុល្លារ) ក្នុងមួយឆ្នាំដល់វិស័យអប់រំសម្រាប់គាំទ្រក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ដើម្បីផ្តល់លទ្ធភាពទទួលបានការអប់រំប្រកបដោយសមធម៌ ការលើកកម្ពស់គុណភាព និងប្រសិទ្ធភាពនៃសេវាអប់រំ និងការបង្កើនការកសាង សមត្ថភាពដល់បុគ្គលិកអប់រំ។ លើសពីនេះទៅទៀតសហភាពអឺរ៉ុប បាននឹងកំពុងផ្តល់ជំនួយផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ផ្តល់គំរោងមួយចំនួនរបស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដែលធ្វើឲ្យវិស័យអប់រំនៅកម្ពុជា ហើយគំរោងទាំងនោះផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់ប្រជាជនដែលងាយរងគ្រោះដោយផ្ទាល់ ។

អ៊ីសរ៉ាសមុសមុនឌុស គឺជាកម្មវិធីសហប្រតិបត្តិការ និងជាចល័តភាពនៅក្នុងវិស័យអប់ឧត្តមសិក្សា ដែលមានគោលបំណងលើកកម្ពស់គុណភាព នៃការអប់រំឧត្តមសិក្សារបស់អឺរ៉ុប និងជំរុញឲ្យមានការសន្ទនា និងការស្វែងយល់រវាងមនុស្ស និងវប្បធម៌តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងប្រទេសទី៣។ ជាបន្ថែមវារួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្ស និងសមត្ថភាពសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិរបស់គ្រឹះស្ថានអប់រំឧត្តមសិ ក្សា នៅក្នុងប្រទេសទី៣ ដោយបង្កើនចល័តភាពរវាងសហភាពអឺរ៉ុប និងប្រទេសទាំងនេះ។ តួលេខដែលត្រូវបានចេញផ្សាយនៅក្នុងខែនេះ បានបង្ហាញថា នៅទូទាំងពិភពលោក និស្សិតចំនួនជាង ៣ លាននាក់បានទទួលប្រយោជន៍ពីជំនួយ អ៊ីរ៉ាសមុសមុនឌុស ចាប់តាំងពីពេលដែលការប្រកាសឲ្យអនុវត្តកម្មវិធីផ្លាស់ប្តូរនោះនៅ ឆ្នាំ១៩៨៧មកម្លេះ៕

ប្រភពពី CEN

Read more: http://www.cambodiapage.info/kh/

Friday 26 July 2013

កម្ពុជានឹងមានបក្សប្រឆាំង១ខ្លាំង

Friday, 26 July 2013

វណ្ណ វិរ័ន្ត

ខណៈដែលថ្ងៃបោះឆ្នោត ជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រសម្រាប់នីតិកាលទី៥ កាន់តែខិតជិតមកដល់គណបក្សធំពីរ គឺគណបក្សប្រជាជនដែលជាគណបក្សកាន់អំណាច និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាគណបក្សប្រឆាំង កំពុងខិតខំឃោសនាយ៉ាងខ្លាំងក្លាតាមគ្រប់រូបភាពដើម្បីស្វែងរកការ គាំទ្រពីម្ចាស់ឆ្នោត។

អ្នកវិភាគជាទូទៅជឿជាក់ថាគណបក្ស ប្រជាជននឹងឈ្នះឆ្នោតសម្រាប់អាណត្តិនេះទៀត ដោយទទួលបានអាសនៈច្រើនជាងគណបក្សផ្សេងៗទៀត នៅក្នុងរដ្ឋសភា។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត ៤ លើកកន្លងមកគឺនៅឆ្នាំ ១៩៩៣ ឆ្នាំ ១៩៩៨ ឆ្នាំ ២០០៣ និងនៅឆ្នាំ ២០០៨ គណបក្សប្រជាជនធ្លាប់បានចាញ់ឆ្នោតតែម្តងគត់ គឺនៅឆ្នាំ ១៩៩៣។ ក្រៅពីនេះសុទ្ធតែបានឈ្នះឆ្នោត ហើយភាគរយនៃសំឡេងឆ្នោតទទួលបាន មានការកើនឡើងពីអាណត្តិមួយ ទៅអាណត្តិមួយ។ តួយ៉ាងនៅឆ្នាំ ១៩៩៣ ទទួលបាន ៣៨% ស្មើនឹង ៥១ អាសនៈ នៅឆ្នាំ ១៩៩៨ ទទួលបាន ៤១,៤% ស្មើនឹង ៦៤ អាសនៈ នៅឆ្នាំ ២០០៣ ទទួលបាន ៤៧,៣% ស្មើនឹង ៧៣ អាសនៈ និងនៅឆ្នាំ ២០០៨ ទទួលបាន ៥៨,១% ស្មើនឹង ៩០ អាសនៈ។

ការកើនឡើងភាគរយ នៃសំឡេងឆ្នោត និងចំនួនអាសនៈនេះ កើតឡើងដោយសារកត្តាអំណោយផលជាច្រើន ដូចជាការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុងនិងការធ្លាក់ចុះប្រជាប្រិយភាពរបស់ គណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដែលជាដៃគូរបស់គណបក្សប្រជាជននៅក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ ពីអាណត្តិមួយទៅអាណត្តិមួយ និងការបែកខ្ញែកនៃគណបក្សប្រឆាំង។

រីឯគណបក្ស សម រង្សី ដែលជាគណបក្សប្រឆាំងដំបូងគេវិញ ក៏មានការកើនឡើងភាគរយនៃសំឡេងឆ្នោតនិងចំនួនអាសនៈដែរ គឺនៅឆ្នាំ ១៩៩៨ ទទួលបាន ១៤% ស្មើនឹង ១៥ អាសនៈ នៅឆ្នាំ ២០០៣ ទទួលបាន ២១,៩% ស្មើនឹង ២៤ អាសនៈនិងឆ្នាំ ២០០៨ទទួលបាន២១,៩% ស្មើនឹង២៦ អាសនៈ។ ប៉ុន្តែការកើនឡើងភាគរយនៃសំឡេងឆ្នោតនិងចំនួនអាសនៈនេះ មិនមានចំនួនច្រើនដូចគណបក្សប្រជាជនទេ។ចំណែកគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ដែលទើបចូលរួមបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ ២០០៨ វិញទទួលបាន ៦,៦% ស្មើនឹង ៣ អាសនៈ។

ប្រសិន បើប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់ឆ្នោតដែលធ្លាប់គាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងទាំង ពីរ នៅបន្តគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំង និងបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយគណបក្សថ្មីនេះ អាចអូសទាញយុវជនដែលទើបមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតថ្មីពីអតីតអ្នកគាំទ្រ គណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច គណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ និងគណបក្សប្រជាជន នោះនឹងធ្វើឲ្យគណបក្សប្រឆាំងក្លាយជាគណបក្សមួយ ដែលអាចជាគូប្រជែងដ៏ស្រួចស្រាល់នឹងគណបក្សប្រជាជននៅឆ្នាំ ២០១៣ និងពេលអនាគត។ ភាគរយនៃសំឡេងឆ្នោត ៣១,៧% និងចំនួនអាសនៈចំនួន ៤៣ ដែលគណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ធ្លាប់ទទួលបាននៅឆ្នាំ ១៩៩៨ អាចនឹងត្រូវជំនួសមកវិញដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។

ថ្នាក់ដឹកនាំរបស់គណបក្ស សម រង្សី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សអាចសម្លឹងឃើញពីលទ្ធភាពបែបនេះតាំងពីដំបូង ម៉្លេះមុនពេលដែល សម្រេចចិត្ត បង្កើតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ពីព្រោះបើពិនិត្យមើលពីសំឡេងឆ្នោតដែលគណបក្សទាំងពីរនេះទទួលបាន នៅឆ្នាំ ២០០៨ គឺស្មើនឹង ២៨,៥% ស្មើនឹង ១៧១៤៥៣០ សំឡេងរួចទៅហើយ។ ដូច្នេះត្រូវការសំឡេងគាំទ្រត្រឹមតែ ៣,២% ទៀតប៉ុណ្ណោះ ពីយុវជនដែលទើបមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតថ្មី អតីតអ្នកគាំទ្រគណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច គណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ និងគណបក្សប្រជាជន ដែលនាពេលនេះ មានសមានចិត្តចំពោះការរួបរួមនេះ និងចង់ឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរ។

ម្យ៉ាងទៀតប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតសមាមាត្រដែលគិតតាមរូបមន្តមធ្យមភាគ ខ្ពស់បំផុត ក៏នឹងជួយផងដែរដល់គណបក្សប្រឆាំងថ្មីនេះដែលកន្លងទៅប្រព័ន្ធនេះ បានផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ស្ទើរតែទាំងស្រុងចំពោះគណបក្សប្រជាជនជា ពិសេសនៅឆ្នាំ ២០០៨ នៅពេលដែលគណបក្សនានាជាគូប្រជែងសំខាន់នឹងគណបក្សប្រជាជន បានបំបែកខ្លួនរហូតដល់ ៤ គឺមានគណបក្ស សម រង្សី គណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស គណបក្ស នរោត្តម រណឫទិ្ធ និងគណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច។ លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតបង្ហាញច្បាស់ថា គណបក្សប្រជាជនទទួលបានត្រឹមតែសំឡេងឆ្នោត ៥៨,១% នៃសំឡេងឆ្នោតសរុប ប៉ុន្តែទទួលបានអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភារហូតជាង ៧៣% នៃអាសនៈសរុប ចំនួន ១២៣ ស្មើនឹង ៩០ អាសនៈ។

ផ្ទុយទៅវិញគណបក្សទាំង ៤ រួមនឹងគណបក្សផ្សេងៗទៀតទទួលបានសំឡេងឆ្នោតដល់ ៤១,៩% នៃសំឡេងឆ្នោតសរុប ប៉ុន្តែទទួលបានអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភាត្រឹមតែប្រមាណជាង ២៦% នៃ អាសនៈសរុប ១២៣ ស្មើនឹង ៣៣ អាសនៈប៉ុណ្ណោះ។ ប្រសិនបើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អាចទទួលបានត្រឹមរង្វង់ ៤៣ អាសនៈ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតអាណត្តិនេះ នោះគណបក្សប្រជាជននៅតែរក្សាបានចំនួនអាសនៈភាគច្រើនដាច់ខាតនៅ ក្នុងរដ្ឋសភា និងអាចបង្កើតរាជរដ្ឋាភិបាលតែឯងបាន ប៉ុន្តែមិនមានអាសនៈភាគច្រើនលើសលប់ពីរភាគ បីដើម្បីធ្វើកិច្ចការមួយចំនួន ដូចជា ការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ការបោះឆ្នោតសម្រេចដកអភ័យឯកសិទ្ធិសមាជិករដ្ឋសភាទេ។

ដូច្នេះសម្រាប់គណបក្សប្រជាជន ការបោះឆ្នោតអាណត្តិនេះ បើទោះបីជាខ្លួនអាចរក្សាបានចំនួនភាគរយនៃសំឡេងឆ្នោតប្រហាក់ ប្រហែលនឹងការបោះឆ្នោតអាណត្តិមុនៗក៏ដោយ ក៏ចំនួនអាសនៈដែលខ្លួនធ្លាប់ទទួលបាននឹងមានការធ្លាក់ចុះ។ ការធ្លាក់ចុះចំនួនអាសនៈនេះ គឺបណ្តាលមកពីគណបក្សប្រជាជន មានគណបក្សប្រឆាំងមួយកាន់តែខ្លាំងជាងមុនសម្រាប់ប្រកួតប្រជែង ជាមួយខ្លួន៕
ដោយ វណ្ណ វិរ័ន្ត ភ្នំពេញ

ផែនទីបោះឆ្នោតខេត្តជាសមរភូមិចាញ់ ឈ្នះ

Friday, 26 July 2013 ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍

ភ្នំពេញៈ យុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតនឹងបញ្ចប់នៅថ្ងៃសុក្រនេះ។ ក្នុងរយៈពេលមួយខែនៃយុទ្ធនាការឃោសនានេះ គេសង្កេតឃើញគូប្រជែងនយោបាយ កំណត់យកខេត្តធំៗចំនួន ៦ ជាផែនទីប្រជែងគ្នាដណ្តើមសំឡេងគាំទ្រ ដើម្បីឆ្ពោះទៅរកជ័យជម្នះក្នុងការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៣ នេះ។

ខេត្ត កំពង់ចាម

ជាខេត្តដែលមានប្រជាប្រិយ បំផុតមានអាសនៈ ១៨ និងជាតំបន់សម្បូរដោយខ្មែរអ៊ិស្លាមច្រើនគួរសម។ កំពង់ចាម គឺជាខេត្តក្នុងចំណោមខេត្តមានការប្រកួតប្រជែងខ្លាំងក្លា បំផុត កាលពីការបោះឆ្នោត ឃុំ-សង្កាត់ ឆ្នាំ ២០១២ (ជាកន្លែងដែលគណបក្សក្រៅគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា អាចឈ្នះ ៤០ ភាគរយនៃអាសនៈសរុប)។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះចំនួន ១១ អាសនៈ នៅមណ្ឌលនេះ កាលពីឆ្នាំ ២០០៨ ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកវិភាគរំពឹងថា គណបក្សប្រឆាំងនឹងដណ្តើមបានច្រើនជាងមុន ក្នុងការបោះឆ្នោតលើកនេះ។ ជាសញ្ញាកម្លាំងខ្លាំងនៃខេត្តនេះ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា និងប្រធានសភា/ប្រធានកិត្តិយសគណបក្សប្រជាជន លោក ហេង សំរិន ទាំងពីរនាក់ឈរជាបេក្ខជននៅក្នុងខេត្តនេះហើយរដ្ឋមន្រ្តី ក្រសួងការបរទេសលោក ហោ ណាំហុង ក៏នៅខេត្តនេះដែរ។ ប្រធានគណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ព្រះអង្គម្ចាស់ រាជបុត្រី នរោត្តម អារុណរស្មី ក៏កំពុងឈរជាបេក្ខជននៅខេត្ត កំពង់ចាមដែរហើយសង្ឃឹម រក្សាអាសនៈដែលឈ្នះដោយអតីតគណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ (ដែលរួមបញ្ចូលជាមួយគណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច)។

ខេត្ត ព្រៃវែង

បើទោះជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទទួលបាន ៧ អាសនៈក្នុងចំណោមអាសនៈ ១១ នៅខេត្ត ព្រៃវែង នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០០៨ ដោយសារការធ្លាក់ចុះឥទ្ធិពលរបស់គណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ក៏ដោយ ក៏ខេត្តនេះគឺជាខេត្តប្រកួតប្រជែងខ្លាំងបំផុតនៅក្នុងការ បោះឆ្នោត ឃុំ-សង្កាត់ នាឆ្នាំ ២០១២ រវាងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សនិងគណបក្ស សម រង្ស៊ី ដែលបានសំឡេងឆ្នោតគាំទ្រសរុបចំនួន ២១០.២០៩ ទល់នឹង ២៥៨.៧១៦ សំឡេង។ ដោយសារតែឥឡូវនេះគណបក្សទាំងពីរនេះបានរួមបញ្ចូលគ្នាទៅជាគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ ខេត្ត ព្រៃវែង អាចបង្ហាញឲ្យឃើញថា ជាខេត្តប្រកួតប្រជែងគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍មួយរវាងគណបក្សប្រជាជន កម្ពុជានិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ដោយសារតែខេត្តនេះមានទីតាំងនៅជាប់ព្រំដែនវៀតណាម ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍គិតថា វោហារស័ព្ទលើកឡើងប្រឆាំងនឹងអន្តោប្រវេសន៍ វៀតណាម របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អាចនឹងទាក់ទាញសម្រាប់អ្នកបោះឆ្នោត។

ខេត្ត សៀមរាប

បើទោះជាខេត្ត សៀមរាប ជាជំរំខ្លាំងមួយរបស់បក្សកាន់អំណាចយូរ មកហើយក៏ដោយ (គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះ ៤ក្នុងចំនួន ៦ នៅទីនេះក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ និងកើនដល់ ៥ អាសនៈក្នុងឆ្នាំ ២០០៨) ប៉ុន្តែប្រសិនបើយុទ្ធនាការឃោសនាដ៏ខ្លាំងមួយរបស់គណបក្ស ប្រឆាំង ដែលធ្វើឡើងថ្មីៗនេះមានប្រសិទ្ធភាព នោះខេត្តនេះអាចជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តមានការប្រកួតប្រជែង ខ្លាំងឡើង។ អ្នកគាំទ្រប្រមាណ ១១ ម៉ឺននាក់ បានចេញស្វាគមន៍លោក សម រង្ស៊ី នៅទីនោះកាលពីថ្ងៃពុធដោយបង្ហាញឲ្យឃើញចំនួនអ្នកគាំទ្រច្រើនជាង នៅភ្នំពេញ (មូលដ្ឋានខ្លាំងរបស់បក្សនេះ) សម្រាប់ការវិលត្រឡប់មកវិញពីការរស់នៅនិរទេស។

វោហារស័ព្ទរបស់លោក សម រង្ស៊ី នៅខេត្ត សៀមរាប មានបំណងទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ថា អាជីវកម្មរបស់«ជនជាតិវៀតណាម» មានការគ្រប់គ្រងខ្លាំងទៅលើវិស័យទេសចរណ៍ដែលផ្តល់ប្រាក់ចំណូល ច្រើនក្នុងខេត្តនេះ។ ក្រុមអ្នកវិភាគ ក៏បានគិតដែរថា ស្តង់ដាររស់នៅក្នុងខេត្ត សៀមរាប ដែលជាខេត្តក្នុងចំណោមខេត្តក្រីក្រនៅប្រទេសកម្ពុជានឹងជាបញ្ហា សម្រាប់ការបោះឆ្នោតលើកនេះ។

ខេត្ត កំពង់ស្ពឺ

បើទោះជាខេត្តតូចមួយ (មានអាសនៈចំនួន ៦) និងជាខេត្តមានឥទ្ធិពលគ្របដណ្តប់ខ្លាំងដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា កាលពីការបោះឆ្នោតជាតិលើកមុនក៏ដោយក៏ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍មើល ឃើញថា ខេត្ត កំពង់ស្ពឺ ជាខេត្តដែលការប្រកួតប្រជែងរវាងគណបក្សធំៗ ទាំងពីរនឹងបង្កើនកំដៅសម្រាប់ការបោះឆ្នោតលើកនេះ។ គណបក្សនានាក្រៅពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា អាចឈ្នះ ៣៣ ភាគរយនៃអាសនៈសរុបនៅទីនេះ ក្នុងការបោះឆ្នោត ឃុំ សង្កាត់ ឆ្នាំ ២០១២។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំ សង្កាត់ ឆ្នាំមុន គណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ដែលរួមបញ្ចូលគ្នាបានឈ្នះ ៣៤ ភាគរយនៃសំឡេងឆ្នោតសរុប ទល់នឹង ៥៦ ភាគរយរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលមានការកើនឡើង ២៨ ភាគរយនៃសំឡេងដែលបានឈ្នះនៅក្នុងការបោះឆ្នោត ឆ្នាំ ២០០៨។ គូបដិបក្ខចាស់ ក៏នឹងមកដឹកនាំនៅក្នុងខេត្ត កំពង់ស្ពឺ ផងដែរ គឺលោក ប៉ែន សុវណ្ណ អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីដំបូងរបស់កម្ពុជាបន្ទាប់ពីរបបខ្មែរក្រហម និងជាគូបដិបក្ខរបស់លោក ហ៊ុន សែន ហើយលោក ប៉ែន សុវណ្ណ ឈរលំដាប់លេខរៀងទី១ នៃបញ្ជីបេក្ខជនរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។

លោក ហ៊ុន ម៉ានី កូនប្រុសពៅលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ដែលជាអ្នកជំនួសសម្រាប់ការកាន់អំណាច គឺជាបេក្ខជនរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅក្នុងខេត្តនេះដែរ។ ជោគជ័យក្នុងការបោះឆ្នោតនេះ សម្រាប់គាត់ជាសញ្ញាបោះជំហាននៃជំនាន់ថ្មីក្នុងការដឹកនាំរបស់ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។

រាជធានី ភ្នំពេញ

រាជធានី ភ្នំពេញ មានអាសនៈចំនួន ១២ នឹងជាសមរភូមិប្រយុទ្ធមួយសម្រាប់ការបោះឆ្នោត។ ក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ ពាក់កណ្តាលនៃអាសនៈទាំងអស់ បានទៅគណបក្ស សមរង្ស៊ីហើយគណបក្សប្រជាជនឈ្នះបាន ៤ អាសនៈនិងគណបក្ស ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច បាន ២ អាសនៈ។

ជាមួយនឹងការបាត់បង់ទាំងស្រុងរបស់គណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០០៨ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានទទួល ៧ អាសនៈ ទល់នឹងគណបក្ស សម រង្ស៊ី ដែលទទួលបានចំនួន ៥ ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨។ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតលើកនេះ ទម្ងន់ខ្លាំងមួយគឺនឹងមានដោយប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ជា ស៊ីម និងអតីតអភិបាលរាជធានី ភ្នំពេញ លោក កែប ជុតិមា កំពុងឈរជាបេក្ខជនសម្រាប់គណបក្សកាន់អំណាច ខណៈតំណាងរាស្រ្តដ៏មានឥទ្ធិពលរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិគឺ លោក សុន ឆ័យ និងអ្នកនាំពាក្យគណបក្សគឺលោក យឹម សុវណ្ណ ឈរឈ្មោះនៅទីនេះ។

ខេត្ត កណ្តាល

ជាខេត្តមានអាសនៈចំនួន ១១ ខេត្ត កណ្តាលជាអាសនៈសភារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ត្រូវអ្នកសង្កេតការណ៍មួយចំនួនគិតថាជា«ខេត្តដែលត្រូវផ្តោត»លើ ការបោះឆ្នោតនេះ។ ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ គណបក្ស សម រង្ស៊ី ទទួលបាន ៣ អាសនៈ។ ដៃគូគឺគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សបាន ១ អាសនៈដែរនៅពេលគណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច បាត់បង់អាសនៈទាំងអស់ចំនួន ៣ នៅក្នុងខេត្តនេះ។ បក្សប្រឆាំងសង្ឃឹមថានឹងដណ្តើមអាសនៈខ្លះពីអាសនៈចំនួន ៧ របស់គណបក្សប្រជាជនដែលដើម្បីកេរ្តិ៍ឈ្មោះ លោក ហ៊ុន សែន គណបក្សកាន់អំណាចនឹងប្រឹងប្រែងអស់ពីសមត្ថភាព៕ PS

Thursday 25 July 2013

តុលាការកំពូលជំនុំជម្រះសំណុំរឿង ឈឿន ចាន់ថន

Thursday, 25 July 2013

គឹម សារុំ

សមត្ថកិច្ចនាំជនជាប់ចោទ ឈឿន ចាន់ថន អតីតប្រធានអង្គរក្សលោក ជា ស៊ីម ឡើងតុលាការកំពូល។ រូបថត ផា លីណា

ភ្នំពេញៈ តុលាការកំពូលបានបើកជំនុំជម្រះលើសំណុំរឿងអតីតប្រធានកងអង្គរក្ស ប្រធានព្រឹទ្ធសភាលោក ជា ស៊ីម គឺលោក ឈឿន ចាន់ថន កាលពីម្សិលមិញបន្ទាប់ពីលោកបានប្តឹងទាស់ទៅនឹងសេចក្តីសម្រេចរបស់ តុលាការថ្នាក់ក្រោមដែលដាក់ទោសលោករហូតដល់ ៣៦ឆ្នាំនិងបង្គាប់ឲ្យបង់សំណងជាច្រើនលានដុល្លារអាមេរិក។

សវនាការរយៈពេលប្រមាណ ៤ ម៉ោងពីម្សិលមិញ មានការសួរដេញដោលជនជាប់ចោទ មេធាវីគូក្តី និងការសន្និដ្ឋានពីតំណាងមហាអយ្យការ ជុំវិញអង្គហេតុចោទប្រកាន់លោក ឈឿន ចាន់ថន ប៉ុន្តែអង្គសវនាការបានផ្តោតទៅលើការសម្រេចផ្តន្ទាទោសជន ជាប់ចោទដោយតុលាការយោធានិងតុលាការស៊ីវិល (សាលាដំបូងនិង ឧទ្ធរណ៍)។

តាមអង្គហេតុ អតីតមេកងអង្គរក្សពាក់ផ្កាយ ៣ លោក ឈឿន ចាន់ថន អាយុ ៤១ឆ្នាំត្រូវបានតុលាការថ្នាក់ក្រោមសម្រេចផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ សរុប ៣៦ ឆ្នាំ និងបង្គាប់ឲ្យសងប្រាក់គូក្តី ៣,៥ លានដុល្លារនិងពិន័យប្រាក់ ១០ លានរៀលចូលថវិកាជាតិ ក្រោមការចោទប្រកាន់ចំនួន ៥ ករណីដែលប្រព្រឹត្តខុសនឹងតួនាទីខ្លួន ទី១-ចោទពីបទលក់ដូរនិងក្លែងលិខិតស្នាម។ទី ២-ជាប់ចោទ ពីបទខ្វះស្មារតីទទួលខុសត្រូវនិង មិនយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងភារកិច្ចខ្លួន។ ទី៣ ចោទពីបទរំលោភលើសេចក្តីទុកចិត្ត។ទី៤-ជាប់ចោទ ពីបទបំផ្លិចបំផ្លាញនិងកិបកេងទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋជារបស់ផ្ទាល់ ខ្លួននិងទី៥-បំផ្លាញសម្ភារអាចធ្វើឲ្យអន្តរាយដល់ក្រសួងការពារ ជាតិ។

នៅក្នុងសវនាការពីម្សិលមិញ លោក ឈឿន ចាន់ថន ទទួលកំហុសខ្លះនិងបដិសេធលើបទចោទខ្លះនិងសុំឲ្យតុលាការបន្ធូរបន្ថយទោសលោក។

ខណៈលោក ពុធ ធាវី មេធាវីការពារឲ្យលោកបានលើកឯកសារសំអាងមួយចំនួនដោះបន្ទុកនិងស្នើ ដល់ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះពិនិត្យពិចារណាលើអង្គហេតុមួយ ចំនួននិងសុំឲ្យមានការបន្ធូរបន្ថយទោសដល់កូនក្តី។

ជាមួយគ្នានេះបន្ទាប់ពីលើកអង្គហេតុបង្ហាញអង្គសវនាការ លោក ណាច ទ្រី មេធាវីតំណាងឲ្យលោក ជា ស៊ីម និងក្រសួងការពារជាតិបានសុំឲ្យក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ សម្រេចតម្កល់បទចោទរបស់តុលាការយោធានិងតុលាការស៊ីវិលទុកនៅដដែល។

ក្នុងសវនាការដែលក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះលើកយកតែអង្គហេតុចាស់ មកជម្រះនោះលោក ព្រះរាជអាជ្ញា ចាន់ តារារស្មី តំណាងមហាអយ្យការសន្និដ្ឋានថា ផ្អែកតាមអង្គហេតុនិងវត្ថុតាងដែលរឹបអូសបានពីផ្ទះជនជាប់ចោទ និងពីសេចក្តីសម្រេរបស់តុលាការថ្នាក់ក្រោមបង្ហាញថា ការសម្រេចរបស់តុលាការថ្នាក់ក្រោមពិតជាត្រឹមត្រូវ។ ដូច្នេះដើម្បីជាប្រយោជន៍ផ្លូវច្បាប់និងយុត្តិធម៌លោកស្នើតុលាការ កំពូលតម្កល់សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការថ្នាក់ក្រោមទុកជាបានការ ដដែល។

លោក ឈឿន ចាន់ថន ត្រូវសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនក្នុងផ្ទះគាត់នៅសង្កាត់ បឹងកេងកង ទី៣ ខណ្ឌ ចំការមនមួយថ្ងៃ បន្ទាប់ពីការអមដំណើរលោកជា ស៊ីមទៅសម្ពោធសារមន្ទីរប្រវត្តិសាស្រ្តមួយកន្លែងនៅ ខេត្ត ព្រៃវែង កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០១១។

ក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១ លោក ឈឿន ចាន់ថន ត្រូវតុលាការរាជធានីភ្នំពេញចោទប្រកាន់ ៤ករណី និងផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ ១០ឆ្នាំ។ ក្រោយមកតុលាការយោធាបានសម្រេចផ្តន្ទាទោសលោកឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ២៦ ឆ្នាំទៀត ពីបទចោទ ៥ ករណីនិងបង្គាប់ឲ្យសងប្រាក់ ៣,៥ លានដុល្លារ ទៅលោក ជា ស៊ីម និងដើមបណ្តឹងឯទៀត។

លោកចៅក្រម ឃឹម ប៊ុណ្ណ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះតុលាការកំពូលថ្លែងថា សាលដីកាករណីនេះនឹងប្រកាសនៅថ្ងៃទី៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៣៕

បញ្ជីអ្នកបោះឆ្នោតមានលើសពីចំនួនមនុស្សពិតប្រាកដ

Thursday, 25 July 2013 David Boyle

ភ្នំពេញៈ សង្កាត់ស្ទើរតែទាំងអស់ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ មានអត្រាអ្នកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតលើសពី ១០០ ភាគរយដែលស្មើនឹងឈ្មោះបន្ថែមជាង ១៤៥ ០០០ នាក់ ដោយសង្កាត់មួយ មានចំនួនលើសពី ២០០ ភាគរយ។ នេះបើយោងតាមការវិភាគលើទិន្នន័យប្រជាជន ដែលមិនដែលបានឃើញកន្លងមកត្រូវបានគេបញ្ចេញឲ្យដឹង។

ការវិភាគបន្ថែមទៀតលើបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត របស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដែលមានជាសាធារណៈរួចហើយ បានបង្ហាញថា មានឈ្មោះជាន់គ្នាជាង ២៥ ០០០ នាក់ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ បើទោះបីជា គ.ជ.ប បានធានាកន្លងមកថា ឈ្មោះជាន់គ្នានោះ បានលុបចោលរួចហើយក៏ដោយ។ ទិន្នន័យនោះ ព្រមជាមួយនឹងតួលេខថ្នាក់ឃុំ ដែលលេចចេញដែលភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ ទទួលបាន បានគូសផែនទីលម្អិត អំពីការចុះឈ្មោះហួសកម្រិត។ តួលេខចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតបំប៉ោងទាំងនេះ បានធ្វើឲ្យមានក្តីបារម្ភថា ការក្លែងបន្លំសន្លឹកឆ្នោត អាចធ្វើទៅបានក្នុងតំបន់ជាក់លាក់តាមរយៈវិធីសាស្រ្តជាច្រើនគឺ ការប្រើឯកសារអត្តសញ្ញាណអ្នកបោះឆ្នោតបែបទំនើបនិងការបោះឆ្នោតច្រើន ដង។

ដូចចំនួនឈ្មោះច្រើនក្នុងរាជធានី ដែលសង្កាត់ ៨៣ នៃសង្កាត់ទាំង ៩៦ មានអត្រាចុះឈ្មោះលើសពី ១០០ ភាគរយ ក្នុងខេត្តសំខាន់ៗមួយចំនួននៅទូទាំងប្រទេសក៏កើតមានបញ្ហាដូចគ្នា ផងដែរ។ ក្នុងខេត្ត កំពង់ចាម អ្នកបោះឆ្នោតសរុបប្រហែល ១២៩ ០០០ នាក់ច្រើនជាងប្រជាជនដែលមានអាយុបោះឆ្នោត បានចុះឈ្មោះក្នុងឃុំចំនួន ១៣៧ នៃឃុំទាំងអស់ ១៧៣។ ចំពោះខេត្ត កណ្តាល និងខេត្ត ព្រៃវែងវិញ ចំនួនអ្នកបោះឆ្នោតលើសក្នុងឃុំ ១២២ នៃ ១២៧ ឃុំ មានចំនួនសរុបជាង ១១៤ ០០០ នាក់ សម្រាប់ខេត្ត កណ្តាល និងក្នុងឃុំ ៩៦ នៃ ១១៦ ឃុំ មានចំនួនសរុបជាង ៦៤ ០០០ នាក់ សម្រាប់ខេត្ត ព្រៃវែង។

ក្នុងករណីមួយចំនួន ការប្រៀបធៀបបញ្ជីចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត របស់ គ.ជ.ប នៅចុងឆ្នាំ ២០១២ និងទិន្នន័យឃុំ សង្កាត់ដែលផលិតឡើង ដោយរដ្ឋាភិបាល និងឧបត្ថម្ភដោយកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍អង្គការសហប្រជាជាតិបានបង្ហាញថា មានអ្នកចុះឈ្មោះបន្ថែមស្មើ ៩០០០ នាក់ ក្នុងឃុំ សង្កាត់នីមួយៗ។

ក្តីបារម្ភចម្បងមួយ ចំពោះអ្នកឃ្លាំមើលគឺ គ.ជ.ប បានចេញទម្រង់ពាក្យបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណសម្រាប់ការបោះឆ្នោត ក្នុងចំនួនខ្ពស់ខុសធម្មតាគឺជិត ៥០ ម៉ឺនច្បាប់បន្ទាប់ពីរយៈពេលចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតបានបិទ កាលពីចុងឆ្នាំមុន។ អង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត បានព្រមានថា ទម្រង់ទាំងនេះ អាចប្រើប្រាស់ដោយខុសឆ្គងដើម្បីទាមទារសិទិ្ធបោះឆ្នោតដោយប្រើ ប្រាស់ឈ្មោះដែលលើសទាំងអស់នោះ។

លោកស្រី Laura Thornton នាយកនៃវិទ្យាស្ថានជាតិប្រជាធិបតេយ្យបានថ្លែងថា ការបិទដែលមានឈ្មោះច្រើនពេកនៅលើបញ្ជីអ្នកបោះឆ្នោត ឈ្មោះស្ទួន និងការចេញលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតទាំងអស់នេះគឺជាការក្រឡុកព័ត៌មានគួរឲ្យ បារម្ភ។ លោកស្រីបានបន្ថែមថា៖ «ក្តីបារម្ភគឺប្រសិនបើអ្នកមានឈ្មោះបន្ថែម លើបញ្ជីអ្នកបោះឆ្នោត ដែលអ្នកចង់ទាញយកប្រយោជន៍ វិធីងាយស្រួលបំផុត មានលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណ សម្រាប់ការបោះឆ្នោត ដាក់ឈ្មោះជាន់គ្នានោះ»។ «ដូច្នេះ ប្រសិនបើគណបក្សណាមួយចង់ប្រើឈ្មោះនោះ វាជាវិធីងាយស្រួលបំផុត»។

បើទោះបីជាទម្រង់លិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណសម្រាប់ការបោះឆ្នោត ត្រូវបានយកមកប្រើដើម្បីចុះឈ្មោះក្នុងបញ្ជីអ្នកបោះឆ្នោតក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែលោកស្រី Thornton បានពន្យល់ថា ការប្រើប្រាស់ស្របច្បាប់តែមួយគត់លើឈ្មោះរាប់សែននោះ គឺការចេញលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណសម្រាប់ការបោះឆ្នោត ក្នុងករណីដ៏កម្រមួយ គឺអ្នកខ្លះ បាត់បង់ឯកសារអត្តសញ្ញាណដោយសារចោរលួច ឬសំណាងមិនល្អ។ លោកស្រីបានលើកឡើងថា៖«ការគិតថា មនុស្សច្រើននាក់ ត្រូវការលិខិតបញ្ជាក់នោះ វាមិនអាចទៅរួចទេ»។

វិធីមួយទៀតក្នុងការប្រើប្រាស់ឈ្មោះបន្ថែមនេះគឺមន្រ្តីនៅ មណ្ឌលបោះឆ្នោត មិនពិនិត្យឯកសារអត្តសញ្ញាណ បើទោះបីជានេះ ត្រូវបានចាត់ទុកថា ជារឿងប្រថុយប្រថានក៏ដោយ ព្រោះខុសពីលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណបោះឆ្នោត។ សកម្មភាពបែបនេះ អាចសង្កេតឃើញដោយអ្នកឃ្លាំមើលមណ្ឌលបោះឆ្នោត។ «អ្វីដែលនឹងទាក់ទាញភ្នែកនោះគឺថាតើមានអ្វីកើតឡើង នៅថ្ងៃបោះឆ្នោត ថាតើចំនួនអ្នកបោះឆ្នោត ក្នុងតំបន់នោះ មានប៉ុន្មាន និងថាតើមនុស្សប៉ុន្មាននាក់ នឹងបោះឆ្នោតដោយប្រើលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណដើម្បីបោះឆ្នោតនោះ?»។

ប្រសិនបើអ្នកដាក់ពាក្យសុំមានសាក្សីពីរ នាក់ និងរូបថត លិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណ សម្រាប់ការបោះឆ្នោត អាចត្រូវបានឯកភាព ដោយមេឃុំ ចៅសង្កាត់ ដែលចំនួនជាង ៩៧ ភាគរយរបស់សមាជិកនៃគណបក្សប្រជាជន។

លោក ទេព នីថា អគ្គលេខាធិការ គ.ជ.ប បានអះអាងថា តួលេខចេញលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណសម្រាប់ការបោះឆ្នោតខ្ពស់ ចាប់តាំងពីការចុះឈ្មោះ ត្រូវចេញសម្រាប់អ្នកទាំងឡាយដែលអាចបាត់បង់អត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួន។ លោកថ្លែងកាលពីម្សិលមិញថា៖ «យើងបានចេញលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណសម្រាប់បោះឆ្នោតចំនួន ៤៨ ម៉ឺននាក់ ចាប់តាំងពីពេលចុះឈ្មោះ។ ពីខែមករា រហូតមកដល់ពេលនេះ យើងកំពុងបូកសរុប ហើយនឹងទទួលបានតួលេខឆាប់ៗ»។ លោក នីថា បានបន្ថែមថា គ.ជ.ប បានលុបឈ្មោះជាន់គ្នាជាច្រើននាក់ចេញពីបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត បើទោះបីជាឈ្មោះខ្លះមិនត្រូវបានលុបចេញ ដោយសារអក្ខរាវិរុទ្ធខុសគ្នាបន្តិច ដែលធ្វើឲ្យពិបាកកំណត់អត្តសញ្ញាណក្តី។

ប៉ុន្តែ លោក នីថា បានបដិសេធមិនឆ្លើយសំណួរ អំពីឈ្មោះជាន់គ្នាក្នុងរាជធានីភ្នំពេញទេ ហើយលោកថាលោកនឹងពិនិត្យមើលតួលេខនៃការចុះឈ្មោះហួសកម្រិតមុនពេលផ្តល់ការអត្ថា ធិប្បាយ។

អត្រាចុះឈ្មោះហួសកម្រិតនេះបានកើតឡើង ស្របគ្នានឹងរឿងពីរយ៉ាង គឺក្នុងខេត្តដែលមានអាសនៈច្រើន និងខេត្តដែលគណបក្សប្រឆាំងត្រូវបានចាត់ទុកថា មានឱកាសឈ្នះច្រើន។ ក្នុងខេត្តដាច់ស្រយាលរបស់គណបក្សប្រជាជនអត្រាចុះឈ្មោះលើសកម្រិត មានកម្រិតទាបខ្លាំង។

តាមចំនួន ឈ្មោះចុះបញ្ជី លើសពីតួលេខប្រជាជនរបស់រដ្ឋាភិបាល សង្កាត់ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញលេចធ្លោ ដោយសង្កាត់ ទឹកថ្លា ក្នុងខណ្ឌ សែនសុខ មានចំនួន ៩ ៤៧២ នាក់(១៣៦,៩ ភាគរយ) ហើយសង្កាត់ ទន្លេបាសាក់ ក្នុងខណ្ឌ ចំការមន គឺ ៩១៩ ៧ (១៦៨,០ ភាគរយ)។

ទន្ទឹមនឹងនេះភាគរយខ្ពស់នៃការចុះឈ្មោះហួសកម្រិតត្រូវបានរក ឃើញក្នុង ឃុំ ចាំងក្រាំង ខេត្ត ក្រចេះ ស្រុក ចិត្តបុរី (២០៩,៥ ភាគរយ) និងសង្កាត់ ចតុមុខ ខណ្ឌ ដូនពេញគឺ (២០២,៣ ភាគរយ)។ ប៉ុន្តែក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ សង្កាត់ ១២ នៃសង្កាត់ ៤១ មានអត្រាចុះឈ្មោះលើសពី ១៣៥ ភាគរយ។ ក្នុងសង្កាត់ទាំងនេះដែលស្ថិតក្នុងទីក្រុង បក្សប្រឆាំងមានលទ្ធភាព លើសមធ្យមបនិ្តច។

ម្យ៉ាងទៀត អ្នកបោះឆ្នោតសរុប ២២ ៥២១ នាក់ ដែលបានចុះឈ្មោះលើបញ្ជី គ.ជ.ប សម្រាប់រាជធានីភ្នំពេញ មានឈ្មោះដូចគ្នា មានថ្ងៃខែឆ្នាំកំណើនដូចគ្នា និងភេទដូចគ្នាផងដែរ។

ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលចេញផ្សាយកាលពីខែមេសា គ.ជ.ប បានប្រកាសថា៖ «ចំពោះឈ្មោះជាន់គ្នាដែលបានរកឃើញក្នុងបញ្ជីអ្នកបោះឆ្នោត ២០១១ ដោយអង្គការខុម ហ្វ្រែល..គ.ជ.ប មិនបានលុបចោលទាំងស្រុងទេ ព្រោះ គ.ជ.បលុបតែឈ្មោះដែលមានទិន្នន័យតែមួយ។

លោក សុន ឆ័យ បេក្ខជនតំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមណ្ឌលភ្នំពេញបានថ្លែងថា គណបក្សរបស់លោកបានរកឃើញករណីដែលឈ្មោះបុគ្គលនោះលេចឡើងជាច្រើន លើក ក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ហើយយុទ្ធសាស្រ្តដដែលនេះបានរារាំងគណបក្សប្រឆាំងមិនឲ្យឈ្នះតំណែង មេឃុំ ចៅសង្កាត់ ក្នុងរាជធានី ភ្នំពេញ ក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១២។ លោកបានបន្តថា៖ «ជោគជ័យនេះបានផ្តល់គំនិតមួយទៀត ដល់ពួកគេ គឺគេធ្វើដូចគ្នាសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនេះ ដូច្នេះ គេបង្កើតចំនួនអ្នកបោះឆ្នោតបន្ថែម»។ នេះជារឿងគួរឲ្យបារម្ភខ្លាំងនៅពេលនេះ»។

លោក សេង ម៉ាឌី ព្រឹទ្ធសមាជិកគណបក្ស សម រង្ស៊ី ថ្លែងថា លោកភ្ញាក់ផ្អើល បន្ទាប់ពីបានស្តាប់អំពីតួលេខខ្ពស់នេះប៉ុន្តែលោកបានដឹងរួចហើយ តាមគ្នា។ លោកបន្តថា៖«ខ្ញុំជាពលរដ្ឋម្នាក់ក្នុងនោះ ខ្ញុំឃើញឈ្មោះខ្ញុំក្នុងសង្កាត់ពីរខុសគ្នា ហើយខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ណាស់ លើអ្នកដែលបោះឆ្នោតឲ្យខ្ញុំ នៅកន្លែងផ្សេងទៀត»៕ TK

Monday 22 July 2013

បទវិភាគ៖ ល្បិចសាមកុករបស់លោក ហ៊ុន សែន បរាជ័យ

ដោយ តាំង សារ៉ាដា (Radio Free Asia/22/07/2013)

លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែនធ្លាប់មានប្រសាសន៍ថា លោកប្រើលិ្បចយុទ្ធសាស្រ្ត តាមបែបសាមកុករបស់ចិន ក្នុងការបំបែកបំបាក់គូប្រកួត។ លោកអួតអាងថា ដោយប្រើល្បិចចិននេះ លោកបានទទួលជោគជ័យ ក្នុងការបំផ្លាញគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច (Funcinpec) អោយខ្ទេចខ្ទី។

ចំណែកលោក សម រង្ស៊ី ដែលជាមេបក្សប្រឆាំងដ៏ធំនាពេលនេះវិញ ក៏លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រកាសថា លោកបានខ្ចីដៃប្រើដើម្បីបន្ថយអំណាចតថ្លៃរបស់គណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និងដើម្បីជួយលោក និងគណបក្សលោក អោយអាចជិះសេះលែងដៃបានក្នុងកិច្ចការសភា និងកិច្ចការដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលដែរ។

តើយុទ្ធសាស្ត្រសាមកុកចិននេះ អាចជួយអោយលោក ហ៊ុន សែន បំផ្លាញអ្នកនយោបាយខ្មែរបានដោយជោគជ័យជានិច្ច ឬក៏តម្រិះនេះ អាចជិះកឯងវិញនៅថ្ងៃណាមួយ?

លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន មិនគ្រាន់តែទទួលរងឥទ្ធិពលរបស់ចិននាសម័យបច្ចុប្បន្ននេះទេ លោកសារភាពថា លោកក៏បានប្រើល្បិចយុទ្ធសាស្រ្តពីបុរុមបុរាណរបស់ចិន ក្នុងការកំទេចក្រុមអ្នកនយោបាយណាដែលប្រឆាំងនឹងលោកដែរ។ នោះគឺល្បិចក្នុងសង្គ្រាមសាមកុក ដែលភាគច្រើនជាល្បិចបំបែកបំបាក់ បំផ្លាញកំទេច និងទិញទឹកចិត្ត ដើម្បីគ្រប់គ្រងទៅលើក្រុមមន្រ្តីបក្សជំទាស់។

យោងតាមប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសចិន នៅអំឡុងឆ្នាំ ១៨៤ ដល់ ២៨០ នៃរាជ្ជកាលស្តេចហាន ក្រុមស្តេចចិន និងមេទ័ពចិន បានប្រើល្បិចគ្រប់លទ្ធភាពដែលអាចធ្វើទៅបានក្នុងការធ្វើ ចុម្បាំង ដើម្បីដណ្តើមទឹកដីគ្នាទៅវិញទៅមក។

លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានសារភាពថា លោកជាអ្នកបំផ្លាញគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដែលធ្លាប់ជាបក្សកាន់អំណាចឲ្យទៅជាចម្រៀកៗ នៅមុនការធ្វើរដ្ឋប្រហារបង្ហូរឈាមមួយ កាលពីដើមខែកក្កដា ឆ្នាំ ១៩៩៧។ មិនតែប៉ុណ្ណោះលោក ហ៊ុន សែន ក៏ធ្លាប់គំរាមជាសាធារណៈដែរថា ជនណាក៏ដោយ បក្សណាក៏ដោយ ដែលហ៊ានលូកដៃចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់គណបក្សប្រជាជននោះ នឹងមានវាសនាដូចគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចជាមិនខាន៖

«ខ្ញុំនិយាយ អំពីរឿងហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចចុះ ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចខ្ញុំទទួលស្គាល់។ មូលហេតុអីដែលខ្ញុំធ្វើ ដោយសារហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ពូកែលូកដៃចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់គណបក្សប្រជាជនច្រើនពេក។ អ៊ីចឹង ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៩៧ ខ្ញុំបានធ្វើឲ្យហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចមួយទៅជា ១១ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ហើយតាំងពីហ្នឹងមក ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច បានចុះខ្សោយ។ បើសិនពេលនោះ ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចមិនលូកដៃចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់គណបក្សប្រជាជន ខ្ញុំនឹងមិនធ្វើហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចទេ។ ប៉ុន្តែពេលនេះ ខ្ញុំបញ្ជាក់ថា អ្នកណាក៏ដោយ បក្សណាក៏ដោយ បើហ៊ានលូកដៃចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់គណបក្សប្រជាជន អ្នកឯងនឹងមិនបានសុខទេ។ ខ្ញុំនឹងចូលទៅដល់ជម្រកចុងក្រោយរបស់អ្នកឯងតែម្តង»។

កំទេចគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច អោយហិនហោចប៉ុណ្ណឹងហើយ ក៏លោក ហ៊ុន សែន នៅមិនទាន់អស់ចិត្តទៀត។ លោកត្រូវបំផ្លាញមេគណបក្សនេះទៀត គឺព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តម រណឫទ្ធិ។ នៅឆ្នាំ២០០៧ លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវគេឯងដឹងថា អាចជាអ្នកនៅពីក្រោយ នៃការបង្កើតច្បាប់ឯកពន្ធភាព ដែលគេហៅថា ច្បាប់ដាក់ទោសអ្នកមានប្រពន្ធពីរ។ ច្បាប់នេះទំនងមានគោលបំណងតែមួយគត់ក្នុងការឆ្ពោះទៅរកការដាក់ ទោសព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដោយសារមានមហេសីដល់ទៅពីរ។

នៅពេលនោះ អ្នកម្នាង ម៉ារី រណឫទ្ធិ បានដាក់ពាក្យបណ្តឹងប្តឹងព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ពីបទមានមហេសីពីរ ហើយលោក ហ៊ុន សែន អាចជាអ្នកបញ្ឆេះឲ្យមន្រ្តីគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ជាន់ខ្ពស់ផ្សេងៗទៀតប្តឹងព្រះអង្គពីបទលួចលក់ទីស្នាក់ការគណបក្ស ក្នុងតំលៃ ៣.៦លានដុល្លារថែមទៀត។ ពេលនោះ តុលាការរាជធានីភ្នំពេញបាន កាត់ទោសព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ អោយជាប់ពន្ធនាគារចំនួន ១៨ខែ។

ដើម្បគេចផុតពីការជាប់ពន្ធនាគារ ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ នៅគ្រានោះបានភៀសព្រះកាយទៅកាន់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី រស់នៅជាមួយស្រីក្មេងថ្មីរបស់ព្រះអង្គ។ ល្បិចបុរាណចិន ក្នុងការបំបែកបំបាក់ត្រង់ចំណុចនេះ លោក ហ៊ុន សែន ទំនងជាលេងបានយ៉ាងល្អ។ គោលបំណងនៃល្បិចសាមកុក របស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលលោកបានរចនាក្បួនពេលនោះ គឺដើម្បីបំផ្លាញ និងលុបឈ្មោះព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ចេញពីបញ្ជីនយោយបាយតែម្តង។

នៅឆ្នាំ២០០៨ លោក ហ៊ុន សែន ទទួលជោគជ័យធំទៅតាមបំណងប្រាថ្នារបស់លោកមែន គឺព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ បានសម្រេចចិត្តឈប់ធ្វើនយោបាយ គឺលាចាកពីប្រធានគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច។

ចំពោះករណីរបស់ប្រធានគណបក្សជំទាស់វិញ ក៏ស្រដៀងករណីរបស់សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដែរ។ នៅឆ្នាំ២០០៥ លោក សម រង្ស៊ី បាននិរទេសខ្លួនចេញពីកម្ពុជា ក្រោយពីរដ្ឋសភាបានដកអភ័យឯកសិទ្ធតំណាងរាស្រ្តរបស់លោក ដោយសារលោកបានចោទប្រកាន់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ថាមានអំពើពុករលួយក្នុងការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ ហើយបានចោទលោក ហ៊ុន សែន ថាជាអ្នកនៅពីក្រោយនៃការសម្លាប់លោក ជា វិជ្ជា ប្រធានសហជីពសេរីកម្មករ។ ពេលនោះ តុលាការកម្ពុជាបានកាត់ទោសឲ្យលោក សម រង្ស៊ី ជាប់គុក ១៨ខែ។

នៅដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៦ លោក សម រង្ស៊ី បានវិលត្រឡប់ចូលប្រទេសកម្ពុជាវិញ ដោយសារលោកបានដកបណ្តឹង ឈប់ប្តឹងលោក ហ៊ុន សែន នៅតុលាការក្រុងញូវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក ពីបទគប់គ្រាប់បែកមុខរដ្ឋសភា កាលពីឆ្នាំ១៩៩៧ ហើយពេលនោះ លោក សម រង្ស៊ី បានសរសេរលិខិតមួយសុំទោសលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ថាលោកខុសហើយ មិនសមធ្វើដូច្នេះទេ។ ក្រោយមកបន្តិច លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានស្នើឲ្យព្រះមហាក្សត្រលើកលែងទោសឲ្យលោក សម រង្ស៊ី ចូលប្រទេសកម្ពុជាវិញ។

នៅក្នុងខ្សែអាត់សំឡេងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលបែកធ្លាយតាមបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook) កាលពីដើមខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៣ លោក ហ៊ុន សែន និយាយក្តែងៗថា ការអនុញ្ញាតឲ្យលោក សម រង្ស៊ី វិលចូលប្រទេសកម្ពុជាវិញកាលពីឆ្នាំ២០០៦ នោះ គឺលោកជាអ្នកធ្វើអន្តរាគមន៍ ដោយសារពេលនោះ លោកចង់ខ្ចីដៃលោក សម រង្ស៊ី ដើម្បីកែរដ្ឋធម្មនុញ្ញពីរូបមន្តពីរភាគបី ក្នុងការបង្កើតរដ្ឋាភិបាល មករូបមន្ត ៥០ភាគរយបូកមួយវិញ ដើម្បីបន្ថយអំណាចតថ្លៃរបស់គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដែលស្ថិតក្នុងរដ្ឋាភិបាលចម្រុះជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា៖

«លើក មុនតុលាការកាត់ឲ្យជាប់គុក ខ្ញុំជាអ្នកអន្តរាគមន៍ឲ្យចូលមកវិញ តែមិនមែនអត់ប្រយោជន៍ទេ គឺមកដើម្បីប្រើដៃសម រង្ស៊ី ជួយរំដោះខ្លួនពី រណឫទ្ធិ បានសេចក្តីថា មកជួយកែរដ្ឋធម្មនុញ្ញ បានខ្ញុំឲ្យមក។ និយាយឲ្យច្បាស់ត្រង់ៗជាមួយគ្នា។ អ្នកដែលលើកអំណាចថ្វាយគណបក្សប្រជាជន ចុងក្រោយបំផុត គឺ សម រង្ស៊ី នេះឯង បើ សម រង្ស៊ី ទុកពីរភាគបី រណឫទ្ធិ នៅតែសង្កត់ក្បាលយើងងាប់។ អ៊ីចឹងតម្រូវការពេលនោះ យក សម រង្ស៊ី ចូលស្រុកសុំការលើកលែងទោសឲ្យ ដើម្បីជួយកែរដ្ឋធម្មនុញ្ញទេ។ ដំណាក់កាលមួយ ប្រើដៃ រណឫទ្ធិ កំចាត់សម រង្ស៊ី សិន ពីព្រោះ ប៉ាប៉ា យើងស្នើរូបមន្តបីភាគី ឯគណបក្សយើងតែពីរភាគី។ ថ្ងៃទី៥ ខែវិច្ឆិកា ចេញអាបីភាគី ហើយថ្ងៃទី៦ វិច្ឆិកា ចេញលទ្ធផលពិត និងលទ្ធផលមិនពិត វាទាត់ប្រឡែងដូចបាល់អ៊ីចឹង។ ប៉ុន្តែចុងបញ្ចប់ គេយក រណឫទ្ធិ បង្កើតរដ្ឋាភិបាលទ្វេភាគី ហើយដាក់ សម រង្ស៊ី ឲ្យនៅក្រៅ។ រួចហើយទាញយកដៃ សម រង្ស៊ី មកកែរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីបន្ថយអំណាចតថ្លៃរបស់ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច។ អាហ្នឹងនិយាយឲ្យក្បួនអស់ខ្នាត តិចទៅចុះ។ ប៉ុន្តែបើសិនអ្នកឯងអត់ចេះលេងល្បែងសាមកុក កុំទាន់អាលលេងជាមួយ ហ៊ុន សែន។ ពេលខ្លះ ខុង ម៉ីង មិនទាន់ធ្វើ ស៊ឺម៉ាអ៊ី មិនទាន់ធ្វើត្រូវ ហ៊ុន សែន ធ្វើនៅសតវត្សទី ២១ ឯណេះវិញទេ ពីព្រោះកាលនោះ ចាប់ផ្តើមឡើងគេវ៉ៃគ្នាទេ ល្បិចវ៉ៃគ្នាទេ។ តែនេះជាល្បិចក្នុងល្បិចនៃការយកប្រៀបនៅក្នុងល្បែងប្រជាធិបតេយ្យ »។

រូបមន្តពីរភាគបី ជារូបមន្តដែលបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះជាមួយគណបក្សផ្សេង ដែលមានអសនៈក្នុងរដ្ឋសភា ហើយរូបមន្ត ៥០ភាគរយបូកមួយ ជារូបមន្ត ដែលគណបក្សមានអសនៈច្រើនជាងគេក្នុងរដ្ឋសភាអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាល ខ្លួនឯងបានដោយមិនចាំបាច់មានការចូលរួមពីបក្សផ្សេង។

ដូច្នេះល្បែងនយោបាយតាមក្បួនសាមកុក ហាក់ត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន យកមកលេងយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាពជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីធ្វើឲ្យក្រុមប្រឆាំងចុះទន់ខ្សោយ។ ក៏ប៉ុន្តែ តើក្បួនសាមកុករបស់លោក ហ៊ុន សែន នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ នេះ អាចធ្វើអោយលោកមានជ័យជំនះទៀត ឬនេះជាចំណេះជិះកឯង ដែលនាំអោយលោកទទួលបរាជ័យនៅចុងបញ្ចប់ទៅវិញ?

លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់ស្រែកប្រកាសនៅចំពោះមុខក្រុមមន្រ្តីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាថា គ្មានផ្លូវណា ដែលបើកឲ្យមេបក្សប្រឆាំងចូលប្រទេសកម្ពុជាវិញនោះទេ។ ប៉ុន្តែឥឡូវ លោក សម រង្ស៊ី កំពុងមានវត្តមាននៅកម្ពុជា ទំនងជាដោយសារសម្ពាធរបស់ប្រទេសមហាអំណាច ហើយសម្ពាធនេះបានបង្ខំឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវតែបើកផ្លូវឲ្យលោក សម រង្ស៊ី ចូលស្រុកវិញ។

ក្បួនសាមកុករបស់លោក ហ៊ុន សែន ពេលនេះ ប្រហែលជាបែងខុសក្រឡាបន្តិច។ ក្បួននេះអាចលេងជោគជ័យទៅបាន ប្រសិនបើពិភពលោកនេះ បិទជិតហើយគ្មានការឃ្លាំមើលរបស់អន្តរជាតិ។ ប៉ុន្តែក្នុងសតវត្សទី២១ ដូច្នេះអ្វីៗ កាន់តែបើកចំហរ ដោយសារប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសង្គម ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត សម្ពាធរបស់មហាជន និងសម្ពាធរបស់បណ្តាប្រទេសមហាអំណាច ដែលសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាត្រូវការពឹងពាក់បណ្តាប្រទេសទាំងនោះដែរ។

បរាជ័យ ក្បាច់សាមកុក គឺជាបរាជ័យដ៏ធំបំផុតរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដោយសារសម្ពាធរបស់មហាអំណាចអាមេរិក ដែលនឹងមិនទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលក្រោយការបោះឆ្នោត ប្រសិនបើគ្មានមេបក្សប្រឆាំងចូលរួមការបោះឆ្នោត។ ទីពីរ លោក ហ៊ុន សែន ទំនងអាចខ្លាចប្រឡាក់ឈ្មោះក្នុងបញ្ជីខ្មៅរបស់អាមេរិក ដែលតំណាងរាស្រ្តសហរដ្ឋអាមេរិក គំរាមដាក់រូបលោកក្នុងបញ្ជីឈ្មោះនៃក្រុមមេដឹកនាំអាក្រក់បំផុត លើពិភពលោក។

លោក ហ៊ុន សែន ក៏ទំនងជាខ្លាចសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រមូលកៀរគរប្រទេសជាមិត្តរបស់អាមេរិកទាំងអស់ អោយកាត់ផ្តាច់ជំនួយសេដ្ឋកិច្ច និងកាត់បន្ថយទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជា។ ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបមកលើកម្ពុជា អាចជាការបញ្ឈប់មិនអោយប្រទេសកម្ពុជា នាំផលិតផលសម្លៀកបំពាក់កាត់ដេរចូលក្នុងប្រទេសរបស់ពួកគេ។ ពេលនោះ កម្មករប្រមាណ ៧០ម៉ឺននាក់នៅកម្ពុជា នឹងអត់ការងារធ្វើ។ គួបផ្សំនឹងយុវជនកំពុងអត់ការងារធ្វើស្រាប់រាប់ម៉ឺននាក់ផងនោះ កម្ពុជាអាចនឹងកើតមានភាពចលាចលសង្គម។ នោះហើយ ទំនងជាក្តីបារម្ភធំមួយរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងទីបី ការបង្រួបបង្រួមនៃគណបក្សប្រឆាំងទាំងពីរ អោយទៅជាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះ បានធ្វើអោយកំលាំងប្រឆាំងកាន់តែមានអនុភាព និងមានសន្ទុះកាន់តែខ្លាំង។

ម៉្យាងទៀត លោក កឹម សុខា បានអះអាងម្តងហើយម្តងទៀតថា មន្រ្តីគណបក្សប្រឆាំងដែលនៅសេសសល់ពេលនេះ សុទ្ធតែជាមន្រ្តីដែលលែងចុះញ៉មតាមការអូសទាញ តាមល្បិចបុរាណចិនរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទៀតហើយ៖ «យើងខ្ញុំស៊ូ ប៉ុណ្ណឹងហើយ រឿងអីចុងក្រោយយើងខ្ញុំទៅធ្វើអំពើថោកទាប ដូចអ្នកនយោបាយខ្លះ។ យើងខ្ញុំមិនអាចធ្វើបានទេ យើងខ្ញុំបញ្ជាក់ ហើយគឺទិញមិនលក់ សម្លុតមិនខ្លាច ពាក់ព័ន្ធនឹងថ្នាក់មន្រ្តីបន្ទាប់ៗ។ ខ្ញុំឃើញថាអស់លោកទាំងហ្នឹងមានមេរៀនច្រើនហើយ។ អ្នកដែលទៅហ្នឹង គេយកទៅទុកឯណា គឺទុកនៅធុងសំរាម។ គេមិនដែលប្រើឲ្យធ្វើអីផង ហើយបើគេប្រើ គឺប្រើគ្រាន់តែឲ្យមកជេរ មកបញ្ចោរ មកបង្កាច់ មកបង្ខូចអ្នកដែលដឹកនាំពីមុនមកតែប៉ុណ្ណឹង។ ដូច្នេះហើយ វាអត់មានតំលៃ។ គូប្រកួតរបស់យើងដែលគេដឹងខ្លួន គេភ័យខ្លួនថា ចាញ់គេអត់មានធម៌សូត្រទៀត អ៊ីចឹងហើយគេចេះតែឆ្កឹះឆ្កៀល គេចេះតែបង្កើតពាក្យចចាមអារ៉ាម ថាយើងអ៊ីចេះ យើងអ៊ីចុះ។ ប៉ុន្តែមេរៀននេះដដែលៗទេ អត់មកបំបែក សម រង្ស៊ី កឹម សុខា បានទេ ទិញមិនលក់ សម្លុតមិនខ្លាច ដូច្នេះហើយឲ្យច្បាស់ត្រង់ហ្នឹង»។

ប្រសិនបើទ្រឹស្តី «ទិញមិនលក់ សម្លុតមិនខ្លាច» ដែលលោក កឹម សុខា អះអាងនេះ ជាអ្វីដែលលោក និងសមាជិកគណបក្សរបស់លោកប្រកាន់យកដោយខ្ជាប់ខ្ជួននោះ ល្បិចបុរាណចិនសាមកុករបស់លោក ហ៊ុន សែន នឹងទទួលបរាជ័យ ហើយចំណេះនេះនឹងជិះកឯងវិញជាមិនខាន៕

Monday 8 July 2013

កម្ពុជា: និស្សិតកម្ពុជាបានអាហារូបករណ៍ Fulbright ត្រៀមខ្លួនទៅរៀននៅអាមេរិក

សាយ មុន្នី

03 កក្កដា 2013

ភ្នំពេញ — និស្សិតខ្មែរចំនួន៨នាក់ ដែលបានទទួលអាហារូបករណ៍ Fulbright ដើម្បីទៅបន្តការសិក្សានៅសហរដ្ឋអាមេរិក និយាយថា ពួកគេ សង្ឃឹមថា នឹងអាចជួយអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួនឲ្យរីកចម្រើនជាង នេះ ក្រោយពីពួកគេបានបញ្ចប់ការសិក្សានិងវិលត្រឡប់មកមាតុភូមិរបស់ខ្លួន វិញនោះ។

អ្នកនាង ប៉ិល ដាឡែន ស្ថិតក្នុងចំណោមអ្នកទទួលបានអាហារូបករណ៍ចំនួន៨ នាក់នៅឆ្នាំនេះ។ នាងនឹងបន្តការសិក្សាថ្នាក់អនុបណ្ឌិតខាងអប់រំ នៅ សាកលវិទ្យាល័យ Columbia University។ នាងបាននិយាយនៅក្នុងពិធីបង្ហាញខ្លួន(ឧទ្ទេសនាម)មុនពេលចេញដំណើរ មួយនៅក្នុងស្ថានទូតអាមេរិកក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ កាលពីខែមុន។

នាងនិយាយថា៖ «នៅពេលខ្ញុំវិលត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញ ខ្ញុំចង់ចូលបម្រើការ ងារនៅក្នុងក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ពីព្រោះខ្ញុំចង់ក្លាយជាចំណែកមួយជួយជ្រុំជ្រែងក្នុងការ អភិវឌ្ឍវិស័យអប់រំនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ពីព្រោះខ្ញុំជឿថា វិស័យអប់រំគឺជាវិស័យមួយយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយប្រទេសជាតិដើម្បី ឈានទៅរកការអភិវឌ្ឍ»។

តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៤មក កម្មវិធី Fulbright បានផ្តល់អាហារូបករណ៍ដល់និស្សិតខ្មែរចំនួនសរុបជាង១៣០ នាក់ហើយ ដោយរួមទាំងនិស្សិតទាំង៨នាក់នេះផង ដើម្បីឲ្យពួកគេបន្តការសិក្សា ថ្នាក់អនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិតនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។

លោកWilliam Todd គឺជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា។

លោកនិយាយថា៖ «ពួកគេនឹងផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមដល់យុវជនកម្ពុជា។ មិនថា ពួកគេនឹងចូលបម្រើការងារនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាល ឬវិស័យនានា ដូចជាច្បាប់ ឬអប់រំក៏ដោយ ពួកគេនឹងផ្តល់អនាគតមួយដល់យុវជននៃប្រទេសនេះ។ ពួកគេ នឹងធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចរីកលូតលាស់ ហើយនឹងជួយជ្រុំជ្រែងប្រទេសឲ្យ ឈានឆ្ពោះ

យោង តាមស្ថានទូតអាមេរិកឲ្យដឹងថា អ្នកដែលបានវិលត្រឡប់ពីការសិក្សាក្នុងកម្មវិធី Fulbright មួយចំនួនកំពុងបម្រើការងារក្នុងមុខតំណែងសំខាន់ៗក្នុងជួរ រដ្ឋាភិបាល វិស័យឯកជន និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនានា។

លោកសូផា រតនាគឺជាអតីតអ្នកទទួលបានអាហារូបករណ៍ Fulbright ម្នាក់ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងធ្វើការក្នុងក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយ។ លោកនិយាយថា បើគ្មានអាហារូបករណ៍នេះទេ លោកទំនងជាមានឱកាសតិចតួច ក្នុងចូលរួមនៅក្នុងកម្មវិធីនានា ដើម្បីជួយអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ។

លោកនិយាយថា៖ «វាបានបើកទ្វារនៃឱកាសហ្នឹងច្រើន។ អញ្ចឹង នៅពេលដែលយើងស្គាល់គេច្រើនទៅ យើងបានចូលរួមក្នុងកម្មវិធីជាច្រើន។ ប៉ុន្តែ បើអត់បានទទួលអាហារូបករណ៍ហ្នឹងទេ ឱកាសក្នុងការចូលរួមក្នុង កម្មវិធីទាំងអស់ហ្នឹងក៏វាតិចជាងហ្នឹងដែរ»។

លោកប៉ិល សំអុនគឺជាឪពុករបស់អ្នកនាងប៉ិល ដាឡែន។ លោកនិយាយថា លោកនិងក្រុមគ្រួសារមានសំណាងណាស់ដែលមានកូនស្រីបានទៅបន្តការ សិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យដ៏ល្បីល្បាញបំផុតមួយរបស់អាមេរិកនោះ។

លោកនិយាយថា៖ «ការទៅរៀនសូត្ររបស់គេពីរឆ្នាំនេះ ក៏ខ្ញុំនិយាយប្រាប់គេថា កូន អើយ ខំប្រឹងរៀនទៅនៅស្រុកគេ។ យើងខំប្រឹងរៀនយកចំណេះវិជ្ជាហ្នឹងមក ហើយវិលមកស្រុកខ្មែរយើង វិញ ជួយធ្វើការបម្រើជាតិយើង»។

អ្នកទទួលបានអាហារូបករណ៍ Fulbright ទាំងអស់នៅឆ្នាំនេះ នឹងបន្តការសិក្សាថ្នាក់អនុបណ្ឌិត របស់ពួកគេរៀងៗខ្លួនផ្នែកច្បាប់ សេដ្ឋកិច្ច ប្រវត្តិសាស្ត្រ ភាសា វិទ្យា ការបង្រៀនភាសាអង់គ្លេស និងការអប់រំ នៅតាមសាកលវិទ្យាល័យល្បីៗមួយ ចំនួនក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក៕

កម្ពុជាបង្កើតសមាគមអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រ

ដោយ សូត្រ សុខប្រាថ្នា

2013-07-07

ទីបំផុតសមាគមអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា ត្រូវបានបង្កើតឡើងហើយ នៅល្ងាចថ្ងៃ៥ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៣។ សម្រាប់ប្រវត្តិសាស្រ្ត គឺជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់ក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃនៅក្នុងសង្គម។

ទីប្រឹក្សា រដ្ឋាភិបាល លោកបណ្ឌិត ស៊ន សំណាង ដែលជាប្រធានសមាគមអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា បានប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ឱ្យដឹងថា ការបង្កើតសមាគមអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា មានគោលបំណងក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលការស្រាវជ្រាវ ការផ្សព្វផ្សាយផ្នែកប្រវត្តិសាស្ត្រឱ្យកាន់តែមានភាពទូលំទូលាយពី ថ្នាក់ឧត្ដមសិក្សារហូតដល់វិទ្យាល័យ ដើម្បីបង្កើនស្នាដៃក្នុងការសរសេរប្រវត្តិសាស្រ្តប្រកបដោយភាព ត្រឹមត្រូវ និងដើម្បីរួមចំណែកនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍសង្គម។

លោក ស៊ន សំណាង៖ «ដើម្បីនឹងផ្សព្វផ្សាយ បង្កើនការយល់ដឹងដល់សាធារណជនយើង ដល់យុវជនជំនាន់ក្រោយរបស់យើង។ គេតែងតែនិយាយថា ប្រជាជាតិមួយដែលមិនស្គាល់អតីតកាលរបស់ខ្លួននោះ មិនស្គាល់បច្ចុប្បន្នកាល នឹងមិនដឹងថា ខ្លួនកំពុងធ្វើអ្វី?ដូច្នេះអ្វីដែលយើងកំពុងធ្វើនេះ គឺថាយើងចង់ឱ្យសាធារណជនខ្មែរ ឬយុវជនខ្មែរយើងយល់កាន់តែច្បាស់សម្រាប់អតីតកាល»។

សម្រាប់អនុប្រធានដេប៉ាតឺម៉ង់ប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសាកលវិទ្យាល័យ ភូមិន្ទភ្នំពេញ លោកសាស្ត្រាចារ្យ វង់ សុធារ៉ា ដែលជាអនុប្រធានសមាគមអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ពីអារម្មណ៍សប្បាយរីករាយសម្រាប់ការបង្កើតនូវសមាគមអ្នក ប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជានេះឡើង ដោយសារលោកធ្លាប់មានការគម្រោងផ្តួចផ្តើមក្នុងការបង្កើតម្ដងរួច ហើយ ប៉ុន្តែមិនអាចចេញជារូបរាង ដោយសារខ្វះមធ្យោបាយផ្សេងៗ។ ប៉ុន្តែពេលនេះអ្នកដែលចូលចិត្តក្នុងការស្រាវជ្រាវអាចពង្រីងនូវ សមត្ថភាពរបស់ខ្លួនបាន តាមរយៈការបង្កើតសមាគមអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជានេះ៖ «ពិតខ្ញុំមានអារម្មណ៍រំភើបសប្បាយរីករាយនៅពេលសមាគមអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា ត្រូវបានបង្កើតឡើងបាន»។

លោកបានបន្ថែមទៀតថា ដោយសារកន្លងមកមជ្ឈដ្ឋានទូទៅដូចជាមិនសូវបានសិក្សាស្រាវជ្រាវ ឬយល់ដឹងឱ្យបានត្រឹមត្រូវអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រជាតិ មិនតែប៉ុណ្ណោះ រវាងគ្រូនៅឧត្ដមសិក្សា និងគ្រូនៅវិទ្យាល័យក៏មានការបង្រៀនប្រវត្តិសាស្ត្រខុសគ្នា ហើយសមាគមនេះ អាចជាការផ្ដល់មធ្យោបាយងាយស្រួលក្នុងការទំនាក់ទំនងគ្នាទៀតផង។

លោក វង់ សុធារ៉ា៖ «មជ្ឈដ្ឋានទូទៅទាំងគ្រូ ទាំងប្រជាជនសាមញ្ញ ហាក់ដូចជាមិនទាន់បានយល់ដឹងឱ្យបានស៊ីជម្រៅ ឬមួយក៏ឱ្យបានត្រឹមត្រូវអំពីប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ជាតិយើង ហើយក្នុងចំណោមគ្រូដែលបង្រៀននៅចំណេះដឹងទូទៅ និងនៅសាកលវិទ្យាល័យ នៅមានការបង្ហាត់បង្រៀនអំពីខ្លឹមសារប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរក៏ខុស ដែរ»។

ស្រដៀងគ្នានេះ ប្រធានមូលនិធិកេរដំណែលខ្មែរលោកបណ្ឌិត ចិន្ត ច័ន្ទរតនា បានលើកឡើងថា លោកមានការសប្បាយរីករាយជាខ្លាំងការដែលសមាគមអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រ កម្ពុជា ត្រូវបានបង្កើតឡើង ពីព្រោះដោយសារការចូលរួមពីសំណាក់សាស្រ្តាចារ្យ លោកគ្រូ អ្នកគ្រូ ដែលមានមានជំនាញខាងប្រវត្តិសាស្រ្តបានរួមគ្នាជាធ្លុងមួយសម្រាប់ រៀបចំការស្រាវជ្រាវប្រវត្តិសាស្រ្តប្រកបទៅដោយភាពសុក្រិត។

លោក ចិន្ត ច័ន្ទរតនា៖ «ទី១ សមាគមនេះត្រូវបានផ្ដួចផ្ដើម និងរៀបចំដោយសុទ្ធសឹងតែមានអ្នកប្រាជ្ញ អ្នកស្រាវជ្រាវ លោកសាស្រ្តាចារ្យ ក៏ដូចជានិស្សិតដែលមានឆន្ទៈ ក៏ដូចជាគោលបំណងរួមក្នុងការបង្កើត ឬធ្វើអ្វីមួយឱ្យជាធ្លុងមួយក្នុងការចងក្រង ប្រមូលឯកសារជាច្រើនដើម្បីធ្វើការផ្សព្វផ្សាយឱ្យបានទូលំទូលាយ ហើយឯកសារទាំងនោះ ជាពិសេសដែលពាក់ព័ន្ធនឹងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរនោះគឺមានភាពសុក្រឹត»។

សមាគមអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា ត្រូវបានទទួលការអនុញ្ញាតជាផ្លូវការពីក្រសួងមហាផ្ទៃ នៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី២៨ មិថុនា ឆ្នាំ២០១៣ ហើយបច្ចុប្បន្នមានទីស្នាក់ការកណ្ដាលនៅអគារលេខ ៨ ផ្លូវ ១៧៣ សង្កាត់អូឡាំពិក ខណ្ឌចំការមន រាជធានីភ្នំពេញ៕

បទវិភាគ៖ តើបក្សកាន់អំណាចអាចរក្សាអាសនៈសភា៩០កៅអីបានឬទេ?

ដោយ វណ្ណ វិចារ

ចាប់ពីបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ មក គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានចូលរួមដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលអស់ ៤អាណត្តិទៅហើយ បើទោះបីបក្សនេះចាញ់ឆ្នោតកាលពីការបោះឆ្នោតលើកដំបូងក្ដី។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា កើនអាសនៈជាលំដាប់ពី ៦៦ នៅឆ្នាំ១៩៩៨ បន្ទាប់មក ៧២ នៅឆ្នាំ២០០៣ និងរហូតដល់ ៩០អាសនៈ នៅឆ្នាំ២០០៨។

តើនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៥ នៅឆ្នាំ២០១៣ នេះគណបក្សកាន់អំណាចអាចបង្កើនចំនួនអាសនៈជាបន្តទៀត ឬយ៉ាងណា?

ធាតុពិតការកើនឡើងនៃចំនួនអាសនៈសភារបស់គណបក្សកាន់អំណាច មិនមែនបានមកដោយការប្រជែងផ្នែកផ្សព្វផ្សាយគោលនយោបាយឡើយ តែជាលទ្ធផលដែលបានមកពីការប៉ែងជើងគូប្រជែង ឬដៃគូរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ គឺគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិចប៉ុណ្ណោះ។ គណបក្សកាន់អំណាច មិនអាចទាញសំឡេងឆ្នោតពីបក្សប្រឆាំងបានទេ ដោយសារតែបក្សប្រឆាំងក៏កើនសំឡេងគាំទ្រដែរ ពីមួយអាណត្តិទៅមួយអាណត្តិ។

គេនៅចាំបានថា កាលពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៨ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា យកឈ្នះគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិចបាន ដោយសារហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច បែករង្គោះរង្គើ និងចាញ់ការប្រយុទ្ធបង្ហូរឈាមកណ្តាលទីក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃទី៥ ទី៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧។

មន្ត្រីគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច មួយចំនួន បានស្លាប់ ហើយខ្លះទៀតក៏ចុះចូលនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា អមទៅដោយអ្នកគាំទ្រទៅជាមួយផង។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក៏បានទទួលឥស្សរជនមួយចំនួនពីគណបក្សសេរីនិយមព្រះពុទ្ធសាសនារបស់ លោក សឺន សាន ដែរ។

កាលឆ្នាំនោះដែរ លោក ហ៊ុន សែន មានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំង ដោយសារបង្កើតនយោបាយ ឈ្នះ ឈ្នះ នាំខ្មែរក្រហមចូលស្រុក និងបានមេដាយសន្តិភាពជាលើកដំបូង ការសាងសង់សាលារៀនស្ទើរគ្រប់ទីកន្លែងជាដើម។ រីឯគូប្រកួតរបស់លោក ហ៊ុន សែន កាលនោះ គឺសម្ដេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ហាក់មិនសូវមានប្រជាប្រិយភាព និងថ្វីមាត់ដូចលោក ហ៊ុន សែន ឡើយ។

លុះដល់ឆ្នាំ២០០៣ គូប្រជែងរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នៅតែជាគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដដែល។ ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច កាលនោះចុះខ្សោយចាញ់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដោយសារតែវិបត្តិជម្លោះផ្ទៃក្នុង។ មន្ត្រីធំៗ មានឥទ្ធិពលមួយចំនួន បានចុះចូលគណបក្សប្រឆាំង សម រង្ស៉ី និងអ្នកខ្លះបន្តចូលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទាំងចំហ និងសម្ងាត់។ អ្នកបោះឆ្នោតក៏បែកសំឡេង អ្នកខ្លះបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្ស សម រង្ស៉ី អ្នកខ្លះបន្តបោះឆ្នោតឲ្យហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និងអ្នកខ្លះទៀត បោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សប្រជាជន។

កាលនោះបើគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច រួមបញ្ចូលគ្នានឹងគណបក្ស សម រង្ស៉ី ក៏គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មិនអាចបានកៅអីសភាដល់ទៅ ៧២អាសនៈដែរ នេះបើផ្អែកតាមរូបមន្តបែងចែកអាសនៈសភា។ អ្នកបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០០៣ ក៏មើលមិនសូវឃើញពីចំណុចអវិជ្ជមានរបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទេ។

រហូតដល់ឆ្នាំ២០០៨ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ឈ្នះឆ្នោតគគ្រឹកគគ្រេងសំបើមណាស់។ ការឈ្នះឆ្នោតនេះ មិនមែនជារឿងចៃដន្យទេ តែជាសន្លឹកឆ្នោតដ៏ច្រើនសន្ធឹកដែលបានមកពីការបែកបាក់គណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ជាពីរ។ ម្ខាងជាគណបក្សជាតិនិយមដឹកនាំដោយសម្រេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ និងម្ខាងទៀតជាគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដែលដឹកនាំដោយលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ។

នៅឆ្នាំ២០០៨ នោះ លោក កឹម សុខា ដែលធ្លាប់កាន់ការជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសេរីនិយមព្រះពុទ្ធ សាសនារបស់លោក សឺន សាន នោះ ក៏ឆ្លៀតឱកាសបង្កើតគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សបានចំណេញ ៣កៅអីនឹងគេដែរ។ ឆ្នាំ២០០៨ ក៏ជាឆ្នាំដែលសេដ្ឋកិច្ចឡើងខ្ពស់ លោក ហ៊ុន សែន ក៏ប្រើយុទ្ធសាស្ត្ររុញទូកបណ្ដោយទឹក ថ្លែងថា លោកគ្រប់គ្រងបានល្អ បោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សប្រជាជន ដីនៅតែឡើងថ្លៃជាដើម។ ម្យ៉ាង ថៃលើកទ័ពចូលប្រាសាទព្រះវិហារ ជាមូលហេតុមួយនាំពលរដ្ឋបោះឆ្នោតឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ដែរ។ ម្ចាស់ឆ្នោតភាគច្រើនជឿថា ក្នុងចំណោមបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីពីគណបក្សធំៗ មានតែលោក ហ៊ុន សែន ទេ ដែលមានជំនាញប្រើទ័ព និងថ្នឹកខាងចម្បាំងដែលអាចរំដោះប្រាសាទព្រះវិហារ ពីការឈ្លានពានរបស់កងទ័ពថៃបាន។

ចំណែកនៅឆ្នាំ២០១៣ នេះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទំនងដូចជាមិនបានបញ្ចេញឥទ្ធិពលណាមួយលេចធ្លោ ដែលអាចឲ្យចំនួនអ្នកបោះឆ្នោតកើនឡើងសោះឡើយ។ មួយអាណត្តិចុងក្រោយនេះ គណបក្សកាន់អំណាច បានធ្វេសប្រហែសលើបញ្ហាមួយចំនួន ដូចជាការហុចដងដាវឲ្យបក្សប្រឆាំងកាប់ផ្ទួនៗ។ ប្រការទាំងនេះ មានជាអាទិ៍ ការផ្ដល់ដីសម្បទាន បង្កើតជាទំនាស់ដីធ្លីគ្រប់ទីកន្លែងមិនទាន់មានដំណោះស្រាយសមរម្យ អ្នកតវ៉ាដីធ្លីត្រូវបានបង្ក្រាបដោយហិង្សាពីសំណាក់សមត្ថកិច្ច។ មនុស្សស្លាប់ជាង ៣០០នាក់ នៅកោះពេជ្រ ដោយមិនមានអ្នកទទួលខុសត្រូវ។

អំពើអយុត្តិធម៌សង្គម ឧទាហរណ៍ករណីអ្នកស្រី យ៉ោម បុប្ផា និងករណីលោក ឈូក បណ្ឌិត ដែលបានបាញ់ប្រហារកម្មករនៅបាវិត។ ករណីចាប់ខ្លួនលោក ម៉ម សូណង់ដូ ដាក់គុកជាដើម។ ក្នុងនោះសង្គមស៊ីវិលរកឃើញថា ម្ចាស់ដីធ្លីនិងសកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្សជិត ៥០០នាក់ ត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ដោយអយុត្តិធម៌។

ម្យ៉ាងវិញទៀត ការរីកចំរើននៃបច្ចេកវិទ្យាក៏ជាមូលហេតុដែលនាំឲ្យគណបក្សកាន់ អំណាចធ្លាក់ប្រជាប្រិយភាពដែរ។ អ្នកប្រើអ៊ីនធឺណិត ដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ក៏បានគាស់កកាយរូបភាពរឿងរ៉ាវសកម្មផ្សេងៗផ្សព្វផ្សាយកាន់តែច្រើន ឡើង។

ព្រឹត្តិការណ៍ដែលឆក់យកបេះដូងយុវវ័យឲ្យគិតថា រដ្ឋាភិបាលដែលនាំដោយគណបក្សប្រជាជនមិនល្អច្រើននោះ រួមមានអាជ្ញាធរបង្ក្រាបអ្នកតវ៉ាយ៉ាងព្រៃផ្សៃ ព្រឹត្តិការណ៍បាញ់ប្រហារគ្នាថ្ងៃទី៥-៦ កក្កដា ព្រឹត្តិការណ៍វាយបង្ក្រាបហ្វូងបាតុករ រួមទាំងវាយសំពងលើព្រះសង្ឃកាលពីឆ្នាំ១៩៩៨ ។ល។

ក្រៅពីនោះ អំពើពុករលួយក៏ជាមូលហេតុចម្បងដែលនាំឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បាត់បង់ជំនឿចិត្តពីសាធារណជនដែរ។ បើតាមតួលេខស្រាវជ្រាវ កម្ពុជានៅតែជាប់ជាប្រទេសមានអំពើពុករលួយលំដាប់លេខរៀងទី១៥៧ ក្នុងចំណោមប្រទេសជាង ១៧០ ទូទាំងពិភពលោក។ គ្រាន់តែភ្ញាក់ពីដេកក្រឡេកមើលផ្លូវថ្នល់ដែលសង់មិនបានមួយឆ្នាំ ឡើងរលួយវល់នោះ ក៏គេគិតថា ពុករលួយបាត់ហើយ គេមិនចាំបាច់គិតដល់ជីវភាពដ៏ធូរធាររបស់មន្ត្រីធំៗ ដែលជិះឡានទំនើប ចាយវាយសុទ្ធតែ ដុល្លារ តែប្រាក់ខែត្រឹមមួយលានពីរលានរៀលនោះទេ។

ទន្ទឹមនឹងនោះការរឹងមាំនៃកម្លាំងប្រមូលផ្តុំរបស់គណបក្ស ប្រឆាំង ក៏ជាមូលហេតុនាំឲ្យបក្សកាន់អំណាចចុះអន់ថយដែរ។ បក្សប្រឆាំងបានបង្ហាញគោលនយោបាយ ៧ចំណុច គួរឲ្យទាក់ទាញសម្រាប់អ្នកក្រ និងមន្ត្រីរាជការដែលមានប្រាក់ខែទាប និងមិនមានឱកាសប្រព្រឹត្តពុករលួយ។ ចង់មិនចង់កម្លាំងប៉ូលិស ទាហាន គ្រូបង្រៀន ដែលមានប្រាក់ខែចាយ សល់ថ្ងៃផងនោះ ក៏គង់គិតថា តើគាត់គួរយកប្រាក់ខែច្រើន ឬធ្វើការក្រោមឥទ្ធិពលអំពើពុករលួយតទៅទៀត?

កាលពីពេលបោះឆ្នោតមុនៗ ឲ្យតែជិតដល់ពេលឃោសនាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា តែងប្រារព្ធពិធីបញ្ចូលសមាជិកបក្សថ្មី កន្លែងខ្លះបញ្ចូលរហូតដល់រាប់ពាន់នាក់ តែឥឡូវហាក់ដូចជាស្ងាត់ទៅវិញ។មួយវិញទៀត គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មិនបានបង្ហាញគោលនយោបាយ ឬកម្មវិធីកំណែទម្រង់ណាថ្មីប្លែក គួរជាទីទាក់ទាញម្ចាស់ឆ្នោតទេ។ ពលរដ្ឋភាគច្រើនចង់បានតុលាការយុត្តិធម៌ ចង់បានការងារធ្វើសមរម្យអ្នកធ្វើការងាររដ្ឋចង់បានប្រាក់ហូប ឆ្អែតជាដើម។

តែគណបក្សកាន់អំណាចឃោសនាតែរឿងដដែល ដូចជាការលើកសរសើរសមិទ្ធផលដែលធ្វើរួច មានស្ពាន ផ្លូវ សាលារៀនជាដើម។ គណបក្សប្រជាជនប្រហែលជាភ្លេចគិតហើយមើលទៅថា សមិទ្ធផលដែលរដ្ឋាភិបាលសាងសង់មួយចំនួនមិនសូវមានគុណភាពនោះឡើយ។

ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ បក្សកាន់អំណាចបានលេងល្បិចជាច្រើន ដូចជាការចាក់បំបែកមេបក្សប្រឆាំង សម រង្ស៉ី និងលោក កឹម សុខា តាមរយៈអាយ៉ៃឆ្លើយឆ្លង។ ការបង្កើតច្បាប់ប្រឆាំងអ្នកដែលមិនទទួលស្គាល់របបខ្មែរក្រហម។ បាតុកម្មប្រឆាំងលោក កឹម សុខា ដែលដឹកនាំដោយអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ជុំ ម៉ី ព្រមទាំងបណ្ដឹងពីរប្រឆាំងលោក កឹម សុខា ដែលមជ្ឈដ្ឋានមួយចំនួនចាត់ទុកថា ជារឿងនយោបាយ។ ប៉ុន្តែបក្សប្រឆាំងនៅតែដើរឆ្ពោះទៅមុខមិនថយក្រោយ ទេ។

នៅដំណាក់កាលឃោសនាបោះឆ្នោតនេះ គណបក្សកាន់អំណាចបានបញ្ជាឲ្យរដ្ឋមន្ត្រីស្ដីទីក្រសួងព័ត៌មាន ចេញលិខិតមួយហាមឃាត់ មិនឲ្យវិទ្យុ FM ក្នុងស្រុកផ្សាយបន្តនូវកម្មវិធីផ្សាយរបស់វិទ្យុអន្តរជាតិទេ។ បម្រាមនេះ ធ្វើឲ្យមានការខឹងសម្បាយ៉ាងខ្លាំងពីស្រទាប់មហាជនទូទៅអ្នកកាន់ ជើងបក្សប្រឆាំង និងអ្នកកាន់ជើងបក្សកាន់អំណាចរហូតដល់អ្នកខ្លះចង់ធ្វើបាតុកម្ម ថែមទៀត។ ស្របគ្នានោះ សង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ ព្រមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកផងនោះ ក៏ផ្ទុះប្រតិកម្មដៀលថា រាជរដ្ឋាភិបាលជាន់ឈ្លីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងរំលោភបំពានសិទ្ធិពលរដ្ឋដែរ។ ដោយឃើញសភាពការណ៍មិនស្រួល ក្រសួងព័ត៌មានក៏ចេញលិខិតមួយលុបចោលបម្រាមនេះយ៉ាងតក់ក្រហល់ដែរ។ តាមរយៈ បម្រាមរបស់ក្រសួងព័ត៌មាននេះ ក៏កាន់តែធ្វើឲ្យបក្សប្រឆាំងកើនប្រជាប្រិយភាពថែមទៀត។

មូលហេតុចុងក្រោយមួយទៀត គឺការរួមបញ្ចូលគ្នារបស់គណបក្សរាជានិយមហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និងបក្សជាតិនិយម ការរួមបញ្ចូលគ្នារវាងគណបក្ស សម រង្ស៉ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សនោះ ក៏ត្រូវបានសង្គមស៊ីវិលបញ្ជាក់ថា ចំនួនអាសនៈសភារបស់គណបក្សទាំងនោះ មានការកើនឡើង ដោយផ្អែកតាមរូបមន្តគណនារកកៅអីសភាដែរ។

ប្រការទាំងអស់នេះហើយ ដែលធ្វើឲ្យគេពិបាកជឿជាក់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នឹងឈ្នះឆ្នោតរហូតដល់ ៩០កៅអី ដូចអាណត្តិមុនណាស់។ តែគណបក្សកាន់អំណាច ទំនងជានឹងឈ្នះឆ្នោតដដែល ហើយមិនច្រើនទេ គឺអាចប្រដំប្រសងគ្នានឹងបក្សប្រឆាំងប៉ុណ្ណោះ។ ម្យ៉ាងទៀត បើសិនជាមិនមានការកែទម្រង់នយោបាយក្រសោបចិត្តរាស្ត្រឲ្យបានទេ នោះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា អាចនឹងបាត់បង់អំណាចនៅអាណត្តិបន្ទាប់ក៏អាចថាបាន៕

Sam Rany, Ph.D.