Sam Rany, Ph.D.

Sunday 24 June 2012

នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា-វៀតណាមសម្ពោធបង្គោលព្រំដែនលេខ៣១៤ កំពត-កៀងយ៉ាង

កំពត-កៀងយ៉ាង ៖ នៅពេលព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃទី ២៤ មិថុនា នាយករដ្ឋមន្រ្តី កម្ពុជា-វៀតណាមបានបង្ហាញវត្តមាននៅឯព្រំដែនប្រទេសទាំងពីរខេត្តកំពត-កៀងយ៉ាង ដើម្បី សម្ពោធបង្គោលព្រំដែនលេខ ៣១៤ ដែលជាការសម្ពោធបង្គោលព្រំដែនលើកទី២ បន្ទាប់ពីសមភាគីទាំងពីរបានសម្ពោធបង្គោលព្រំដែន លេខ ១៧១ នៅច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិបាវិត-ម៉ុកបាយកាលពីឆ្នាំ២០០៦ នោះ។ បង្គោលព្រំដែន លេខ ៣១៤ ជាបង្គោលចុងក្រោយបង្អស់ នៃខ្សែព្រំដែនគោកកម្ពុជា-វៀតណាម នៅចំណុចឆ្នេរសមុទ្រ ខេត្តកំពត និង កៀងយ៉ាង ។

ពិធី សម្ពោធការបោះបង្គោលព្រំដែននេះ ចំពេលជាមួយគ្នា និងថ្ងៃខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី ៤៥ ឆ្នាំ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ(២៤មិថុនា១៩៦៧ -២៤ មិថុនា២០១២) ដែល នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជាបានកត់សម្គាល់ថា យើងមាននិមិត្តរូបពីរសម្រាប់ប្រទេសទាំងពីរ ដែលខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះ ឧទ្ទិសពិធីសម្ពោធការបោះបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម លេខ៣១៤ ឱ្យ ក្លាយទៅជាយន្តការប្រកៀកស្មាគ្នា ក្នុងស្មារតីភាតរភាពជាអមតៈ និងការបង្កើតនូវកិច្ចអភិវឌ្ឍគ្រប់ វិស័យនៅតាមខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ ។

សម្តេច អគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន និងឯកឧត្តម ង្វៀន តាន់យុង នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃ សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាមបានសម្តែងនូវការកោតសរសើរ និងវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះគណៈ កម្មការចម្រុះខណ្ឌសីមា និងបោះបង្គោលព្រំដែនគោកវៀតណាម-កម្ពុជា ដែលបានខិតខំប្រឹងប្រែង ធ្វើឱ្យការងារបោះបង្គោលព្រំដែនបានប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូន និងមានការទទួលស្គាល់ពេញលក្ខណៈ ផ្លូវច្បាប់នោះ។ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ខ្ញុំពិតជាមានមោទនភាព ដោយប្រទេសយើងទាំងពីរខិតខំទម្លុះបាននូវការលំបាកទាំងឡាយ ក្នុងការកសាងព្រំ ដែនរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ។«ខ្ញុំ សូមប្រកាសជាឱឡារិកថា កិច្ចការកសាងព្រំដែននេះគឺបានអនុវត្ត ដោយឈរលើមូលដ្ឋានច្បាប់ជាតិ និងច្បាប់អន្តរជាតិ និងការអនុវត្តជាអន្តរជាតិស្តីពីការទទួលស្គាល់ ខ្សែព្រំដែន ដែលឤណានិគមបារាំងបានបន្សល់ទុកឱ្យសម្រាប់ធ្វើជាឧបករណ៍នាំមុខ ដើម្បីឈានទៅដល់ការបញ្ចប់ទាំងស្រុងលើការងារខណ្ឌសីមា និងបោះបង្គោលព្រំដែនគោករវាងប្រទេសទាំងពីរ» ។

បង្គោល ព្រំដែនលេខ ៣១៤ មានសារៈសំខាន់ណាស់ដោយទីតាំងបង្គោលនេះ ជាចំណុចមូល ដ្ឋាននៃការចាប់ផ្តើមគូសខ្សែព្រំដែនសមុទ្ររវាងប្រទេសទាំងពីរ ដែលជាភារកិច្ចរបស់គណៈកម្មការ ចម្រុះព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរត្រូវអនុវត្តបន្តនាពេលខាងមុខនេះ។ កម្ពុជាមានគោលដៅបន្តឆ្ពោះទៅ បោះបង្គោលព្រំដែនទឹកបន្ថែមទៀតដោយចាប់ផ្តើមពីការតភ្ជាប់តំបន់ ព្រំដែនគោកនៃប្រទេសទាំងពីរ។ សម្តេចតេជោថ្លែងថា ខ្ញុំជឿជាក់ថា ប្រទេសយើងទាំងពីរនឹងសម្រេចបាននូវការបោះបង្គោលព្រំដែន ទឹកមួយពេញលេញ គ្មានលម្អៀង ដោយឈរលើគោលការណ៍នៃច្បាប់ និងក្របខណ្ឌគតិយុត្តិអន្តរជាតិ ហើយអ្វីដែលយើងទាំងអស់គ្នាសម្រេចបានមកនេះបានបង្កើតជា ប្រវត្តិសាស្ត្រថ្មីមួយ រវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ ខណៈដែលយើងតែងបានស្វះស្វែងរកដំណោះស្រាយរួមមួយប្រកបដោយភាតរភាព និង ការយោគយល់គ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងភាពជាបងប្អូន ជាមិត្ត អស់រយៈកាលរាប់សិបឆ្នាំកន្លងមក» ។

សម្តេច តេជោមានប្រសាសន៍ថា ជាការពិតប្រសិនបើយើងមិនប្រឹងប្រែងបោះបង្គោលព្រំដែន ទេនោះបញ្ហាព្រំដែននេះនឹងនៅតែកើតមានមិនដាច់ស្រេចរាប់ជំនាន់ទៅ មុខទៀត ដោយសារបញ្ហានេះ ជាចំណុចរសើបងាយក្លាយជាកម្មវត្ថុប្រជែងផ្នែកនយោបាយ ដែលដូច្នេះហើយភាពសុខសាន្ត និងការ អភិវឌ្ឍន៍នៅតាមព្រំដែននឹងមិនកើតមានឡើយ ។ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តីមានប្រសាសន៍ថា ជាការពិត ការសម្ពោធបង្គោលព្រំដែនលេខ ៣១៤ នាពេលនេះពុំមានន័យថា ជាការសម្ពោធការចាប់ផ្តើមបោះបង្គោល ហើយក៏មិនមែនជាការសម្ពោធបញ្ចប់ការងារបោះបង្គោល និងខណ្ឌសីមាព្រំដែនរវាងប្រទេស យើងទាំងពីរទាំងស្រុងនោះទេ ពីព្រោះយើងនៅមានការងារសេសសល់មួយចំនួនទៀត ដែលត្រូវបន្ត អនុវត្តរហូតដល់កិច្ចការទាំងអស់ត្រូវបានបញ្ចប់ជាស្ថាពរនាពេលខាង មុខនេះ។ សម្តេចតេជោថ្លែងថា ជារួមកិច្ចការបោះបង្គោលព្រំដែននេះ មិនត្រឹមតែរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ដល់កិច្ចការបូរណភាព ដែនដីនៃប្រទេសនីមួយៗនៅជិតខាងគ្នាឱ្យបានកាន់តែរឹងមាំប៉ុណ្ណោះ ទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងរួមចំណែកដល់ ការបង្កើនសុខសន្តិភាព ការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ការអភិវឌ្ឍសង្គម ការលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅ និង ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជនទៀតផង ។

ឯកឧត្តម នាយករដ្ឋមន្រ្តីវៀតណាមថ្លែងថា នេះជាលើកទី២ ដែលរូបខ្ញុំផ្ទាល់ និងសម្តេចហ៊ុន សែន បានរួមគ្នាក្នុងពិធីសម្ពោធបង្គោលព្រំដែន ដែលប្រការនេះបានឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់ នូវកិច្ចសន្យា និងការប្តេជ្ញាចិត្ត និងការខិតខំរបស់រដ្ឋាភិបាល នៃប្រទេសទាំងពីរក្នុងការអនុវត្តន៍រាល់ សន្ធិសញ្ញា កិច្ចព្រមព្រៀង និងរាល់កិច្ចចរចាស្តីពីការងារព្រំដែន ដើម្បីភាគីទាំងពីរមានលទ្ធភាពធ្វើការងារដ៏មានសារៈសំខាន់ឲ្យបាន ចប់សព្វគ្រប់នៅពេលដ៏ឆាប់បំផុត។ ឯកឧត្តម ង្វៀន តាន់យុង មានប្រសាសន៍ថា ពិធីសម្ពោធបង្គោលព្រំដែនលេខ ៣១៤ ជាព្រឹត្តិការណ៍នេះគូសបញ្ជាក់សារជាថ្មីនូវជ័យជំនះរួមរបស់ប្រទេស យើងទាំងពីរ ប្រជាជនទាំងពីរក្នុងកិច្ចចូលរួមគ្នាកសាងខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនមួយ សន្តិភាព មិត្តភាព សហការគ្នាក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ឆ្លើយតបផលប្រយោជន៍ជាសារវន្ត ក៏ដូចជាបំណងប្រាថ្នារបស់ប្រជាជនប្រទេសទាំងពីរ។ ទន្ទឹមនោះ ក៏ជាការកកើតឡើងនូវកម្លាំងថ្មីដែលប្តេជ្ញាធ្វើឲ្យចប់ ការងារខ័ណ្ឌសីមា និងបោះបង្គោលព្រំដែនគោកក្នុងពេលឆាប់បំផុត។

ឯកឧត្តម ង្វៀន តាន់យុង មានប្រសាសន៍ថា ពិធីសម្ពោធបង្គោលព្រំដែនលេខ ៣១៤ នេះបានបង្កើតភាពអនុគ្រោះក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងគ្នា សហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងនាំមកនូវស្ថិរភាព មិនត្រឹមតែសម្រាប់ប្រជាជននៅខេត្តកំពត និងខេត្តកៀងយ៉ាងនោះទេ ប៉ុន្តែវាកាន់តែរួមចំណែកក្នុងការ ជម្រុញទំនាក់ទំនងមិត្តភាព សហប្រតិបត្តិការលើគ្រប់វិស័យ ពិសេសលើផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរណ៍ និងវិនិយោគរវាងបណ្តាខេត្តនៅជាប់ខ្សែព្រំដែន នៃប្រទេសទាំងពីរទៀតផង។ ឯកឧត្តម នាយករដ្ឋមន្រ្តីថ្លែងបន្តថា តាងនាមឲ្យរដ្ឋាភិបាល នៃសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅជូនសម្តេចតេជោនាយក រដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងបណ្តាមិត្ត កម្ពុជា ដែលបានសហការយ៉ាងស្អិតរមួតជាមួយភាគីវៀតណាមយើងខ្ញុំនៅក្នុង ការងារនេះ។ រដ្ឋាភិបាល វៀតណាមសូមវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ គណៈកម្មការចម្រុះខណ្ឌសីមា និងបោះបង្គោលព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ បណ្តាក្រសួង ស្ថាប័ន អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននៃភាគីទាំងពីរនិយាយរួម បណ្តាអង្គភាពមានការពាក់ព័ន្ធនៃខេត្តកៀងយ៉ាង និងខេត្តកំពត និយាយដោយឡែក ដែលបានរួមចំណែកយ៉ាងធំធេងក្នុងការអនុវត្តន៍ការងារខណ្ឌសីមា និងបោះបង្គោលព្រំដែន។

ឯកឧត្តម ង្វៀន តាន់យុង បានកត់សម្គាល់ថា នៅចំពោះមុខដើម្បីសម្រេចការងារខណ្ឌសីមា និង បោះបង្គោលព្រំដែន ភាគីទាំងពីរនៅមានការងារជាច្រើនដែលត្រូវធ្វើ ខ្ញុំសូមស្នើគណៈកម្មការ ចម្រុះខណ្ឌសីមា និងបោះបង្គោលព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរបន្តការខិតខំ សហប្រតិបត្តិការឲ្យបានស្អិតរមួតក្នុងការអនុវត្តន៍ភារកិច្ច សំដៅធ្វើឲ្យខ្សែព្រំដែននៃប្រទេសយើងទាំងពីរក្លាយជាខ្សែព្រំដែន សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងសុខដុមរមនា។

សម្តេច តេជោថ្លែងថា បង្គោលព្រំដែនដែលប្រទេសយើងទាំងពីរ បាននិងកំពុងធ្វើនេះ មិនត្រឹមតែជាកិច្ចការរួមធ្វើឡើង ដើម្បីសម្គាល់ការខណ្ឌចែកទឹកដីរវាងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជា មួយនឹងសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាមប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងជាការឆ្លើយតបទៅនឹងបំណង ប្រាថ្នារបស់ប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលបានរង់ចាំលទ្ធផលនេះជាយូរណាស់មកហើយផងដែរ។ ចំពោះមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមនឹងខិតខំពុះពារគ្រប់ឧបសគ្គទាំងអស់ធ្វើឱ្យ ប្រទេសយើងទាំងពីរមានខ្សែព្រំដែនសមស្របជាព្រំដែនអន្តរជាតិ សម្រាប់ជាតិមាតុភូមិនៃយើងទាំងអស់គ្នាតរៀងទៅ និងដើម្បីឱ្យប្រទេសយើងទាំងពីរមានខ្សែព្រំដែនមួយច្បាស់លាស់ ស្តែងឡើង ដោយបង្គោលព្រំដែន ដោយប្រែក្លាយខ្សែព្រំដែនដែលមានតែនៅលើផែនទីឱ្យទៅ ជាបង្គោលព្រំដែន នៅលើដីជាក់ស្តែង។ ព្រមជាមួយនេះនៅពេលដែលការងារបោះបង្គោល និងខណ្ឌសីមាព្រំដែនត្រូវបានធ្វើរួចរាល់ហើយ គឺខ្សែព្រំដែននេះ ត្រូវដើរស្របគ្នាទៅនឹងការកាន់កាប់ជាក់ស្តែងរបស់ប្រជាជន ដែលរស់នៅតាមបណ្តោយព្រំដែន ហើយប្រែក្លាយព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ឱ្យទៅជាព្រំដែនសុខ សន្តិភាព មិត្តភាព សហប្រតិបត្តិការ និង ការអភិវឌ្ឍលើគ្រប់វិស័យ។

សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តីមានប្រសាសន៍ថា ជារួមខ្សែព្រំដែនកម្ពុជា-វៀត ណាមប្រវែង ១២៧០ គីឡូម៉ែត្រ ដែលត្រូវបោះបង្គោលព្រំដែនចំនួន ៣៧៥ បង្គោល នេះមិនត្រឹមតែបានឆ្លើយតបដល់ការ ជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និង ការអភិវឌ្ឍន៍ ប្រទេសក្នុងមហាអនុតំបន់មេគង្គប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែម ទាំងរួមចំណែកបង្កើនកិច្ចសហការល្អក្នុងចំណោមប្រជាជាតិឤស៊ីអាគ្នេយ៍ ដើម្បីប្រែក្លាយខ្លួនស្រប តាមបាវចនា «ឤស៊ាន៖ សហគមន៍តែមួយ-វាសនាតែមួយ» ដែល ជាមហាគ្រួសារជិតស្និទ្ធមួយ ដែល មានភាពសុខដុមទាំងផ្នែកនយោបាយ សន្តិសុខ សេដ្ឋកិច្ច និង សង្គម វប្បធ៌ម ដោយឈរលើគោលការណ៍វិធាននៃច្បាប់ សុខសន្តិភាព និង ភាពរឹងមាំផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចទៀតផង៕

លោក ម៉ែន វិបុល ស្នើឲ្យសមាជិកបក្សស្វែងរកចំណុចខ្លាំង និងចំណុចខ្សាយពីការបោះឆ្នោតកន្លងមក

Sunday, 24 June 2012 11:34 ដោយៈ គុជ វិភាគ-Posted: ID-009

ស្វាយរៀងៈ អនុប្រធានទី១ក្រុមការងារចុះជួយក្រុង ស្វាយរៀងលោក ម៉ែន វិបុល បានប្រាប់ឲ្យសមាជិក គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ ជាពិសេសក្រុមប្រិក្សាឃុំ-សង្កាត់ក្រុងស្វាយរៀង ដែលទើបតែជាប់ ឆ្នោតថ្មីៗ ត្រូវស្វែងរកចំណុចខ្លាំង និងចំណុចខ្សោយ ពីការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នាពេលកន្លង មក ដើម្បីយើងធ្វើការកែលម្អ និងធ្វើយ៉ាងណាឲ្យសំឡេងឆ្នោត កាន់តែកើនឡើងបន្ថែមទៀត នាពេល បោះឆ្នោតខាងមុខ។

មានប្រសាសន៍នៅក្នុងពីធីបូកសរុបលទ្ធផលការងារបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ក្នុងអាណត្តិទី៣ នៅព្រឹកថ្ងៃ អាទិត្យ ទី ២៣ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ២០១២ នាសាលប្រជុំឆ្នេរទន្លេ លោក ម៉ែន វិបុល អភិបាលរង ខេត្តស្វាយរៀង និងជាអនុប្រធានទី១ ក្រុមការងារចុះជួយក្រុងស្វាយរៀង បានចាត់ទុកលទ្ធផលការបោះ ឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ អាណត្តិទី៣ នាពេលកន្លងមករបស់ក្រុងស្វាយរៀង គឺទទួលបានជោគជ័យ ដ៏ ធំធេងទៅតាមការគ្រោងទុករបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្រុងស្វាយរៀង។

លោកបានថ្លែងថា «នេះជាលទ្ធផលដ៏គួឲ្យពេញចិត្ត ក៏ប៉ុន្តែយើងត្រូវស្វែងពីចំណុចខ្លាំង និងចំណុច ខ្សោយ របស់យើងបន្ថែមទៀត ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការកែលម្អ ចំណុចខ្វះខាត ដែលយើងមានកន្លង មក»។

យោងតាមលទ្ធផលបោះឆ្នោតកន្លងមកក្រុងស្វាយរៀង ដែលមាន៧សង្កាត់ គណបក្សប្រជាជនបាន ទទួលអាសនៈ ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ចំនួន៤២ អាសនៈ ក្នុងចំណោម៤៥អាសនៈ ពោលគឺមានការកើន ឡើង ២អាសនៈបើប្រៀបធៀបនឹងអាណត្តិមុនព្រមទាំងឈ្នះដាច់ ៤សង្កាត់ក្នុងចំណោម ៧សង្កាត់។

បើតាមលោក ម៉ែន វិបុល ការទទួលបានជោគជ័យនេះ គឺជាការខិតខំប្រឹងប្រែងអស់ពីកម្លាំងកាយ កម្លាំង ចិត្តរបស់សមាជិកគណបក្សទាំងអស់គ្នា ជាពិសេសក្រុមសកម្មជនរបស់គណបក្សប្រជាជន នៅតាមមូល ដ្ឋាន ព្រមទាំងគ្រូសារបក្សផងដែរ។

ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយលោក ម៉ែន វិបុល ក៏បានស្នើឲ្យសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្រុងស្វាយ រៀងទាំងអស់គ្នាខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀត ដើម្បីឲ្យគណបក្សប្រជាជនខេត្តស្វាយរៀង ទទួលបានការ គាំទ្រពីប្រជាជនកាន់តែច្រើនថែមទៀត ជាពិសេសនៅក្នុងការបោះឆ្នោតតំណាងរាស្រ្តនាឆ្នាំក្រោយ ត្រូវ ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបានអាសនៈសភា៥លើ៥ ដូចក្នុងអាណត្តិឆ្នាំ២០០៨៕

ព្រះរាជសារព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ផ្ញើជូន លោក ងឿង តាន់សាង

ព្រះរាជសារព្រះមហាក្សត្រខ្មែរផ្ញើជូន លោក ង្វៀន ភូត្រុង

ប្រធានរដ្ឋសភាកម្ពុជាផ្ញើលិខិតជូនប្រធានរដ្ឋសភាវៀតណាម

ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាផ្ញើលិខិតជូនប្រធានរដ្ឋសភាវៀតណាម

ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាផ្ញើលិខិតជូនគណបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាមបញ្ជាក់ចំណងការទូតគម្រប់៤៥ឆ្នាំ

ប្រមុខការទូតកម្ពុជាផ្ញើលិខិតជូនរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសវៀតណាម

នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា ផ្ញើលិខិតជូន នាយករដ្ឋមន្ត្រី វៀតណាម

http://www.dap-news.com/typography/the-news/44330-2012-06-23-11-34-04.html

សម្តេច ហ៊ុន សែន ៖ ការបោះ បង្គោលព្រំដែន កម្ពុជា-វៀតណាម ឈរលើមូលដ្ឋានច្បាប់

Sunday, 24 June 2012 13:12 ដោយ ៖អេង គឹមជាង-Posted:ID068/DAP News

កំពត៖ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានថ្លែងថា ការបង្គោលព្រំដែន រវាងប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាម ប្រព្រឹត្តទៅដោយ សំអាងទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀង របស់បារាំង ដែលបានរក្សាទុក តាំងពីសម័យអណានិគម និយបារាំងមកម្ល៉េះ។

សម្តេចអគ្គមមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មានប្រសាសន៍បែបនេះ នាឱកាសអញ្ជើញចូលរួម ជាអធិតីភាព ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ នៅក្នុងពិធីសម្ពោធបង្គោលព្រំដែន លើខ្សែបន្ទាត់ ព្រំដែនគោក លេខ៣១៤ ដែលមានទីតាំង ស្ថិតនៅច្រកព្រែកចាក ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្តកំពត នៃប្រទេសកម្ពុជា ឈមនឹងខេត្តគៀនយ៉ាង ប្រទេសវៀតណាម នាព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១២។

សម្តេចបន្តថា ការបោះបង្គោលព្រំដែន រវាងប្រទេសទាំងពីរ គឺឈរលើមូលដ្ឋានច្បាប់ និងអន្តរជាតិ ដោយគោរពតាមការ ព្រមព្រៀងរបស់បារាំង ដែលបានរក្សាទុក ហើយការបង្គោលព្រំដែន គោកលេខ ៣១៤នេះ មានសារសំខាន់ណាស់ សម្រាប់តភ្ជាប់ ក្នុងការបោះបង្គោល ព្រំដែនទឹក នៃប្រទេសទាំងពីរ។

សម្តេចបន្តថា ការបោះបង្គោលព្រំដែននេះ មិនត្រឹមតែជាការពុះចែកព្រំសីមា នៃប្រទេសទាំងពីរនោះទេ ប៉ុន្តែវាជាការចង់បាន និងទន្ទឹងរង់ចំារវាងប្រទេសទាំងពីរ។
សម្តេចបានបញ្ជាក់ថា "ការបោះបង្គោលព្រំដែន កម្ពុជា-វៀតណាម លេខ៣១៤នេះ ដើម្បីឲ្យក្លាយទៅជាយន្តការ ប្រគៀកស្មាគ្នា ក្នុងស្មារតីភាតរភាពជាអមតៈ និងការបង្កើត នៃកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍លើគ្រប់វិស័យ នៅតាមបណ្តោយខ្សែបន្ទាត់ នៃប្រទេសទាំងពីរ" ។

នៅក្នុងឱកាសនោះ លោក ង្វៀន តាន់យ៉ុន នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃប្រទេសវៀតណាម មានប្រសាសន៍ផងដែរថា ការបង្គោលព្រំដែនលេខ ៣១៤ នៅជាប់មាត់សមុទ្រ នៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលមានខ្យល់អាកាសបរិសុទ្ធនេះ ដែលអនាគតរំពឹងថា នឹងក្លាយជាតំបន់ទេសចរណ៍ ដ៏សំខាន់របស់ប្រជាជន រវាងប្រទេសទាំងពីរ និងភ្ញៀវទេសចរ អន្តរជាតិ ហើយពេលនោះ នឹងបង្ហាញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ កាន់តែខ្លាំងរបស់ប្រទេសទាំងពីរ បន្ថែមទៀត។
លោក ង្វៀន តាន់យ៉ុង បានកោតសរសើរ ដល់មន្រ្តីគណៈកម្មការព្រំដែន នៃប្រទេសទាំងពីរ ហើយលោកជំរុញឲ្យមន្រ្តី នៃប្រទេសទាំងពីរ បន្តបោះបង្គោលព្រំដែន ដទៃទៀត។

សូមបញ្ជាក់ថា កាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោកទេសរដ្ឋមន្រ្តី វ៉ា គឹមហុង ប្រធានគណៈកម្មាធិការ កិច្ចការព្រំដែន របស់កម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា រហូតមកដល់ ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ភាគីទាំងពីរ កម្ពុជា-វៀតណាម បានបោះបង្គោល ព្រំដែនគោក បានចំនួន ២៨៧ បង្គោលរួចហើយ ក្នុងចំណោម បង្គោលព្រំដែនគោក ទាំងអស់ចំនួន៣១៧ បង្គោលព្រំដែន។

បើតាមលោកទេសរដ្ឋមន្រ្តី វ៉ា គឹមហុង ថវិកាជាង១៦ លានដុល្លារ ត្រូវបានចំណាយ សម្រាប់ការបោះបង្គោល ព្រំដែនគោក ទាំង៣១៧ បង្គោលនេះ ដោយមិនទាន់ គិតពីតម្លៃ នៃការដឹកជញ្ជូន ពីកន្លែងធ្វើទៅកាន់ទីតាំង បោះនៅឡើយនោះទេ។ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់រូបនេះ ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ថា ភាគីទំាងពីរ បានសន្យាគ្នាថា ការងារបោះបង្គោល ព្រំដែនគោកទំាងអស់ នឹងត្រូវបញ្ចប់នៅចុងឆ្នាំ២០១២ នេះ៕

ប្រសាសន៍សំខាន់ៗ របស់ប្រមុខ រដ្ឋាភិបាល កម្ពុជា-វៀតណាម ក្នុងពិធីសម្ពោធ បង្គោលព្រំដែនគោក លេខ ៣១៤

Sunday, 24 June 2012 08:19 ដោយ៖ ស៊ន សុភក្រ្ត-Posted: ID-009

ជាកិច្ចចាប់ផ្តើមសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានឡើងថ្លែងសុន្ទរកថា ស្វាគមន៍នាយករដ្ឋមន្រ្តីវៀតណាម និងមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ទាំងអស់ នៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលបានអញ្ជើញចូលរួមសម្ពោធបង្គោលព្រំដែនលេខ ៣១៤ ព្រមទាំងរៀបរាប់ពីកិច្ចទូទៅ នៃដំណើរការបោះបង្គោលព្រំដែននេះ។

- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍ថា ការបោះបង្គោលព្រំដែន មិនត្រឹមតែជាការបែងចែក ទឹកដី នៃប្រទេសទាំងពីរប៉ុណ្ណោះទេ តែវា ថែមទាំង ជួយជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ការអភិវឌ្ឍសង្គម លើកកម្ពស់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ នៃប្រទេសទាំងពីរ។

-ជាមួយគ្នានេះ សម្តេចនាយក រដ្ឋមន្រ្តី បានធ្វើការកោតសរសើរ និងវាយតម្លៃខ្ពស់ ដល់គណៈកម្មការបោះបង្គោលព្រំដែន នៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលបានខិតខំធ្វើការងារនេះ។

- សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា បន្ទាប់ពីបញ្ចប់ការបោះបង្គោលព្រំដែនគោក ប្រទេសទាំងពីរ នឹងចាប់ផ្តើម បោះបង្គោល ព្រំដែនទឹក ដោយមានភាពពេញលេញ ដោយគ្មានភាពលំអៀងណាមួយ។

-សម្តេចបន្តថា ក្នុងរយៈពេលកន្លងមក ក្រៅពីការខិត ខំប្រឹងប្រែង បោះបង្គោលព្រំដែន ដើម្បី ខណ្ឌចែកសីមា នៃប្រទេសទាំងពីរ រដ្ឋាភិបាល នៃប្រទេសកម្ពុជា បានយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំងក្នុងការ អភិវឌ្ឍន៍តំបន់តាមព្រំដែន បង្កើនទីផ្សារ និងផលិតកម្មជាដើមជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។

- សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍ថា ការបោះបង្គោលព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរ គឺឈរលើ មូលដ្ឋានច្បាប់ និងអន្តរជាតិ ដោយគោរព តាមការ ព្រមព្រៀងរបស់បារាំង ដែលបានរក្សាទុក ហើយបង្គោលព្រំដែនគោលលេខ ៣១៤នេះ មានសារសំខាន់ណាស់ សម្រាប់តភ្ជាប់ក្នុង ការបោះបង្គោល ព្រំដែនទឹក នៃប្រទេសទាំងពីរ។

-សម្តេចបន្តថា ការបោះបង្គោលព្រំដែននេះ មិនត្រឹមតែជាការពុះចែកព្រំ សីមា នៃប្រទេសទាំងពីរនោះទេ តែវាជាការចង់បាន និងទន្ទឹងរង់ចំា រវាងប្រទេសទាំងពីរ។

- សម្តេចតេជោ បានធ្វើការកោតសរសើរ និងវាយតម្លៃខ្ពស់ ចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អភិបាលខេត្តកំពត និងអភិបាលខេត្តគៀនយ៉ាង ប្រទេសវៀតណាម ព្រមទាំងអាជ្ញាធរទាំងអស់ នៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលបានខិតខំជួយសម្រេចការងារបោះបង្គោលព្រំដែននេះ។

-ជាមួយគ្នានេះ សម្តេចក៏បានថ្លែងអំណរ គុណដល់ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដែលបានឧបត្ថម្ភដល់កិច្ចបោះបង្គោលព្រំដែនរបស់ប្រទេសទាំងពីរ ហើយសម្តេចសង្ឃឹមថា រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមនឹងបន្តការឧបត្ថម្ភ ដល់កិច្ចការទៀត។

- នាយករដ្ឋមន្រ្តីវៀតណាម បានមានប្រសាសន៍ថា នេះជាលើកទី២ហើយ ដែលបានរួមគ្នាសម្ពោធ បង្គោលព្រំដែន ដែលលើកទី១ បានធ្វើឡើងនៅខេត្តស្វាយរៀងនោះ។

-លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម ង្វៀន តាន់យ៉ុង បានមានប្រសាសន៍បន្តថា ការបោះបង្គោលព្រំដែនលេខ ៣១៤ និងបង្គោលព្រំដែនដទៃទៀត នៃប្រទេសទាំងពីរ មិនមែនបង្ហាញពីសន្តិភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ នៃការការកំណត់ព្រំដែននោះទេ តែវាធ្វើឲ្យមានការជំរុញ សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរណ៍ នៃប្រជាជនតាមបណ្តោយព្រំដែនប្រទេសទាំងពីរ។

-លោក ង្វៀន តាន់យ៉ុន បន្តថា បង្គោលព្រំដែន ៣១៤ ស្ថិតនៅជាប់មាត់សមុទ្រ នៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលមានខ្យល់អាកាសបរិសុទ្ធនេះ ដែលអនាគតរំពឹងថា នឹងក្លាយជាតំបន់ទេសចរណ៍ ដ៏សំខាន់របស់ប្រជាជន នៃប្រទេសទាំងពីរ និងភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិ ហើយពេលនោះ នឹងបង្ហាញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែខ្លាំងរវាងប្រទេសទាំងពីរ។

-លោក ង្វៀន តាន់យ៉ុង បានកោតសរសើរ ដល់មន្រ្តីគណៈកម្មការព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ ហើយលោកជំរុញឲ្យមន្រ្តី នៃប្រទេសទាំងពីរបន្តបោះបង្គោល ព្រំដែនដទៃទៀត។ បន្ទាប់ពីថ្លែងសុន្ទរកថា នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃប្រទេសទាំងពីរ បានឡើង ទៅទាញក្រណាត់គ្រប បង្គោលព្រំដែន សម្ពោធជាផ្លូវការរួមគ្នា។

នៅពេលបញ្ចប់ពិធីសម្ពោធបង្គោលព្រំដែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី និងមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាល ប្រទេសទាំងពីរ បានធ្វើដំណើររួមគ្នាទៅចូលរួមសន្និសីទពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគលើកទី៣ នៅខេត្តគៀនយ៉ាង៕

Friday 22 June 2012

Education and its role in Cambodia

Friday, 22 June 2012

Soma Norodom

Education in Cambodia before the Khmer Rouge Regime mirrored the French system. Today, it is six years of primary school (grades 1-6), three years of lower secondary school (grades 7-9), and three years of upper secondary school (grades 10-12), following more of a westernised educational model.

In 1979, after the Pol Pot regime, the Ministry of Education was created, and later restructured in 1998. Today, there is no legislation in place to regulate the new system, and also, only a small budget is allocated to education by the Ministry of Economy and Finance. Do we have a problem here?

According to UNESCO, only 1.6 per cent of Cambodia’s Gross Domestic Product (GNP) is spent on education. The GDP on education in most western countries is anywhere between 5.5 to 6.4 per cent.
In Phnom Penh, I see more Lexus cars than anywhere else in the world, and I hope the money allocated isn’t going to purchasing Lexus cars, the luxury car made by Toyota.

The government still denies the education sector the funding it needs, even though they are aware of the important role that education plays in the development of the country.

The main focus of the education system is on basic literacy.

Having worked in the education sector, and having former colleagues and friends who work in education, we have witnessed unethical acts

by teachers and the corruption in the education system.

The dilemma which many teachers are faced with is whether to cross the line between the ethical code of teaching and trying to survive on a teacher’s low salary.

Their decision is based on survival, and many have resorted to charging their students tuition fees and taking bribes for “passing grades” in examinations.

Also, many spend less time in the classroom as they have additional employment elsewhere to supplement their low teaching salaries.

In addition, the classrooms are under-equipped and lack proper teaching materials due to the shortage of funding. In several cases, much of the equipment and supplies have been stolen by staff
members at their institutions.

With these problems facing the education sector, and the school-age population continuing to grow, the government still denies the funding it needs to realise its important role in the development of the country.

Why not pay the teachers a higher salary so they can focus on just one occupation, as a teacher, a much needed role in our society. Implement programs to provide free education to all the children, not just selected individuals or groups.

Countries like Brazil, Greece, Denmark, Argentina, Sri Lanka and Barbados provide free education which is funded through charitable organisations or taxation.

Finally, it is evident that there is a wide gap between the economic classes, with more than half of the population living in poverty in Cambodia.

The rich are getting richer and the poor are getting poorer, and there is a small percentage of the middle class, but it is growing.

Education is the only answer to getting people out of poverty and giving a brighter future for the young generations in Cambodia.

VIETNAMESE FORCE HELPING CAMBODIA, DIPLOMATS ASSERT

By STEVEN ERLANGER, Special to The New York Times
Published: February 23, 1990

Several thousand Vietnamese troops and military advisers returned to Cambodia last fall after a much-publicized withdrawal and are helping the Cambodian Government to defend two strategic cities from guerrilla attack, two senior Eastern European diplomats say.

The diplomats said the Government invited Vietnamese forces back in October, a month after it announced their departure. The report indicates the precarious position of Cambodia's Vietnamese-installed Government, which is under attack from the guerrillas of the Khmer Rouge and other Cambodian forces opposed to the Vietnamese influence.

Cambodian and Vietnamese officials deny that there are Vietnamese troops in Cambodia or that any returned after their withdrawal. China, the Khmer Rouge and the two non-Communist Cambodian factions allied to the Khmer Rouge have asserted that thousands of Vienamese troops never left.

Defensive Lines in Northwest

But the Vietnamese Ambassador here, Ngo Dien, said in an interview that Vietnamese military advisers, whose numbers he did not disclose, had returned to Cambodia at Phnom Penh's request to help design strategic defensive lines in the northwest, fix tanks, trucks and armored cars and train officers and recruits in tactics and artillery.

If Phnom Penh risked its international credibility by secretly inviting Vietnamese forces back, it clearly felt that the loss of additional territory to the Cambodian insurgents would create unacceptable morale and political problems.

''On secret military matters, if the Cambodians need some people to advise or do something on a technical matter, we don't say no,'' Mr. Dien said.

Start of Rainy Season

The two Eastern European diplomats said all Vietnamese troops left Cambodia at the end of September, as Hanoi promised. But in response to an urgent request from Prime Minister Hun Sen after opposition advances and the fall of the gem-mining town of Pailin on Oct. 24, they said, Vietnam agreed to send a special force as large as 3,000 to help defend the perimeter of Battambang, Cambodia's second-largest city. The Vietnamese began to arrive by helicopter on Oct. 29, one of the diplomats said.

At least 5,000 Vietnamese troops are encamped around Battambang and Sisophon to insure that these provincial capitals do not fall to the Khmer Rouge and its allied non-Communist factions, the two Eastern European diplomats said.

One diplomat said Mr. Hun Sen was told by Foreign Minister Nguyen Co Thach of Vietnam at the end of December that Vietnamese troops would be withdrawn irrevocably at the start of the rainy season, around the end of April.

A third senior Eastern European diplomat said he had been told that at least 1,000 members of Vietnamese special forces entered Cambodia at the end of October, but he said he did not know if they were still here. ''I know Vietnam wanted to be clean before Jakarta,'' he said, referring to the conference in Indonesia that is scheduled to begin later this month to discuss the future of Cambodia. ''By now they might be gone.''

Little Fighting Believed

He said that to his knowledge they had done little fighting. ''But the important thing is that the Khmer Rouge knew that between them and Battambang, there were Vietnamese,'' he said.

The diplomat said it was difficult ''to draw a frontier between military advisers and soldiers,'' but added that now ''the presence of every Vietnamese adviser, specialist or even combatant is paid for by Cambodia.''

Asked why he would disclose such sensitive and embarrassing information, a senior Eastern European diplomat with long experience here said, ''I believe in the truth, and with changes at home, it is easier to tell it.''

Another Eastern European diplomat said Chinese, American and Southeast Asian aid was continuing to go to the opposition, ''and it is no shame for Vietnam to respond to a request for help.''

Denies Troop Involvement

Dith Munty, Cambodia's First Deputy Foreign Minister, said in an interview that there were no Vietnamese troops or military advisers here. Advised of Mr. Dien's comments, he then said that ''as far as I know, there are Vietnamese military attaches and aides working in Cambodia,'' but no troops.

He said statements that Vietnamese troops came to help in Battambang were not true and ''a fabrication.'' He said Cambodia welcomed international verification to prove that no Vietnamese troops remained.

Chum Bun Rong, a Cambodian Foreign Ministry spokesman, also said there were no Vietnamese troops here. ''If we had them, the Khmer Rouge could not seize a part of the country,'' he said. ''We welcome verification by an international team even before a peace settlement. We don't want to be hostage to accusations that poison the soil.''

Diplomats and aid workers say the Khmer Rouge control large areas of the countryside in a part circle beginning about 30 miles from the two city centers, where the three lines of defensive perimeters end. The Khmer Rouge have cut the Phnom Penh-Battambang rail line north of Pursat by blowing up two bridges, though Cambodian officials say they are under repair. #12,000 Living on Streets While the Khmer Rouge maintained they began a frontal attack on Battambang on Jan. 5 and set the city alight, in fact the attacks were mostly made with rockets. Troops did not penetrate the city's suburbs.

Foreign journalists were not allowed to visit Battambang until Jan. 23 and found the city quiet. But they flew into the city on a special flight and were not allowed to travel around the city, except to drive north to Sisophon and Poipet, within the defensive perimeters.

Aid workers and diplomats say that about 12,000 Cambodians displaced by the fighting are now living on the streets of Battambang and that 30 people a day reach the city hospital with gunshot wounds.

The Vietnamese withdrawal last September followed a nearly 11-year occupation that began with their expulsion in January 1979 of the Khmer Rouge Government, under which more than a million Cambodians died. Before the withdrawal in September, Vietnamese generals said they feared that Sisophon and Battambang might fall.

On Right to Seek Assistance

If those cities are taken, Cambodian officials privately say they fear a collapse of already low army morale and a panic in Phnom Penh.

Early last April, when Vietnam, Cambodia and Laos jointly announced that Vietnamese troops would leave Cambodia at the end of September, the declaration included a clause reserving to Cambodia the right to call on assistance again if needed.

Vietnamese officials said in September that should such a request come, it would be judged at the time. They said Hanoi had no interest in returning troops to Cambodia but wished to concentrate on building relations with the West, the United States in particular, which had made Vietnam's withdrawal a condition of diplomatic and commercial relations.

But the United States said that the unilateral Vietnamese withdrawal was not sufficient, and that normalization could only come after a comprehensive settlement in Cambodia. An American embargo on aid and trade to Vietnam continues, and Washington has blocked loans to Vietnam from the World Bank, the International Monetary Fund and the Asian Development Bank.

Shocked by Pailin's Fall

The Eastern European diplomats said Mr. Hun Sen's Government had been shocked by the fall of Pailin. In Hanoi, Maj. Gen. Tran Cong Man confirmed in an interview that Cambodian forces abandoned Pailin ''with no real reason'' when they thought Khmer Rouge forces were about to surround them.

''If a Vietnamese general had behaved like that, he would have been sentenced to death,'' General Man said. He also confirmed that Cambodian soldiers left the town of Svay Chek in northwest Cambodia to the Khmer People's National Liberation Front, after successfully defending it for weeks, when a shell happened to hit their commander's tent. When the Cambodian soldiers saw their commander being evacuated on a stretcher, they followed his litter out of town, General Man said.

A Khmer Rouge attack on Battambang at the end of September had worried ''the military lobby'' in the Phnom Penh Politburo, one Eastern European diplomat said. In early October two members, Deputy Defense Minister Pol Saroeun and the former Defense Minister and Deputy Prime Minister, Phou Thang, asked Mr. Hun Sen to invite some Vietnamese troops back. He refused several times. But on Oct. 26, after the panicky retreat from Pailin two days earlier, the diplomat said, Mr. Hun Sen spoke with Defense Minister Le Duc Anh and asked for the return of several thousand troops.

Mr. Anh was furious, the diplomat said.

But after two days of consultations in Hanoi, the diplomat said, Mr. Anh told Mr. Hun Sen that the Vietnamese would send 3,000 special forces, elite career soldiers who had not served in Cambodia, to help protect Battambang, but that they would be placed far from the city center. They were said to have begun arriving the next day, Oct. 29.

In Hanoi, General Man also denied that Vietnamese fighting troops were in Cambodia, but said that the Cambodian Army suffered from poor morale and weak leadership.

VIETNAM PROMISES TROOPS WILL LEAVE CAMBODIA BY FALL

By STEVEN ERLANGER, Special to the New York Times
Published: April 06, 1989

Ten years and three months after its soldiers invaded Cambodia and installed a new Government in Phnom Penh, Vietnam announced today that it would unconditionally withdraw the rest of its troops by the end of September.

Vietnam had previously insisted that a troop withdrawal by that time would have to be linked to a cutoff of all foreign military aid to the three factions that oppose Hanoi's ally in Phnom Penh, Prime Minister Hun Sen.

Otherwise, Vietnam had said, it would not withdraw its troops until the end of 1990. Hanoi says those troops number 50,000 and American officials estimate them to be 60,000 to 70,000. Hanoi Assails Pol Pot. Vietnam's occupation of Cambodia has been, along with the Soviet presence in Afghanistan, one of the major East-West issues. China had vowed not to improve relations with Moscow until the Vietnamese left Cambodia. And Vietnam's own efforts to obtain aid and recognition from the United States in the aftermath of the Vietnam war were frustrated by Washington's insistence that Hanoi withdraw its troops from Cambodia first.

Today, instead of waiting for aid to the opposition guerrillas to cease, Vietnam urged the supporters of the opposition guerrillas, most notably China, to honor promises to stop all military aid when Vietnam withdraws.

In a joint declaration, Vietnam, Cambodia and Laos reserved the right of Phnom Penh to request further ''assistance'' if military aid to the opposition did not stop. The declaration also said the nations of the world should take responsibility for insuring that the Cambodian civil war ends and that the ''genocidal Pol Pot regime'' not be allowed to take power again in Cambodia. Sihanouk Urges U.N. Role

The Cambodian opposition is led by Prince Norodom Sihanouk and includes his followers, those of a former Prime Minister, Son Sann, and the Khmer Rouge. Under Pol Pot, a Khmer Rouge Government allied with China oversaw the deaths of at least a million Cambodians from April 1975 until the Vietnamese invaded on Dec. 25, 1978.

In a statement today in Beijing, Prince Sihanouk insisted that the Vietnamese troop withdrawal be ''controlled'' and supervised by the United Nations. He said China would stop its aid to the Cambodian opposition, whose fighting forces are made up largely of the Khmer Rouge, only if the United Nations verified the withdrawal. There was no official reaction from China.

The Vietnamese occupation of Cambodia resulted in a Western boycott on aid and trade with Vietnam and a reduction of normal relations with the United States. Strength of Hun Sen Regime
The Vietnamese have apparently decided that the fragile state of their economy and the need for Western aid and investment necessitated an early end to their occupation, and that Mr. Hun Sen will be strong enough by September to keep his seat if the Chinese can be convinced to stop military aid to the Khmer Rouge.

According to Vietnamese officials, five to seven Vietnamese soldiers are wounded or killed every day in Cambodia. Since 1978, there have been about 55,000 Vietnamese casualties, a third of whom were killed.

Vietnam today also called on India, Canada and Poland, together with a representative of the United Nations, to organize an International Control Commission to oversee and verify Vietnam's withdrawal and the end of aid to all Cambodian factions.

India, Canada and Poland performed a similar role after the Geneva Conference on Indochina in 1954. China's Support of Opposition
Vietnam also urged the Cambodian factions to meet quickly to find a satisfactory internal political solution before the end of September and to allow resumption of the regional peace process, suspended in February in Jakarta, Indonesia.

The Cambodian opposition coalition was formed after the Vietnamese invasion, when hundreds of thousands of Chinese troops invaded Vietnam in February 1979 ''to teach Vietnam a lesson'' and then soon withdrew. With the support of the countries of the Association of Southeast Asian Nations, China revived the Khmer Rouge to try to drive out the Vietnamese and Mr. Hun Sen, and put together the opposition coalition with the acquiescence of the United States. The United Nations recognizes the coalition as Cambodia's legitimate government.

Prince Sihanouk, who was apparently informed beforehand of the Vietnamese announcement, has agreed to meet Mr. Hun Sen in Jakarta on May 2 for further talks on an internal settlement.
Mr. Hun Sen, who defected from the Khmer Rouge in 1978 during fierce internal purges, is expected to try once more to persuade the Prince to break with the Khmer Rouge and join him in a neutral and non-aligned Cambodia that would no longer be called the People's Republic of Kampuchea. But China is unlikely to favor such a move, especially now that Vietnam has decided to withdraw unconditionally. Hun Sen's Offers to Sihanouk

BEIJING, April 5 (Special to The New York Times) - The unconditional Vietnamese troop withdrawal was one of two concessions that Mr. Hun Sen had offered in a message last week to Prince Sihanouk, a Vietnamese diplomat in the Chinese capital said today.
The diplomat said Mr. Hun Sen's second concession in the letter, which led to the agreement on a May 2 meeting between the two men in Jakarta, was related to constitutional issues. While Mr. Hun Sen was unwilling to dismantle the Government in preparation for new elections, as rival Cambodian factions have proposed, he is prepared to discuss such issues as the country's name, national song, and government structure, the diplomat said. U.S. Praises Hanoi's Plan

WASHINGTON, April 5 (AP) - The State Department praised Vietnam's announcement today, saying the step would restore peace to Cambodia.
''Although we have not yet seen complete details of the Vietnamese statement, we do believe that if the withdrawal is carried out, it would be a positive development,'' said Richard Boucher, a department spokesman.