Sam Rany, Ph.D.

Sunday 19 August 2012

អ្នកស្រាវជ្រាវ កែម ឡី ៖ «សិស្ស៦៧%ឆ្លើយថាបានចំណាយប្រាក់សម្រាប់ការប្រឡងបាក់ឌុប»

ក្រុមជំនាញស្រាវជ្រាវលើដំណើរការប្រឡងបាក់ឌុប កាលពីដើមខែសីហានេះ នឹងបង្ហាញលទ្ធផលស្រាវជ្រាវរបស់ខ្លួននៅថ្ងៃចន្ទស្អែក ព្រមទាំងផ្ញើលទ្ធផលជូនទៅក្រសួងអប់រំនៅចុងសប្តាហ៍ក្រោយ។ លទ្ធផលអង្កេតបានបង្ហាញថា កូនសិស្សប្រឡងបាក់ឌុបចំនួន៦៧%បានឆ្លើយថា ពួកគេបានចំណាយថវិកាសម្រាប់ការប្រឡងនាពេលកន្លងមក។

«កូនសិស្សប្រឡងបាក់ឌុបចំនួន៧៨%បានឆ្លើយថា ពួកគេអាចចម្លងគ្នាទៅវិញទៅមកបាននៅក្នុងថ្នាក់ប្រឡង។ កូនសិស្ស៦៧%បានឆ្លើយថា ពួកគេបានចំណាយប្រាក់សម្រាប់ការប្រឡងបាក់ឌុប»។ ទាំងនេះគឺជាលទ្ធផលអង្កេតរបស់ លោក កែម ឡី អ្នកស្រាវជ្រាវសង្គមសេដ្ឋកិច្ចឯករាជ្យដែលបានធ្វើការអង្កេតជុំវិញ ភាពមិនប្រក្រតីលើការប្រឡងបាក់ឌុបកាលពីដើមខែសីហាកន្លងមកនេះ។ ការអង្កេតរបស់លោក កែម ឡី បានធ្វើឡើងជាមួយសិស្សប្រឡងបាក់ឌុបចំនួន១៥៤នាក់ ជាមួយសាស្រ្តាចារ្យមួយចំនួនតូចនិងជាមួយមាតាបិតាសិស្សមួយចំនួនផង ដែរ។

លទ្ធផលអង្កេតលើការប្រឡងបាក់ឌុបដែលគ្រោងនឹងចេញផ្សាយនៅថ្ងៃចន្ទ ស្អែកនេះ បានបញ្ជាក់ថា កូនសិស្សប្រឡងបាក់ឌុបបានចំណាយប្រាក់ជាមធ្យមចំនួន៣០ដុល្លារ ដើម្បីអាចបើកមើលវិញ្ញាសាព្រាងបាន។ កូនសិស្ស៩២%បានឆ្លើយថា ពួកគេជាអ្នកមានគំនិតផ្តួចផ្តើមប្រមូលប្រាក់ដោយខ្លួនឯងដើម្បីយក ទៅជូនលោកគ្រូអ្នកគ្រូ។ កូនសិស្សបានឆ្លើយថា ការប្រមូលប្រាក់កាសជូនលោកគ្រូអ្នកគ្រូនៅពេលប្រឡងបានក្លាយទៅជា វប្បធម៌ទៅហើយ។

ត្រង់ចំណុចនេះ លោក កែម ឡី អ្នកស្រាវជ្រាវសង្គមសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានសម្តែងក្តី ព្រួយបារម្ភខ្លាចទម្លាប់នេះក្លាយទៅជាវប្បធម៌ដែលពិបាកកែប្រែនា ពេលអនាគត។

របាយការណ៍ដដែលបានលើកឡើងទៀតថា កូនសិស្ស២៥%បានឆ្លើយថា ការប្រឡងបាក់ឌុបនាពេលកន្លងមកមិនមានភាពយុត្តិធម៌ទេ ក្នុងខណៈពេលដែលសិស្ស៥០%ផ្សេងទៀតថា មានភាពយុត្តិធម៌។ បើទោះបីជាមានការចោទប្រកាន់ថា មានភាពមិនប្រក្រតីច្រើនយ៉ាងណាក៏ដោយជុំវិញការប្រឡងបាក់ឌុបនោះ ប៉ុន្តែមន្រ្តីក្រសួងអប់រំតែងតែបដិសេធទៅនឹងការចោទប្រកាន់ទាំង នោះ។

លោក អ៊ឹង ង៉ោហុក ប្រធាននាយកដ្ឋានមធ្យមសិក្សាចំណេះទូទៅ ធ្លាប់បានអះអាងថា ក្រសួងអប់រំបានបូកសរុបការវាយតម្លៃរួចរាល់ហើយ ហើយថាគ្មានបញ្ហាអី្វកើតឡើងទេ។ ម៉្យាងវិញទៀត វាគ្មានផលប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការប្រឡងឡើយ។ លោកអះអាងថា ក្រសួងអប់រំបានសន្និដា្ឋនថា ការប្រឡងឆ្នាំនេះអាចទទួលយកបាន។

សូមបញ្ជាក់ថា របាយការណ៍អង្កេតលើការប្រឡងបាក់ឌុបនឹងត្រូវគេផ្សព្វផ្សាយជា សាធារណៈចាប់ពីថ្ងៃចន្ទស្អែកនិងផ្ញើជូនក្រសួងអប់រំនៅក្នុង សប្តាហ៍ក្រោយនេះដែរ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏លោក កែម ឡី បានបញ្ជាក់ទៀតថា ប្រសិនបើគេវាយតម្លៃជារួម ការប្រឡងបាក់ឌុបនៅឆ្នាំនេះមានការរឹតបន្តឹងល្អជាងឆ្នាំមុនៗ៕

Wednesday 15 August 2012

Letter to the editor (Academic Fraud in Cambodia)

Wednesday, 15 August 2012

Sam Rany

Dear LIFT,

Having read your article “On the cheating chain” (LIFT 133, August 1, 2012), I would like to express my sincere appreciation for its intention to tell high school students well as relevant stakeholders in the education sector to have an urgent look at our education system. This includes students themselves as well as parents, teachers, and governmental ministries. It is undeniable that cheating and bribery in exams are still happening at every level of the education system and students think that their behaviour is normal practice.

Consequently, many local and international newspapers have regularly reported controversial and shameful cases of fraud during secondary and high school’s national examinations. How does cheating impact on our educational quality and national reputation? How can we abolish the culture of this negative performance?

Honestly, I was shocked to read the result finding of a recent study assumed that “cheating plagues the educational system” and “discredits degrees earned in the Kingdom”. I totally agree with Mr. Thav Nimoul, a teacher at Dongkor secondary school, who said that cheating will seriously affect our reputation on the international stage because of unqualified fresh graduates. As we know, Cambodia has a firm commitment to compete with other ASEAN state members and to integrate her system into its community in 2015. To achieve this goal, tighter laws on academic fraud should be adopted to prevent this illegal cheating in order to raise the quality of education in this country.

Moreover, teachers and parents should discourage and punish their students and children to make them abandon this habit.

Ultimately, I strongly believe that our government ministries should pay more attention to such matters, and take measures to establish mechanism to prevent and to punish all forms of academic fraud in our education system.

Kind regards,

Sam Rany

ការលើកកម្ពស់តម្លៃសុចរិតភាពក្នុងសម័យប្រឡងគ្រប់ភូមិសិក្សាជាកាតព្វកិច្ចរបស់យើងទាំងអស់គ្នា

Wednesday, 15 August 2012

សម រ៉ានី

លោកការីនិពន្ធ ជាទីគោរពរាប់អាន
តាមការសង្កេត ជាទូទៅ របស់ខ្ញុំ នៅក្នុងអំឡុងសម័យប្រឡង សញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ (បាក់ឌុប) ដែលបានប្រពឹត្តទៅ ចាប់ថ្ងៃទី ៦ ដល់ ថ្ងៃទី ៨ ខែសីហាកន្លងទៅនេះមានប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាតិ និងអន្តរជាតិមួយចំនួន បានធ្វើការចុះផ្សាយយ៉ាងព្រោងព្រាត អំពីទិដ្ឋភាពទាំងឡាយ នៃការប្រឡង ដែលមានបេក្ខជនចូលរួមប្រឡងទូទាំងប្រទេស សរុបទាំងអស់ ចំនួន ១១៤.៤១៤ នាក់ ។
ជាការកត់សម្គាល់ ថ្វីបើមានប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយខ្លះ បានសាទរអំពីដំណើរការប្រឡងនេះថា មានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវ តម្លាភាព និងមានដំណើរការល្អ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងបណ្តាឆ្នាំមុនៗក៏ដោយ ក៏មានប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយខ្លះ បានរាយការណ៍អំពីភាពមិនប្រក្រតីទាំងឡាយដូចជា ភាពអនាធិបតេយ្យ ក្នុងការលួចបើកចម្លងគ្រប់រូបភាព អំពើពុករលួយ ការបែកធ្លាយវិញ្ញាសាជាដើម។ ជាពិសេស នៅក្នុងសារព័ត៌មានរបស់លោកក្រោមចំណងជើងថា «សមាគមគ្រូបង្រៀនចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រិះគន់ការប្រឡងបាក់ ឌុប» ច្បាប់ចេញផ្សាយថ្ងៃទី ៩ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០១២។ ដូចគ្នានេះដែរ នៅក្នុងកម្មវិធីសមធម៌ ភាគទី ៥៧ របស់ទូរទស្សន៍ជាតិកម្ពុជា បានរកឃើញថា «ការលួចចម្លងក្នុងពេលប្រឡង គឺជារោគពិសនៃប្រព័ន្ធអប់រំ។ វាបានធ្វើឲ្យបាត់បង់នូវគុណតម្លៃ នៃសញ្ញាបត្ររបស់ប្រទេស»។ ជាការពិត ព័ត៌មានទាំងនេះ អាចជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមាន ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដល់គុណភាពអប់រំ និងកិត្តិសព្ទរបស់ប្រទេសជាតិយើងនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ ដូច្នេះហើយ ទើបមានសាធារណជនជាច្រើន មានការងឿងឆ្ងល់ និងមានការរិះគន់ ទាក់ទងនឹងបញ្ហាសុចរិតភាព ក្នុងការប្រឡងនានា នៅកម្ពុជា។

ហេតុអ្វីបានជាការប្រឡង មានសភាពធូររលុង និងមានសភាពមិនប្រក្រតីទាំងឡាយកើតឡើង? តើយើងទាំងអស់គ្នាត្រូវធ្វើឲ្យមានយន្តការអ្វីខ្លះ ក្នុងការលុបបំបាត់ភាពមិនប្រក្រតីទាំងនេះ? តើយើងទាំងអស់គ្នា គួរចូលរួមចំណែកលើកស្ទួយតម្លៃសុចរិតភាព ក្នុងសម័យប្រឡងនេះយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ? តើតួអង្គណាខ្លះ អាចចូលរួមចំណែកក្នុងការលើកស្ទួយតម្លៃសុចរិតភាពនេះបាន?

មុន នឹងឆ្លើយសំណួរទាំងនេះ យើងត្រូវស្វែងយល់ អំពីស្ថានភាព នៃប្រព័ន្ធអប់រំក្នុងប្រទេសកម្ពុជាជាមុនសិន។ យើងទាំងអស់គ្នា ទទួលស្គាល់ថា រយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ វិស័យសិក្សាធិការ កម្រិតមធ្យមសិក្សានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវបានគេមើលឃើញថាមានការរីកចម្រើនគួរជាទីមោទនភាព ក្រោមការដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃរបស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រី្តហ៊ុន សែន ជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាល និងឯកឧត្តម អ៊ឹម សិទ្ធី ជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា។

រាជរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជា បានអនុវត្តនូវនយោបាយអប់រំជាច្រើន ដូចជា ផែនការយុទ្ធសាស្រ្តអភិវឌ្ឍន៍ជាតិបច្ចុប្បន្នកម្ម ឆ្នាំ ២០០៩- ២០១៣ ផែនការយុទ្ធសាស្រ្តវិស័យអប់រំ ឆ្នាំ ២០០៩ -២០១៣ ព្រមទាំងយុទ្ធសាស្រ្តចតុកោណ ដំណាក់កាលទីពីរ ក្នុងគោលបំណងសម្រេចឲ្យបានតាមគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍ កម្ពុជា និងផែនការជាតិអប់រំសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា។ ជាលទ្ធផល ចំនួនគ្រឹះស្ថានអប់រំ និងចំនួនសិស្សានុសិស្សបានកើនឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ឧទាហរណ៍ ប្រទេសកម្ពុជាយើងបច្ចុប្បន្នមានអនុវិទ្យាល័យសរុបចំនួន ១១៦៩ និង មានវិទ្យាល័យចំនួន ៤២៦ ក្នុងនោះវិទ្យាល័យចាប់ពីថ្នាក់ទី ១០ ដល់ទី ១២ មានចំនួន ២៥ ។ ចំណែកឯសិស្សមធ្យមសិក្សាបឋមភូមិ មានចំនួនសរុប ៥៤១.១៤៧ នាក់ និងសិស្សមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិមានចំនួនសរុប ៣១៨.១៦៥ នាក់ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍ របស់ក្រសួងអប់រំយុវជននិងកីឡាឆ្នាំ ២០១២ នេះ។

ទោះបីជាចំនួននេះ កើនឡើងយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ត្រូវបានគេមើលឃើញថាចំនួនធនធានមនុស្សរបស់យើងនៅមានកម្រិត ទាប បើប្រៀបធៀបជាមួយបណ្តាប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានទាំងអស់។

យោង តាមរបាយការណ៍អភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្សរបស់កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍នៃ អង្គការសហប្រជាជាតិឆ្នាំ ២០១១ បានបង្ហាញថា ប្រទេសកម្ពុជា បានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៣៩ ក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន ១៨៧ នៅលើពិភពលោក (ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ៩ ក្នុងចំណោមប្រទេសសមាជិកអាស៊ានទាំង ១០) ខណៈពេលដែលបណ្តាប្រទេសសមាជិកអាស៊ានដទៃទៀត ដូចជាប្រទេសសិង្ហបុរីជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ២៦ ប្រទេសប្រ៊ុយណេ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ៣៣ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ៦១ ប្រទេសថៃ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១០៣ ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១២៤ ប្រទេសវៀតណាមជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១២៨ ប្រទេសឡាវជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១៣៨ និងប្រទេសភូមា ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១៤៩។ ដោយសារតែ ចំនួនធនធានមនុស្សរបស់យើង នៅមានអត្រាទាបជាងបណ្តាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់ ទើបរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាយើង មានគោលនយោបាយ និងយុទ្ធសាស្រ្ត ក្នុងការបង្កើនបរិមាណធនធានមនុស្ស ដើម្បីធ្វើសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ច ចូលក្នុងសហគមន៍អាស៊ាននាឆ្នាំ២០១៥ ខាងមុខនេះ។ អ្នកជំនាញខាងអប់រំបានផ្តល់អនុសាសន៍ថា ការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស ត្រូវធ្វើយ៉ាងណា ឲ្យមានតុល្យភាពរវាង បរិមាណនិង គុណភាព។ ជាងនេះទៅទៀត យុទ្ធសាស្រ្តនេះ បានជួយជំរុញឲ្យសិស្សានុសិស្ស មានឱកាសកាន់តែច្រើន ក្នុងការបន្តការសិក្សាថ្នាក់មធ្យមសិក្សា និងឧត្តមសិក្សា ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាត្រង់មាត្រា ៦៨ បានចែងថា«រដ្ឋផ្តល់កិច្ចការអប់រំផ្នែកបឋម និងមធ្យមសិក្សានៅសាលារៀនសាធារណៈ សម្រាប់ពលរដ្ឋគ្រប់រូបដោយឥតបង់ថ្លៃ។ ប្រជាពលរដ្ឋត្រូវបានទទួលការអប់រំយ៉ាងតិច ៩ ឆ្នាំ»។

នៅ ក្នុងលិខិតនេះ ខ្ញុំគ្រាន់តែលើកយកទស្សនៈផ្ទាល់ខ្លួន ដែលជាការចូលរួមចំណែកបន្តិចបន្តួច ក្នុងការលុបបំបាត់ការលួចចម្លង ក្នុងពេលប្រឡង និងចូលរួមលើកស្ទួយតម្លៃសុចរិតភាព ក្នុងការប្រឡងមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិថ្នាក់ជាតិតែប៉ុណ្តោះ។ ដូច្នេះ តួអង្គសំខាន់ៗ ដែលអាចចូលរួមចំណែកក្នុងការលើកស្ទួយតម្លៃសុចរិតភាព ក្នុងសម័យប្រឡងរួមមាន ក្រសួងស្ថាប័នដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ សិស្សានុសិស្សខ្លួនឯង លោកគ្រូអ្នកគ្រូ និងអាណាព្យាបាលសិស្សានុសិស្ស។ ពួកគេត្រូវមានករណីយកិច្ចដូចតទៅ៖

១. ក្រសួងស្ថាប័នដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ រួមមានក្រសួងអប់រំ យុវជននិងកីឡា និងអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចដទៃទៀត ត្រូវខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀត ក្នុងការអនុវត្តនូវយន្តការ និងបទប្បញ្ញត្តិនានា ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ដើម្បីឲ្យដំណើរការប្រឡង មានលក្ខណៈតម្លាភាព ចៀសវាងនូវភាពមិនប្រក្រតីទាំងឡាយ ដែលប៉ះពាល់ដល់គុណភាព នៃលទ្ធផលប្រឡង។ ក្រសួងអប់រំ ត្រូវមានវិធានការផ្លូវច្បាប់ និងទណ្ឌកម្មធ្ងន់ធ្ងរជាក់ស្តែងទៅបុគ្គលិករបស់ខ្លួន ឬជនទាំងឡាយណា ដែលបានរំលោភបទប្បញ្ញត្តិទាំងឡាយដែលខ្លួនបានចែង។ ឧទាហរណ៍ដូចជាបេក្ខជនណា ធ្វើជាមេខ្លោងប្រមូលលុយ ឬណែនាំបេក្ខជនដទៃឲ្យប្រមូលលុយ ឬយកលុយទៅឲ្យអនុរក្សនឹងត្រូវឲ្យធ្លាក់ជាស័្វយប្រវត្តិ និងផ្អាកមិនឲ្យប្រឡងរយៈពេល ១ ឆ្នាំ។ បេក្ខជនលួចចម្លងចម្លើយ ពីឯកសារព្រាង នឹងត្រូវទទួលបានពិន្ទុសូន្យ ហើយត្រូវបញ្ឈប់មិនឲ្យប្រឡងបន្តទៀត នៅក្នុងសម័យប្រឡងនេះតែម្តង។ បេក្ខជនណាប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទ នៅក្នុងបន្ទប់ប្រឡង នឹងត្រូវឲ្យធ្លាក់ជាស័្វយប្រវត្តិ និងផ្អាកមិនឲ្យចូលរួមប្រឡងរយៈពេល២ឆ្នាំ។ ការដាក់ទណ្ឌកម្មគឺជាមធ្យោបាយមួយ ដ៏មានប្រសិទ្ធភាព ក្នុងការទប់ស្កាត់ភាពមិនប្រក្រតីទាំងឡាយ ដែលអាចកើតមានឡើងនៅក្នុងសម័យប្រឡងនៃឆ្នាំនីមួយៗ។

២. សិស្សានុសិស្ស ត្រូវលះបង់នូវគំនិតទុទិ្ទដ្ឋិនិយម និងទម្លាប់មិនល្អទាំងឡាយ ក្នុងការលួចបើកចម្លងរាល់ពេលប្រឡងម្តងៗ។ ពួកគេត្រូវមានគំនិតសុចរិតក្នុងការសិក្សា និងខិតខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រឲ្យអស់ពីសមត្ថភាព និងត្រូវមានស្មារតីចងចាំជានិច្ចថា ចំណេះដឹងរបស់ពួកគេ នៅថ្នាក់មធ្យមសិក្សា ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះដ៏រឹងមាំ សម្រាប់ជួយពួកគេ ក្នុងការបន្តការសិក្សានៅថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា។ គុណភាពនៃចំណេះដឹង របស់ពួកគេពិតជាធនធានដ៏មានតម្លៃ សម្រាប់ចូលរួមចំណែកកសាងប្រទេសជាតិនាពេលអនាគត។

៣. លោកគ្រូអ្នកគ្រូ ត្រូវមានកាតព្វកិច្ចបណ្តុះឆន្ទៈសិស្សានុសិស្សរបស់ខ្លួនឲ្យមាន ក្រមសីលធម៌ខ្ពស់ ក្នុងការសិក្សារបស់ពួកគេ។ ពួកគេត្រូវលើកទឹកចិត្តឲ្យសិស្សានុសិស្ស ខិតខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្ររៀងៗខ្លួន តាមរយៈការប្រកួតប្រជែងក្នុងថ្នាក់ប្រកបដោយសុចរិតភាព និងតម្លាភាព។ លោកគ្រូ អ្នកគ្រូ ត្រូវដាក់ទណ្ឌកម្មដល់សិស្សរបស់ខ្លួន ក្នុងករណីដែលពួកគេលួចបើកចម្លងឯកសារ ក្នុងពេលប្រឡងក្នុងថ្នាក់។ លើសពីនេះទៅទៀត លោកគ្រូ អ្នកគ្រូ ត្រូវអនុវត្តឲ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួននូវក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈគ្រូ បង្រៀន ដែលអាចធ្វើជាគំរូដ៏ប្រពៃដល់ពួកគេ។

៤. អាណាព្យាបាល ត្រូវលើកទឹកចិត្ត និងប្រៀនប្រដៅបុត្រធីតារបស់ខ្លួនឲ្យខិតខំរៀនសូត្រ ព្រមទាំងត្រូវតាមដានជាប្រចាំអំពីស្ថានភាពនៃការសិក្សារបស់ពួក គេ។ អាណាព្យាបាល មិនត្រូវលើកទឹកចិត្ត ឬគាំទ្របុត្រធីតារបស់ខ្លួន ក្នុងការប្រពឹត្តអំពើមិនគប្បីទាំងឡាយ ក្នុងការប្រឡងដូចជា ការលួចបើកចម្លងឯកសារ ការសូកប៉ាន់គ្រូ ក្នុងការប្រឡងជាដើម។ អាណាព្យាបាល ក៏ត្រូវដាក់ទណ្ឌកម្មដល់ពួកគេផងដែរ ក្នុងករណីដែលពួកគេប្រពឹត្តអំពើខុសឆ្គង ក្នុងទង្វើដូចបានរៀបរាប់ខាងលើនេះ។

សរុបសេចក្តីមក យើងទាំងអស់គ្នា ជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ យើងត្រូវមានកាតព្វកិច្ចចូលរួមចំណែកយ៉ាងសកម្ម ក្នុងការលើកស្ទួយតម្លៃសុចរិតភាព ក្នុងការប្រឡងគ្រប់ភូមិសិក្សា ជាពិសេសការប្រឡងថ្នាក់មធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិនេះ។ យើងទាំងអស់គ្នា មានសុទិដ្ឋិនិយមជានិច្ចថា ប្រសិនបើសិស្សានុសិស្សរបស់យើងមានស្មារតីសុចរិតភាពក្នុងការសិក្សា រៀនសូត្រប្រកបទៅដោយទំនួលខុសត្រូវខ្ពស់ ពួកគេនឹងក្លាយជាធនធានមនុស្សប្រកបដោយ គុណតម្លៃសម្រាប់ស្ថាបនាមាតុភូមិដ៏បវររបស់យើង ឲ្យបានរុងរឿងដូចអារ្យប្រទេសនានានៅលើពិភពលោក នាពេលអនាគតដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ។

ដោយ សម រ៉ានី ជាបេក្ខជនបណ្ឌិតនៃសាកលវិទ្យាល័យវិទ្យាសាស្រ្តម៉ាឡេស៊ី(USM) សូមចូលរួមផ្តល់យោបល់តាមរយៈ៖ sam_rany@yahoo.com

Saturday 11 August 2012

Cambodia's medical care lacks international standards

Friday, 10 August 2012

Princess Soma Norodom

Last Sunday I was invited by the US Embassy to tour the USNS Mercy, which arrived in Cambodia, in Sihanoukville, the final stop for the ship’s Pacific Partnership 2012 tour.

Mission Pacific Partnership is the largest annual humanitarian and civic assistance mission in the Asia Pacific Region.The host nations for the Pacific Partnership 2012 include Indonesia, the Philippines, Vietnam and Cambodia, and the mission provides civil assistance projects (CAP) in the areas of medical, dental, veterinary and civil engineering services.

The US joint military services, interagency and civilian maritime personnel were joined this year in Cambodia by the partner nations of Australia, Canada, the Republic of Korea, Malaysia, the Netherlands, Peru and the Philippines.

This five-month mission started in May in San Diego, California, and has a staff of 1,200 US Navy medical personnel and 70 civil service mariners, focusing on the ultimate goal of being prepared to respond together in natural disasters and crisis situations.

The USNS Mercy (T-AH 19) is a medical treatment facility capable of performing surgeries on board, and with four X-ray machines and a CT scan unit on board, some of the medical treatments performed included hernias, cataracts and burns.

I trust the medical professionals on the USNS Mercy, but if I had to have surgery in Cambodia, I would think twice about it. The medical services and hospitals in Cambodia do not meet international standards and lack hands-on training of advanced practical applications by medical professionals.

Many living in Cambodia seek medical treatment and surgery in other countries like Vietnam, Thailand, and if you have money, Singapore is the destination.

It has been alleged that many of the doctors in Cambodia attend medical school and purchase their degrees, without having to intern and study for at least a minimum of 10 years in medical school.

There are some who study overseas in the US, France, Japan and Australia and come back to Cambodia to help in this much needed field, but most practice medicine in other countries.

Because of the corruption in Cambodia, many do not trust the medical professionals as well-trained physicians, and even seek medical advice in the neighbouring countries.

Medical care in Cambodia affects each and every one of us. Start by paying the doctors a higher salary, as they have to find other work to meet their financial needs.

Being a doctor is a profession, not a job which anybody can apply for. With more than one job, doctors will most likely stress out and as a result, the patients end up paying for their negative attitudes and lack of care.

In addition, Cambodian doctors should be trained by foreign medical professionals, and not just in practical applications, but medical ethics, an important element as a profession in helping people. Doctors should treat all patients equally, and not treat the poor with bad service and treat the rich with kindness and care.

It will take time for Cambodia to get to international standards in the medical profession, but in the meantime, doctors should be a little more understanding and show empathy to their patients. As another suggestion, a tour of the USNS Mercy can be a starting point for doctors training in Cambodia.

The Social Agenda with Soma Norodom
The views expressed above are solely the author’s and do not reflect any positions taken by The Phnom Penh Post.

កម្មវិធីបំណិនជីវិតដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការប្រមូលកុមារចូលរៀន

Friday, 10 August 2012

សេត គឹមសឿន

កំពង់ចាមៈ ដោយចាប់ផ្តើមគម្រោងកម្មវិធីបំណិនជីវិតនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៩ ស្របតាមការអភិវឌ្ឍគោលនយោបាយបំណិនជីវិតរបស់ក្រសួងអប់រំនៅឆ្នាំ ២០០៦ នៅពេលនេះកម្មវិធីបំណិនជីវិត ដែលទទួលជំនួយឧបត្ថម្ភសប្បុរសធម៌ពីពលរដ្ឋអាមេរិកតាមរយៈទីភ្នាក់ ងារសហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ(USAID) បានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងការជំរុញឲ្យការប្រមូលកុមារចូល រៀននៅកម្ពុជាសម្រេចក្នុងលទ្ធផលល្អ។

លោក ចាន់ ណារិន អនុប្រធានគម្រោងកែលម្អអប់រំមូលដ្ឋានកម្រិតមូលដ្ឋាននៅកម្ពុជា បានឲ្យដឹងថា គម្រោងកែលម្អអប់រំកម្រិតមូលដ្ឋាននៅកម្ពុជា បានទទួលការឧបត្ថម្ភពីសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយចាប់ផ្តើមនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៩ ផ្តោតលើសិស្សចាប់ពីថ្នាក់ទី១ ដល់ថ្នាក់ទី៩ និងត្រូវបញ្ចប់វិញនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ដោយប្រើប្រាក់គម្រោងប្រមាណចំនួន១០លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។ លោកបានបន្តថា គម្រោងនេះត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងខេត្តចំនួន៣ គឺខេត្តកំពង់ចាម ក្រចេះ និងខេត្តសៀមរាប ដើម្បីបង្កភាពងាយស្រួលធ្វើយ៉ាងណាឲ្យកុមារទាំងអស់បានចូលរៀន តាមគោលនយោបាយក្រសួងអប់រំដែលដាក់ថាប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ត្រូវ រៀនឲ្យចប់ត្រឹមថ្នាក់ទី៩ និងត្រូវឲ្យពួកគេទទួលបានគុណភាពនៃការអប់រំកាន់តែប្រសើរ។
លោក បានមានប្រសាសន៍ថា៖«គម្រោងនេះដើម្បីជួយជំរុញវិស័យអប់រំនៅ កម្ពុជាធ្វើយ៉ាងណាឲ្យ មានការអភិវឌ្ឍឲ្យបានឆាប់រហ័ស ជាក់ស្តែងអ្វីដែលសំខាន់បំផុតនោះគឺគម្រោងបំណិនជីវិត ដោយផ្តោតសំខាន់លើថ្នាក់បឋម និងមធ្យមសិក្សា ដែលកម្មវិធីនេះបានផ្តល់លទ្ធភាពឲ្យកូនសិស្សចេះចំណេះដឹងទូទៅផង និងចេះបំណិនជីវិតផង ដូចជានៅពេលកំពុងរៀនពួកគេអាចចេះជំនាញកុំព្យូទ័រ កាត់ដេរ កាត់សក់ ជួសជុលកង់-ម៉ូតូ ការចិញ្ចឹមមាន់ត្រី ដាំបន្លែ បណ្តុះផ្សិត និងធ្វើម្ហូបជាដើម»។

បំណិនជីវិតត្រូវបានកំណត់ថាជា បំណិនបញ្ញា បុគ្គលិកលក្ខណៈ អន្តរបុគ្គល និងវិជ្ជាជីវៈ ដែលអាចជួយដល់ការធ្វើការសម្រេចចិត្ត ការធ្វើទំនាក់ទំនងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ដោយអាចដោះស្រាយ និងគ្រប់គ្រងខ្លួនឯងបាន។ គឺជាបំណិនដែលរួមចំណែកក្នុងការលើកស្ទួយសុខុមាលភាព និងជីវិតប្រចាំថ្ងៃប្រកបដោយផលិតភាព។ មានការបែងចែកបំណិនជីវិតជា៣ប្រភេទដោយយោងតាមការកំណត់រួមគ្នា ជាមួយបុគ្គលិកមកពីនាយកដ្ឋានជាច្រើន និងដៃគូផ្សេងៗទៀត។ បំណិនជីវិតទាំងនោះរួមមាន បញ្ហាសង្គមដែលមាននៅក្នុងមូលដ្ឋាន ការសិក្សាអំពីអាជីវកម្ម សេដ្ឋកិច្ចការងារ និងបំណិនអាជីពងាយៗ។

ជា ទូទៅប្រធានបទអំពី បញ្ហាសង្គមដែលមាននៅក្នុងមូលដ្ឋាន គឺពាក់ព័ន្ធនឹងបរិបទខ្លឹមសារផ្សេងៗគ្នា ដើម្បីអភិវឌ្ឍបំណិន និងចំណេះដឹងផ្ទាល់ខ្លួនលើប្រធានបទដែលទាក់ទងនឹងវិទ្យាសាស្ត្រ សង្គម ប៉ុន្តែវាពាក់ព័ន្ធយ៉ាងជិតស្និទ្ធទៅនឹងជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់ សិស្ស។ ប្រធានបទទាក់ទងនឹង អាជីវកម្ម និងសេដ្ឋកិច្ច មានគោលបំណងបណ្តុះបំណិនគ្រប់គ្រងខ្លួនឯងដែលចាំបាច់នៅក្នុង សង្គមកម្ពុជា ខណៈដែលបំណិន អាជីពងាយ មានគោលបំណងផ្តល់នូវបំណិនបុរេវិជ្ជាជីវៈដល់សិស្ស និងគ្រួសាររបស់ពួកគេ។

តាមរយៈរបាយការណ៍ក្រសួង និងអង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិនានាបានឲ្យដឹងថា បញ្ហាការចូលរៀនរបស់កុមារ និងការបោះបង់សាលារៀននៅតែជាក្តីកង្វល់។ ប៉ុន្តែតាមរយៈការអនុវត្តលើគម្រោងកែលម្អអប់រំកម្រិតមូលដ្ឋាននៅ កម្ពុជា ពិសេសកម្មវិធីបំណិនជីវិតនៅក្នុងខេត្តចំនួន៣បានឲ្យដឹងថា គម្រោងទទួលបានជោគជ័យ៩០ភាគរយ។

លោក ហ៊ិន ស៊ីនហួន ប្រធានអង្គការ Kape ដែលមានការិយាល័យធំនៅខេត្តកំពង់ចាម បានឲ្យដឹងថា នៅក្នុងខេត្តកំពង់ចាមជាខេត្តមួយដែលមានប្រជាជនច្រើន ហើយបញ្ហាពលកម្មលើកុមារនៅតាមបណ្តាស្រុកមួយចំនួនក៏មានច្រើនដែរ ក្នុងនោះមានពលកម្មក្នុងចំការកៅស៊ូ ចំការដំឡូង រោងចក្រ និងចំការថ្នាំជាដើម។ បញ្ហាទាំងនោះជាការដាក់គម្លាតឲ្យកុមារស្ថិតនៅឆ្ងាយពីការសិក្សា ។

លោក មានប្រសាសន៍ថា៖ «បញ្ហាគ្រួសារធ្វើឲ្យកុមារមួយចំនួនមានវ័យកាន់តែធំ នឹងត្រូវគេអូសទាញទៅប្រើកម្លាំងដើម្បីរកប្រាក់»។ លោកបានបន្តថា៖«ការអូសទាញ[ត្រឡប់មករៀនវិញ]ពួកយើងពិតជាជួបការ លំបាក តែយើងធ្វើជាប្រព័ន្ធដោយសហការជាមួយភូមិឃុំ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយរឿងនេះ។ តែដើម្បីឆ្លើយតបនឹងបញ្ហាពិបាកខ្លាំង គឺយើងនឹងមានការផ្តល់អាហារូបករណ៍ និងការឧបត្ថម្ភជាអាហារពេលព្រឹកជាដើម»។

លោក បានបញ្ជាក់ថា៖ «ក្រោយពេលយើងរៀបចំការផ្តល់អាហារូបករណ៍ និងអនុវត្តកម្មវិធីបំណិនជីវិតធ្វើឲ្យយើងអាចកាត់បន្ថយការបោះ បង់ការសិក្សាបានច្រើន ហើយយើងអាចប្រមូលកុមារឲ្យចូលរៀនបានប្រមាណ៩០ភាគរយ»។

គួរ បញ្ជាក់ថា ដើម្បីជំរុញឲ្យការប្រមូលកុមារចូលរៀនបានទាំងអស់គ្នា គម្រោងកែលម្អអប់រំមូលដ្ឋានកម្រិតមូលដ្ឋាននៅកម្ពុជា បានផ្តល់អាហារូបករណ៍ និងបណ្តុះបណ្តាលដល់គ្រូដែលស្ថិតក្នុងតំបន់ដាច់ស្រយាលបានចំនួន ៣៦០នាក់ និងបានចងក្រងឯកសារបំណិនជីវិតចំនួន៣០មុខវិជ្ជា៕

ពន្លឺមួយក្នុងភាពងងឹតសូន្យសុងនៃបញ្ហាព្រំដែន

ដោយ ប៉ែន បូណា

ការបកស្រាយរយៈពេលជាង៥ម៉ោងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អំពីដំណើរការបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយប្រទេសវៀតណាមកាលពីថ្ងៃ ព្រហស្បតិ៍គឺជាពន្លឺមួយនៅក្នុងពិភពងងឹតសូន្យសុង អំពីបញ្ហាព្រំដែន។ ទោះបីជាការបកស្រាយនេះមិនបានធ្វើឲ្យបក្សប្រឆាំង និងអ្នកតាមដានបញ្ហាព្រំដែនមួយចំនួនអស់ចិត្ត ក៏ប៉ុន្តែ ជាទូទៅ មានការយល់ស្របគ្នាថាបញ្ហាព្រំដែនដែលជាប្រធានបទនយោបាយដ៏ក្តៅគគុក និងស្ថិតក្នុងភាពអាថ៌កំបាំងជាយូរមកហើយនោះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលលើកមកបកស្រាយជាសាធារណៈ។ នេះជាពន្លឺមួយក្នុងភាពងងឹតសូន្យសុងនៃបញ្ហាព្រំដែន។ តើគេគួរដកបទពិសោធន៍យ៉ាងណាអំពីបញ្ហានេះ?

ការបកស្រាយរយៈពេលជាង៥ម៉ោងនៅចំពោះមុខសភា និងចំពោះមុខប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ អំពីបញ្ហាព្រំដែន បានធ្វើឲ្យអ្នកតាមដានព្រឹត្តិការណ៍នេះជក់ចិត្ត។ ជក់ចិត្តដ្បិតគឺជាលើកទី១ហើយដែលប្រមុខរដ្ឋាភិបាលបានលើកយកបញ្ហាដ៏ ក្តៅគគុក និងដែលស្ថិតក្នុងភាពអាថ៌កំបាំងជាយូរមកហើយនោះ មកបកស្រាយជាសាធារណៈ។

រយៈពេលជាង៥ម៉ោងគ្មានការឈប់សម្រាក គឺជាវេទិកាដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មិនត្រឹមតែមានឱកាសបកស្រាយយ៉ាងពិស្តា អំពីដំណើរការបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយវៀតណាមតែប៉ុណ្ណោះទេ តែនេះក៏ជាវេទិកាដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រើប្រាស់ ដើម្បីការពារខ្លួនពីការចោទប្រកាន់ និងវាយបកទៅលើបក្សប្រឆាំង និងក្រុមអ្នករិះគន់វិញយ៉ាងចាស់ដៃ និងយ៉ាងគ្រោតគ្រាតផងដែរ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកតាមដានការបកស្រាយនេះ រាប់ទាំងតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងដែលមានវត្តមានក្នុងរដ្ឋសភាផង បានផ្ចង់ស្តាប់ដោយយកចិត្តទុកដាក់តាំងពីដើមរហូតដល់ចប់។

ជាការពិត បញ្ហាព្រំដែនគឺជារឿងដ៏ស្មុគស្មាញ ទាំងលើទិដ្ឋភាពនយោបាយ និងបច្ចេកទេស។ ភាពស្មុគស្មាញនេះហើយដែលមហាជនទូទៅពិបាកវិនិច្ឆ័យថា តើអ្វីដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីលើកឡើងមានភាពគួរឲ្យជឿជាក់កម្រិតណា? នេះគឺជាចំណុចមិនអស់ចិត្តទី១ ។ ចំណែកឯការមិនបើកឱកាសឲ្យតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំង ដែលជាម្ចាស់សំណួរ បានសួរដេញដោលទៅនឹងចម្លើយរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺជាចំណុចមិនអស់ចិត្តទី២ ។ ចំណុចមិនអស់ចិត្តទាំងពីរនេះនៅតែបង្កមន្ទិលសង្ស័យនៅឡើយ ចំពោះបញ្ហាព្រំដែនបើទោះបីជាគ្រប់គ្នាហាក់មានអារម្មណ៍ជ្រះថ្លា ចេញពីភាពងងឹតសូន្យនៃភាពអាថ៌កំបាំងនេះក៏ដោយ។

ទោះជាយ៉ាងណា បើពិនិត្យជារួម ការបកស្រាយរយៈពេលជាង៥ម៉ោងនេះ ពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ សម្រាប់មហាជនខ្មែរជាទូទៅ ដែលស្ទើរតែមិនដែលបានដឹងឮទាល់តែសោះ អំពីដំណើរការបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង ក្រៅតែពីឮពាក្យរិះគន់ និងចោទប្រកាន់គ្នាអំពីការបាត់បង់ទឹកដីតាមរយៈសារព័ត៌មាន។

ដូច្នេះ ប្រាកដណាស់ថា ព្រឹត្តិការណ៍នេះគឺជាសញ្ញាវិជ្ជមានមួយ មិនត្រឹមតែសម្រាប់បញ្ហាព្រំដែនតែមួយប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ ក៏សម្រាប់ប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាទាំងមូលផងដែរ។ វិជ្ជមាននៅត្រង់ថា ទី១៖ វាបានបង្ហាញពីសេចក្តីក្លាហានមិនធ្លាប់ដែលឃើញរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការលើកយកបញ្ហាដ៏រសើបមកបកស្រាយជាសាធារណៈ។ ទី២៖ ការឡើងទៅឆ្លើយដោយផ្ទាល់មាត់របស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលតាមសំណើ តំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងអំពីបញ្ហាជាតិធំៗ គឺជាដំណើរការដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់សង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។ និងទី៣៖ ព្រឹត្តិការណ៍នេះក៏បានបង្ហាញពីការទទួលខុសត្រូវរបស់រដ្ឋាភិបាល ចំពោះមុខសភា ក៏ដូចជាចំពោះមុខប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនផងដែរ។

ក៏ប៉ុន្តែ ព្រឹត្តិការណ៍នោះ ក៏បានជះចេញចំណុចអវិជ្ជមានមួយចំនួនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ដែរ។ ជាក់ស្តែង រដ្ឋាភិបាលហាក់ដូចជានៅរឹតត្បឹតពេកចំពោះការផ្តល់វេទិកាខ្លះដល់ ម្ចាស់សំណួរដើម្បីបានដេញដោលបញ្ហាមួយចំនួន ដើម្បីឲ្យពួកគេអស់ចិត្តនឹងចម្លើយ។ ម្យ៉ាងទៀត បញ្ហាមួយចំនួនគួរតែត្រូវបានជជែកគ្នាដោយសម្ងាត់ រវាងអ្នកនយោបាយជាជាងលើកមកជជែកគ្នាជាសាធារណៈក្នុងស្ថានភាព «ហែកទ្រូងឲ្យក្អែកចឹក»។ នេះក៏ដោយសារតែកង្វះទម្លាប់ជជែកគ្នា រវាងគណបក្សកាន់អំណាច និងបក្សប្រឆាំងនេះឯង។

ម្យ៉ាងទៀត តាមរយៈការបកស្រាយរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី បញ្ហាព្រំដែនគួរតែជារឿងដែលអាចជជែកគ្នាបានក្នុងចំណោមអ្នកនយោបាយ ខ្មែរដោយមិនចាំបាច់លើកយកបញ្ហានេះទៅធ្វើជាចំណុចក្តៅនៃជម្លោះនយោបាយ ឡើយ ពីព្រោះវាជាប្រយោជន៍រួមរបស់ជាតិ។ ប្រវត្តិសាស្ត្របានបង្ហាញច្បាស់ថា ជម្លោះនយោបាយ ជាពិសេសជម្លោះអំពីបញ្ហាព្រំដែនតែម្តង គឺជាប្រភពនៃការធ្លាក់ចុះរបស់កម្ពុជាក្នុងអតីតកាល ហើយវាក៏ជាប្រភពដ៏សំខាន់ដែរនៃការបាត់បង់ទឹកដីខ្មែរ។ ក្នុងបរិបទនេះ តើគេគួរប្រែក្លាយបញ្ហាព្រំដែនឲ្យទៅជាជម្លោះបែកបាក់រវាងខ្មែរ និងខ្មែរតទៅទៀតដែរឬទេ?

រដ្ឋាភិបាលទម្លាយសំរង់ខ្សែអាត់រវាងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុនសែន និងលោក សុនឆ័យ

ដោយ លី ម៉េងហួរ

សំរង់ខ្សែអាត់ រវាងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជួបជាមួយលោក សុន ឆ័យ អ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសមរង្ស៊ី កាលពីថ្ងៃទី១៧ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៧ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាល ផ្សព្វផ្សាយនៅក្នុងគេហទំព័ររបស់ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី។ ក្នុងអត្ថបទចំនួន ២៨ ទំព័រនោះ បង្ហាញថា លោកសុនឆ័យ បានទូរស័ព្ទ រាយការណ៍ជូនលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី អំពីសកម្មភាពរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច និងគណបក្សសមរង្ស៊ី នៅក្រៅប្រទេសក្រោយពីព្រឹត្តិការណ៍ផ្ទុះអាវុធ ថ្ងៃទី៥-៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ រវាងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ គាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច។

អត្ថបទចំនួន ២៨ ទំព័រ ជាភាសាខ្មែរ ដែលមានចំណងជើងថា "សំរង់ខ្សែអាត់ សម្តេច ជួបជាមួយឯកឧត្តម សុន ឆ័យ ថ្ងៃទី១៧-១០-១៩៩៧ ( ម៉ោង ៧ និង ៣០នាទីយប់ )" ត្រូវបានគេមើលឃើញក្នុងគេហទំព័ររបស់ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ចាប់តាំងពីយប់ថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២។ សំរង់ខ្សែអាត់ បានបង្ហាញនូវកិច្ចសន្ទនារតាមទូរស័ព្ទ ដែលលោក សុន ឆ័យ បានរាយការណ៍ជូនលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អំពីហេតុការណ៍ នៅក្រៅប្រទេស និងទំនាក់ទំនងរវាងក្រុមមន្ត្រីគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច និងគណបក្សសមរង្ស៊ី ជាមួយនឹងសហគមន៍អន្តរជាតិ ក្រោយពីព្រឹត្តិការណ៍ផ្ទុះអាវុធ ថ្ងៃ៥-៦កក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧។

ខ្សែអាត់នោះ ក៏ត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លើកបង្ហាញ ក្នុងរដ្ឋសភា នៅចំពោះមុខលោក សុន ឆ័យ ខណៈដែលលោកបានចូលពន្យល់បំភ្លឺរដ្ឋសភា អំពីដំណើរការបោះបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា និងវៀតណាម កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី៩សីហា ឆ្នាំ២០១២។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងថា លោកតំណាងរាស្ត្រ សុនឆ័យ ជាចារកម្មរបស់លោក ដោយបានទទួលយកប្រាក់ចំនួន ១ ម៉ឺនដុល្លារអាមេរិក ដើម្បីធ្វើការងារលើការផ្តល់ព័ត៌មាន សម្រាប់ការប្រយុទ្ធគ្នា ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ផ្ទុះអាវុធថ្ងៃទី៥ និងថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ រវាងកងកម្លាំងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច។

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុនសែន ក៏បានចាត់ទុកលោកសុនឆ័យ ជាប្អូនធម៌របស់លោក និងបានផ្តល់ព័ត៌មាន ដែលនាំឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា អាចទប់ទល់នឹងផែនការ ដែលរៀបចំដោយលោកញឹកប៊ុនឆៃ លោក ខាន់សាវឿន លោក ហូ សុខ ដែលមនុស្សស្មោះនឹងអតីតប្រធានគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ។

នៅថ្ងៃសុក្រនេះ លោកសុនឆ័យ មិនអាចទាក់ទងបានទេ។ ក៏ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីស្តាប់បទអន្តរាគមន៍របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី នៅរដ្ឋសភា កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី៩សីហា ឆ្នាំ២០១២ លោកតំណាងរាស្ត្រ សុន ឆ័យ បានប្រាប់អ្នកកាសែត ដោយចាត់ទុកថា ការចោទប្រកាន់របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុនសែន ពីទំនាក់ទំនងលោកជាចារកម្មនោះ ជាការចោទប្រកាន់ផ្តេសផ្តាស និងថាជាការបរិហារកេរ្តិ៍លើរូបលោក។

សូមរម្លឹកថា កាលពីខែឧសភាឆ្នាំមុន លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុនសែន ក៏បានបញ្ចេញខ្សែអាត់សំឡេង នៃការទាក់ទងតាមទូរស័ព្ទរវាងលោក និងលោកកឹមសុខា ហើយថា រូបលោកផ្ទាល់ ជាអ្នកផ្តួចផ្តើមបង្កើតគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សរបស់លោកកឹមសុខា 0ដើម្បីបំបែកសំឡេងរបស់គណបក្សសមរង្ស៊ី។ ក៏ប៉ុន្តែកាលណោះ លោកកឹមសុខា បានបដិសេធ៕

សម្តេចក្រុមព្រះនរោត្តម រណឫទ្ធិ សុខចិត្តលាឈប់ពីឆាកនយោបាយ

ដោយ ប៉ែន បូណា

ទីបំផុតទៅ សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ បានចុះចាញ់ក្នុងសង្គ្រាមដណ្តើមគណបក្សជាមួយសហការីរបស់ព្រះអង្គហើយ។ ប្រធានគណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ បានប្រកាសពីស្រុកបារាំងថា ព្រះអង្គលាឈប់ពីឆាកនយោបាយចាប់ពីថ្ងៃទី១០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ នេះតទៅហើយ។ សម្តេចក្រុមព្រះបានឲ្យដឹងថា ទ្រង់នឹងវិលទៅបំពេញកិច្ចការមនុស្សធម៌ជាមួយព្រះមហាក្សត្រនៅក្នុង ព្រះបរមរាជវាំងវិញ។ ចំណែកឯមន្ត្រីដែលមានភក្តីភាពជាមួយព្រះអង្គក៏បាននាំគ្នាលាឈប់ពីគណបក្សនយោបាយដែរ។

ក្នុងលិខិតជូនដំណឹងមួយច្បាប់ពីប្រទេសបារាំង ចុះថ្ងៃទី១០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ប្រធានគណបក្សនរោត្តម រណឫទ្ធិ បានប្រកាសថា ព្រះអង្គលាឈប់ពីឆាកនយោបាយហើយ ចាប់ពីថ្ងៃនេះតទៅ ហើយព្រះអង្គក៏លែងទទួលខុសត្រូវរាល់កិច្ចការ និងសេចក្តីសម្រេចផ្សេងៗ របស់គណបក្សនេះតទៅទៀតដែរ។

កាលពីប៉ុន្មានសប្តាហ៍កន្លងទៅនេះ សម្តេចក្រុមព្រះបានបដិសេធយ៉ាងដាច់អហង្ការថា ទ្រង់នឹងមិនឈប់ពីឆាកនយោបាយឡើយ។ ការបដិសេធនេះបានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោក សៅ រ៉ានី អគ្គលេខាធិការគណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ បានសរសេរលិខិតស្នើសុំព្រះអង្គឲ្យឈប់សម្រាកពីឆាកនយោបាយ ដើម្បីបើកឱកាសឲ្យលោកបានបង្រួបបង្រួមជាមួយគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច របស់លោកញ៉ឹក ប៊ុនឆៃ។

ប៉ុន្តែ ពេលនេះស្រាប់តែព្រះអង្គសម្រេចព្រះទ័យលាឈប់ពីឆាកនយោបាយទៅវិញ។ ហេតុផលដែលព្រះអង្គលើកមកពន្យល់នៅពេលនេះ គឺដោយសារតែទ្រង់យល់ឃើញថា របបរាជានិយមនៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន កាន់តែរឹងមាំក្រោមការការពារដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងដោយរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ សម្តេចក្រុមព្រះបានបញ្ជាក់ថា ព្រះអង្គនឹងវិលទៅបំពេញកិច្ចការមនុស្សធម៌ និងសង្គមកិច្ច ជាមួយព្រះមហាក្សត្រ នៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំងវិញ។

សម្តេចក្រុមព្រះធ្លាប់បានលាឈប់ពីនយោបាយម្តងហើយ កាលពីចុងឆ្នាំ២០០៨ ដើម្បីទៅទទួលតួនាទីជាប្រធានក្រុមឧត្តមប្រឹក្សាផ្ទាល់ ព្រះមហាក្សត្រ។ ប៉ុន្តែ មិនយូរប៉ុន្មាន ព្រះអង្គក៏បានវិលចូលឆាកនយោបាយឡើងវិញ។

ការប្រកាសលាឈប់ពីឆាកនយោបាយរបស់សម្តេចក្រុមព្រះនៅពេលនេះ បានធ្វើឡើងខណៈដែលគណបក្សរបស់ទ្រង់កំពុងបែកបាក់យ៉ាងខ្លាំង ជុំវិញការបង្រួបបង្រួមអ្នករាជានិយម។ លោក សៅ រ៉ានី ដែលជាគូទំនាស់ជាមួយសម្តេចក្រុមព្រះ បានប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិនៅថ្ងៃនេះថា លោកអរគុណចំពោះការសម្រេចព្រះទ័យរបស់សម្តេចក្រុមព្រះ និងចាត់ទុកការលាឈប់នេះថាបានបើកផ្លូវឲ្យការបង្រួបបង្រួម អ្នករាជានិយមកាន់តែលឿនទៅមុខ។

ប៉ុន្តែ មន្ត្រីដែលមានភក្តីភាពជាមួយសម្តេចក្រុមព្រះ មិនបានទៅចូលរួមក្នុងការបង្រួបបង្រួមអ្នករាជានិយមនេះទេ។ លោក ប៉ែន សង្ហា អ្នកនាំពាក្យ គណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ បានប្រាប់ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃនេះថា រូបលោកផ្ទាល់ ក៏ដូចជាមន្ត្រីគណបក្សនរោត្តម រណឫទ្ធិ ជាច្រើនទៀតដែរកំពុងដាក់ពាក្យលាឈប់ពីគណបក្ស។ លោក ប៉ែន សង្ហា បញ្ជាក់ថា រូបលោក និងមន្ត្រីដែលមានភក្តីភាពជាមួយសម្តេចក្រុមព្រះនឹងមិនចូលរួមចលនា រាជានិយមណាដែលគ្មានសម្តេចក្រុមព្រះនោះឡើយ៕

លោក ឈឹម សៀកឡេង និងលោក ប៉ែន សង្ហា ប្រកាសឈប់ ធ្វើនយោបាយ តាមសម្តេចក្រុមព្រះ

Saturday, 11 August 2012 11:54 ដោយ៖ សយ សុភាព :ID-068
ភ្នំពេញ ៖ លោក ឈឹម សៀកឡេងប្រធានស្តីទីគណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ និងលោក ប៉ែន សង្ហា អ្នកនាំពាក្យគណបក្ស បានប្រកាសឈប់ ធ្វើនយោបាយ និងអ្នកនាំពាក្យ គណបក្សនរោត្តមរណឫទ្ធិ តាមសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ និងលាលែងចេញពីសមាជិកគណបក្ស ចាប់ពីថ្ងៃទី១១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ នេះតទៅ ដែលការប្រកាសឈប់ធ្វើ នយោបាយ នេះ បានបង្ហាញឲ្យ ឃើញថា មន្ត្រីទាំងពីររូប ពិតជាមានភក្តីភាព ជាមួយសម្តេចក្រុមព្រះ ដែលព្រះអង្គបានប្រកាសឈប់ ធ្វើនយោបាយ កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ ។

យោងតាមលិខិតប្រកាសលាលែងពីតំណែងប្រធានស្តីទី និងសមាជិកគណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី១១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ លោក ឈឹម សៀកឡេង បានសរសេរថា "ដោយយោងព្រះលិខិតសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ព្រះប្រធានគណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ ចុះថ្ងៃទី១០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ ដែលព្រះអង្គប្រកាស ឈប់ធ្វើនយោបាយ ខ្ញុំឈឹម សៀកឡេង ប្រធានស្តីទីគណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដែលបានដង្ហែ សម្តេចក្រុមព្រះអស់រយៈពេលជាង ២៨ឆ្នាំ មកហើយនេះ សូមជម្រាបជូន សហជីវិន សហជីវនី សមាជិក សមាជិកា គណៈកម្មាធិការនាយក នៃគណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ ថា ខ្ញុំលាឈប់ពីប្រធានស្តីទី..." ។

លោក ឈឹម សៀកឡេង ធ្លាប់កាន់តំណែងជាអគ្គលេខាគណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ក្នុងរយៈពេលខ្លី ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣ និងធ្លាប់កាន់តំណែងជារដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងធម្មការ និងកិច្ចការសាសនា នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្ន ក្រោយការបោះឆ្នោត ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៩៣។
នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី១ លោក ឈឹម សៀកឡេង ធ្លាប់កាន់តំណែងជាអភិបាលក្រុងភ្នំពេញ ដែលនៅក្នុងតំណែងរបស់លោកនោះ លោកបានចេញសារាចរណែនាំឲ្យស្ត្រីជិះម៉ូតូចំហៀង មិនឲ្យជិះម៉ូតូអង្គុយ ពីក្រោយដូចបុរសទេ។ នៅក្នុងពេលនោះដែរ ដោយសារលោកមានជំងឺ តំណែងអភិបាលនេះ ត្រូវបានទំនេរ ដោយលោក ជា សុផារ៉ា ដឹកនាំកិច្ចការជំនួស។ ក្រោយ ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច បែកបាក់នៅខែតុលា ឆ្នាំ២០០៦ លោក ឈឹម សៀកឡេង បានងាកចេញ ហើយមកគាំទ្រសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ បង្កើតគណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ ។ បន្ទាប់ពីសម្តេចក្រុមព្រះ បានប្រកាសឈប់ធ្វើនយោបាយលើកទី១ នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៨ លោក ឈឹម សៀកឡេង បានកាន់តំណែងជាប្រធានគណបក្ស ជាតិនិយម ដែលប្តូរឈ្មោះមកពីគណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ ។

នៅមុនការលាលែងរបស់លោកពីឆាកនយោបាយ លោកបានកាន់តំណែងជាប្រធានស្តីទី គណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ រហូតដល់ថ្ងៃទី១១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ ។
បច្ចុប្បន្ន លោកនៅសល់តំណែងជាឧត្តមទីប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រ ។ នៅក្នុងតំណែងនយោបាយ លោក ឈឹម សៀកឡេង មិនមានអាស្រូវទេ រាប់ទាំងអំពើពុករលួយ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ បានចាត់ទុកលោក ឈឹម សៀកឡេង ថាជាអ្នកនយោបាយមានភាពចាស់ទុំ និងមិនបានចាត់ទុកបក្សផ្សេងជាសត្រូវឡើយ។

អ្នកវិភាគចាត់ទុកលោក ឈឹម សៀកឡេង ជាអ្នកនយោបាយគួរឲ្យគោរព ។ លោក ឈឹម សៀកឡេង ត្រូវបានគេដឹងថា ជាឪពុកក្មេករបស់លោក កែវ រ៉េមី បច្ចុប្បន្នជារដ្ឋលេខាធិការ ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ។

Photo by DAP-NEWS

សម្តេចក្រុមព្រះ ប្រកាសឈប់ ធ្វើនយោបាយ

ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រ ប្រតិកម្មតបសម្ដីនាយករដ្ឋមន្ត្រីលើបញ្ហាព្រំដែន

ដោយ ម៉ម មុនីរតន៍

2012-08-10

ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រលោក សឺន ស៊ូប៊ែរ ប្រតិកម្មទៅនឹងការថ្លែងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលប្រើប្រាស់ព្រះនាមព្រះមហាវីរក្សត្រព្រះបាទសម្ដេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ក្នុងរឿងបោះបង្គោលព្រំដែនគោកជាមួយប្រទេសវៀតណាម ហើយថានេះគឺជាការគេចវេះចំពោះការទទួលខុសត្រូវក្នុង ប្រវត្តិសាស្ត្រ។

RFA/Sok Serey

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឆ្លើយបំភ្លឺនៅសភាជាតិ រឿងព្រំដែនជាមួយវៀតណាម កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២។

ការអះអាងបែបនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោក ហ៊ុន សែន បានភ្ជាប់ព្រះនាមរបស់ព្រះអង្គក្នុងរឿងព្រំដែនម្ដងជាពីរម្ដង នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំសភា កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែសីហា។
ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រចាត់ទុកថា ការព្យាយាមភ្ជាប់ព្រះនាមព្រះមហាវីរក្សត្រទៅនឹងបញ្ហាព្រំដែនម្ដង ហើយម្ដងទៀតនោះ គឺជារឿងអយុត្តិធម៌ចំពោះព្រះអង្គ។

លោក សឺន ស៊ូប៊ែរ ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រ លោកហៅការថ្លែងរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ក្នុងកិច្ចប្រជុំពិសេសរបស់សភាថា គឺជាប្រការដែលមិនអាចទទួលយកបាននោះទេ។ លោក សឺន ស៊ូប៊ែរ អះអាងថា ព្រះនរោត្តម សីហនុ គឺជាក្សត្រដែលមានភក្ដីភាពបំផុត ចំពោះបូរណភាពទឹកដី។ ក្នុងន័យនេះលោកថា ក្នុងឋានៈប្រមុខរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន គួរទទួលខុសត្រូវចំពោះប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ ជាជាងភ្ជាប់បញ្ហាពីមួយទៅមួយ។

ការប្រតិកម្មរបស់លោក សឺន ស៊ូប៊ែរ នៅពេលនេះកើតឡើងបន្ទាប់ពីនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន ស្រាយបំភ្លឺសំណួររបស់លោក សុន ឆ័យ អ្នកតំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលភ្នំពេញ ខាងគណបក្ស សម រង្ស៊ី ក្នុងរឿងបោះបង្គោលព្រំដែនគោកជាមួយប្រទេសវៀតណាម កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែសីហា នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំសភា។

ការប្រើពេលវេលាឆ្លើយសំណួរអ្នកតំណាងរាស្ត្ររបស់បក្សប្រឆាំង ជាង៥ម៉ោងនៅក្នុងសភា លោក ហ៊ុន សែន ចាត់ទុកអ្នកដែលព្យាយាមចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្ស ប្រជាជន ថាធ្វើឲ្យបាត់បង់ទឹកដីទៅលើប្រទេសវៀតណាម នោះ គឺគោលបំណងសំខាន់ចង់វាយប្រហារទៅលើព្រះមហាវីរក្សត្រប៉ុណ្ណោះ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ហ៊ុន សែន បានហៅអ្នករិះគន់បែបនេះថា ជាក្រុមកាកសំណល់ពីសម័យសាធារណរដ្ឋ ហើយមានចេតនាចង់ផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលដូចក្នុងអតីតកាល។

ព្រះអង្គម្ចាស់ធម្មិកោ ទីប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រ ព្រះអង្គហាក់មានភាពស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញចេតនា នៃការព្យាយាមភ្ជាប់ព្រះនាមព្រះមហាវីរក្សត្រក្នុងរឿងព្រំដែននេះ ក៏ប៉ុន្តែព្រះអង្គម្ចាស់ធម្មិកោ ស្ដីបន្ទោសថា ការបង្កើតឲ្យមានភាពសាំញ៉ាំ និងជំងឺរ៉ាំរ៉ៃក្នុងរឿងព្រំដែនសម្រាប់កម្ពុជានេះ គឺជាកំហុសដែលកើតចេញពីរដ្ឋាភិបាល ក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលមិនប្រើប្រាស់អំណាចកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ដើម្បីបញ្ចប់សន្ធិសញ្ញាទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៨០ ដែលកាលនោះ របបរដ្ឋកម្ពុជាស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់បក្សប្រជាជន បានចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមជាមួយប្រទេសវៀតណាម ក្នុងរឿងព្រំដែននោះ។

វិទ្យុអាស៊ីសេរី ពុំអាចស្នើសុំការបំភ្លឺបានទេ ជុំវិញបញ្ហានេះពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល នៅថ្ងៃទី១០ ខែសីហា។

យ៉ាងនេះក្ដី លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោកចាត់ទុកថានេះទំនងជាចំណុចខ្សោយរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលប្រើប្រាស់ព្រះនាមព្រះមហាវីរក្សត្រធ្វើជាខែល ក្នុងការបង្ហាញចំពោះភាពចម្រូងចម្រាសពីបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា និងវៀតណាមនោះ៕

PM Hun Sen addresses assembly

Prime Minister Hun Sen (L) gestures before delivering his speech at the National Assembly yesterday in Phnom Penh. Minister of Interior Sar Keng (2nd R) and Deputy Prime Minister Sok An (R) were also in attendance. Photograph: Pha Lina/Phnom Penh Post

Friday, 10 August 2012

Meas Sokchea and David Boyle

Sometimes austere, other times ebullient, Prime Minister Hun Sen spent his rare, more than five-hour speech to parliament yesterday outlining a border demarcation plan with Vietnam and taunting the opposition before refusing to answer anything other than written questions.

Peppered with vitriolic outbursts at his critics, the premier’s speech to 103 lawmakers at the National Assembly focused on a plan for Cambodia and Vietnam to compensate one another with unoccupied land for villages it had been agreed fell in the opposing country’s territory.

“The choice is that we must keep the same situation according to the occupation [of areas] of people,” he said.

Land for exchange in Kampot, Kampong Cham and Takeo provinces had already been agreed upon by the two countries, while negotiations to do the same in Prey Veng and Svay Rieng provinces were under way, Hun Sen told the parliament.

Cambodians have been occupying 2,160.6 hectares of territory belonging to their eastern neighbour while Vietnamese are living on 916.7 hectares of land in the Kingdom, he added, stressing that exchanges would be equal, hectare for hectare.

The process of demarcation, the premier said, followed that which was laid down by King Father and former president Norodom Sihanouk, relying on maps devised by the French colonial administrations of Cochinchina (southern Vietnam) and Cambodia.

“I would like to say that with both land border and maritime border, we followed the map which Samdech Norodom Sihanouk deposited at the United Nations [in 1964],” he said.

“Your insults of Hun Sen are equal to insults of Sihanouk, because Hun Sen follows Sihanouk for all.”

National Assembly President Heng Samrin enacted his constitutional right to quash any debate during the session, though the premier did answer four written questions sent to him by Sam Rainsy Party whip Son Chhay more than six weeks prior.

Heng Samrin’s decision infuriated Son Chhay, who said Cambodia was undoubtedly alone amongst democracies around the world in having a parliament that was never allowed to debate anything.

“They don’t allow us to speak, they don’t allow us to ask questions, for five hours just listening to his threats – we’re really pissed off,” he said, adding that it was the first time in almost 20 years that Hun Sen had even answered a written question in parliament.

“If you don’t have any questions, you don’t call it question time, you call it propaganda time.”

The government, he said, was constantly violating Article 96 of the constitution by not responding to questions within a week or simply not answering at all, which had happened with 70 per cent of the letters he had sent.

Political analyst Lao Mong Hay said he felt the solution the government had presented to resolve the long-running process of demarcating the border with Vietnam was fair but also expressed disappointment about the premier’s conduct in parliament.

“We heard one side of the story, so we should be able to hear the other side as well,” he said.

In response to the written questions, Hun Sen clarified Cambodia’s position on once-disputed Phu Quoc Island, which is currently part of Vietnam but known by Cambodians as Koh Tral Phu Quoc, as well as two villages in Kampong Cham province.

The premier said Sihanouk had told former Vietnamese Prime Minister Pham Van Dong that Cambodia no longer demanded Koh Trol back in 1999, relinquishing the Kingdom’s right to the island.

Sihanouk’s personal adviser and secretary, Prince Thomico Sisowath, refused to comment on any discussion the king father might have had with Pham Van Dong in 1999 but said the map the king father had taken to the UN made no such concession.

“The map which the King took to deposit at the UN claimed that Koh Trol is in Khmer land. Cambodia denied that France took Koh Trol to give to Cochinchina,” he said. In June, senior minister in charge of the Cambodian Border Affairs Committee, Va Kimhong, said the government would have to cede two villages to Vietnam to keep Thlok Trach and Anlung Chrey villages in Kampong Cham province’s Ponhea Krek district.

Ever since, the opposition has been demanding to know which villages would be ceded in exchange for the territory that includes the birthplace of Heng Samrin.

But Hun Sen yesterday simply confirmed that part of Heng Samrin’s village was in Vietnamese territory and that the National Assembly president had been lobbying hard for it to remain in Cambodia, without explaining whether or not it would.

The Vietnamese Embassy in Phnom Penh did not reply to enquiries from the Post.

Not for the first time, Hun Sen accused Son Chhay of political skulduggery, rehashing his old claim that the lawmaker, whom he belittling referred to as his “younger brother”, had acted as “his little spy” in 1997 in exchange for US$10,000.

The premier took the allegation further yesterday, claiming 20 pages of documents and a CD recording proved Son Chhay had tipped him off about a plan to overthrow him in 1997.

“During that time, you reported [to me] about the military situation that was organised by [then-Funcinpec military commander] Nhek Bunchhay, Khan Saveoun and Ho Sok. It was a good report that made me have enough time to prevent the situation in advance,” he said.

Hun Sen, then second co-prime minister next to Funcinpec’s Prince Norodom Ranariddh, became Cambodia’s unopposed leader shortly after, following bloody factional fighting that the premier has repeatedly argued was not a coup d’etat.

Son Chhay said it was sad that the prime minister of Cambodia behaved in such a dishonest, undignified way in a speech broadcast across the country.

“This is a dirty game, this is a cheap thing, that this man has been using. So they play this game,” Chhay said, rejecting all Hun Sen’s accusations as complete rubbish.

Son Chhay has previously conceded that he did indeed accept US$10,000 from Hun Sen, but only when he returned to Cambodia in 1997, money he believed parliamentarians that had stayed had also be given.

Not taking the money, Son Chhay told the Post in December 2006, could have been seen as a “negative reaction” to a goodwill gesture from the premier and jeopardised his negotiations with Hun Sen to secure the return of other politicians who had fled.

To contact the reporters on this story: Meas Sokchea at sokchea.meas@phnompenhpost.com
David Boyle at david.boyle@phnompenhpost.comWith assistance from Vong Sokheng

Wednesday 8 August 2012

សម្តេចហ៊ុន សែន ៖សង្ឃឹមថា បក្សប្រឆាំង នឹងមិនដើរចេញ ពីរដ្ឋសភា ជាលើកទី២

Wednesday, 08 August 2012 15:55 ដោយ អេង គឹមជាង Posted:ID-067

ភ្នំពេញ៖ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជា បានថ្លែងអះអាងថា គណបក្សប្រឆាំង នឹងមិនដើរចេញពី រដ្ឋសភាពជា លើកទី២ទេ បន្ទាប់ពីដើរចេញជាលើកទី១ នាពេលកន្លងមក ដោយពួកគេបានធ្វើការ ចោទប្រកាន់ថា ពុំមាន សិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការ បញ្ចេញមតិ។

សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍បែបនេះក្នុងឱកាស អញ្ជើញជាអធិបតី បើក សម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការ នូវកំណាត់ផ្លូវជាតិលេខ៦២ ប្រវែង១២៨គីឡូម៉ែត្រ ចាប់ពីថ្នល់បំបែកខេត្ត កំពង់ធំ ឆ្ពោះទៅទីរួមខេត្ត ព្រះវិហារ នៅព្រឹកថ្ងៃពុធ ទី០៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ថា នៅថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ស្អែកនេះ សម្តេចនឹងទៅឆ្លើយបំភ្លឺករណីព្រំដែនហើយរំពឹងថា តំណាងរាស្រ្តគណបក្សប្រឆាំង នឹងមិនដើរចេញពីរដ្ឋសភា ដូចលើកមុននោះទេ។សម្តេចបានលើកឡើងថា ការដែលសម្តេចមានប្រសាសន៍យ៉ាងដូច្នេះ មិនស្មើនឹងពួក ប្រឆាំង បានជេរប្រមាថមើលងាយមកលើរាជរដ្ឋាភិបាលយ៉ាងច្រើនថា ជាអ្នកក្បត់ជាតិ។
សម្តេចបន្តថា «បក្សប្រឆាំងនឹងមិនធ្វើដំណើរចាកចេញពីរដ្ឋសភាទេ ហើយល្ងាចនេះម៉ោងបីនេះ បានជួបប្រជុំ ទៀតហើយ ដើម្បីត្រៀមរៀបចំឯកសារជាថ្មី ហើយខ្ញុំនិយាយនេះ មិនស្មើអស់លោកដើរជេរបញ្ចោពួកខ្ញុំតាមផ្លូវ តុគុយទាវ និងតៀមកាហ្វេទេ ខ្ញុំនិយាយនៅក្នុងរដ្ឋសភា»។

ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលបន្តថា បើគណបក្សប្រឆាំងដើរចេញពីរដ្ឋសភាមែននោះ មានរបៀបពីរយ៉ាង ទី១.យកកន្សែងខ្ទប់ភ្នែកដើម្បីកុំឲ្យបានឃើញអ្វីទាំងអស់។ ទី២.យកសំឡីញុកត្រចៀកឲ្យជិតហើយចាំទៅដល់ផ្ទះចាំដកវាចេញ ខ្លាចក្រែងនៅថ្ងៃស្អែក មានករណីបែប នេះកើត ឡើងម្តងទៀត។

សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តីបញ្ជាក់ថា «គេវ៉ៃ ហ៊ុន សែន ត្រឹមតែចំណុចមិនសំខាន់ទេ តែគេវ៉ៃដល់ចំណុចនរោត្តមសីហនុនោះ ព្រោះអ្វីដែល ហ៊ុន សែន ធ្វើគ្រាន់តែជាការយកអ្វីដែលព្រះនរោត្តម សីហនុ បន្សល់ទុកតែប៉ុណ្ណោះ ទាំងព្រំដែនសមុទ្រ និងព្រំដែនគោក។ អីចឹងគោលដៅពិតប្រាកដដែលគេវ៉ៃ គឺវ៉ៃ ហ៊ុន សែន តែតម្រង់ទៅសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ដើម្បីការពារភាពត្រឹមត្រូវរបស់គេ នៃការធ្វើរដ្ឋប្រហារ ទំលាក់សម្តេចព្រះសីហនុ នៅឆ្នាំ១៩៧០»។

សម្តេចបានបញ្ជាក់ថា សម្តេចនឹងនិយាយរយៈពេល៤ម៉ោង ប៉ុន្តែ៤ម៉ោងនេះ មិនគ្រប់គ្រាន់ទេ គួរតែបន្ថែមឲ្យ បាន៧ម៉ោង ដើម្បីបកស្រាយជុំវិញបញ្ហានេះ ហើយសម្តេចនឹង ពន្យល់ពីដំណាក់កាលនីមួយៗ ពាក់ព័ន្ធនឹង បញ្ហាព្រំដែនហ្នឹង ហើយផ្សាយបន្តផ្ទាល់គ្រប់ទូរទស្សន៍ និងវិទ្យុទាំងអស់។

សូមបញ្ជាក់ថា សមាជិកសភាគណបក្ស សម រង្ស៊ី ១៦រូប កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១១ បានសរសេរ លិខិតទៅសម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី តាមរយៈប្រធានរដ្ឋសភា ដើម្បីសួរនាំអំពីបញ្ហាបោះបង្គោលព្រំដែន និងខណ្ឌ សីមាព្រំដែនលេខ ១៨៤-១៨៧ នៅស្រុកចន្ទ្រា ខេត្តស្វាយរៀង។ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១១ សម្តេច ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា បានបញ្ជូនលិខិតទៅសម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី។ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ បានឆ្លើយតបទៅនឹងការសួររបស់តំណាងរាស្រ្ត គណបក្ស ប្រឆាំងទាំង១៦រូប តាមរយៈលិខិតសម្តេច ហេង សំ រិន ហើយនៅថ្ងៃទី២៦ ខែធ្នូ លោក សម រង្ស៊ី បានសរសេរលិខិត ជូនសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដោយបាន ថ្លែងអំណរគុណ និងសំដែងការគាំទ្រជំហររាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការការពារអធិបតេយ្យជាតិរបស់ខ្លួន។

សម្តេច ហ៊ុន សែន បានឆ្លើយតបទៅនឹងលិខិតនោះថា «…ទីតាំងបង្គោលព្រំដែនលេខ១៨៥ ក៏ដូចជាបង្គោល ព្រំដែនមួយចំនួន ដែលនៅសេសសល់រវាងប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-វៀតណាម រហូតមកដល់ពេលនេះ គណៈ កម្មការចម្រុះព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-វៀតណាម មិនទាន់បានឯកភាពគ្នា លើទីតាំងបោះបង្គោល នៅឡើយទេ។ ភាគីទាំងពីរបន្តចរចា ដើម្បីកំណត់ទីតាំងបង្គោលនេះ ក៏ដូចជាទីតាំងបង្គោលព្រំដែន ដែលនៅសេសសល់ដទៃទៀត ឲ្យបានសមស្របអាចទទួលយកបាន នាពេលខាងមុខ»។

លោក សម រង្ស៊ី ឆ្លើយតបទៅនឹងលិខិតរបស់សម្តេច ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១១ថា «ខ្ញុំសូម សម្តែងការគាំទ្រដល់រាជរដ្ឋាភិបាល ចំពោះជំហរដ៏ត្រឹមត្រូវក្នុងការការពារបូរណភាពទឹកដី នៃប្រទេសកម្ពុជា ដូចបានបញ្ជាក់នៅក្នុងលិខិតរបស់សម្តេចខាងលើ»។
លោក សម រង្ស៊ី បន្តថា «សូមសម្តេចជឿជាក់ចុះថា អ្នកស្នេហាជាតិខ្មែរទាំងអស់ ច្បាស់ជារួមកម្លាំង ពេញទំហឹង ជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីការពារដីស្រែ ចំការ របស់ជនជាតិខ្មែរ ដែលរស់នៅតាមព្រំប្រទល់ដែន ក្នុងការខិតខំ រកដំណោះស្រាយឲ្យបានសមស្របអាចទទួលយកបាននៅពេលខាងមុខ តាមប្រសាសន៍របស់សម្តេច»។

កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១២កន្លងទៅនេះ នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន និងនាយក រដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម ង្វៀន តាន់យុង បានធ្វើជាអធិបតីនៅក្នុងពិធីសម្ពោធបង្គោលព្រំសីមាលេខ ៣១៤ នៅក្នុង ខេត្តកំពត-ហាទៀង ដើម្បីជាការចូលរួមអបអរសាទរខួបលើកទី៤៥ឆ្នាំ នៃទំនាក់ទំនងការទូតរវាង ប្រទេសទាំង ពីរ។ នៅក្នុងពិធីនោះ មេដឹកនាំទាំងពីរ បានសន្យាជំរុញវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងទេសចរណ៍ ឲ្យមានការ រីកចម្រើនបន្ថែមទៀត ខណៈដែលប្រទេសទាំងពីរបានកសាងព្រំដែនសន្តិភាពជាមួយគ្នា៕

ពុយ គា ៖ សង្ឃឹមថា កិច្ចប្រជុំកំពូល អាស៊ាន នៅខែវិច្ឆិកា នឹងអាចចេញ សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ដូចការគ្រោងទុក

Wednesday, 08 August 2012 18:29 ដោយៈ ប៉ា ជេដ្ឋា-Posted:ID068

ភ្នំពេញៈ អ្នកកាសែតជើងចាស់មួយរូប ដែលមានបទពិសោធន៍ រាយការណ៍កិច្ចប្រជុំអាស៊ាន អស់ពេលជាង ១០ឆ្នាំ មកហើយនោះ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៨ ខែសីហា បានសម្តែងនូវការរំពឹងទុករបស់ខ្លួនថា កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី២១ ដែលនឹងធ្វើនៅ រាជធានីភ្នំពេញ នៅខែវិច្ឆកា ខាងមុខនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នឹងអាចចាត់ចែងបាន នូវការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ដូចដែលបានគ្រោងទុក។

អ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មានឲ្យទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន ជប៉ុនក្យូដូប្រចាំកម្ពុជា លោក ពុយ គា បានថ្លែងនូវក្តីរំពឹងទុកដូច្នេះ គ្រាដែលលោកចូលរួមជាវាគ្មិន កិត្តិយសក្នុងកម្មវិធី ព័ត៌មានពេលថ្ងៃត្រង់ របស់វិទ្យុដើមអម្ពិល FM93.75 MHz ពិភាក្សាអំពីការវិវត្តន៍ នៃអាស៊ានចំខួបគម្រប់ ៤៥ឆ្នាំ នៃការបង្កើតអាស៊ាន។

លោក ពុយ គា មានប្រសាសន៍ដូច្នេះថា " កម្ពុជាមានឯកសារពីរ ដែលត្រូវចេញនៅខែ១១ និងត្រូវចុះហត្ថលេខា នៅទីក្រុងភ្នំពេញ ដាក់ចេញពីភ្នំពេញ។ ដូច្នេះបើសិន ជាអត់បានចុះទៀត គឺជាប្រវត្តិសាស្ត្រមួយ វាស្តាយនៅពេល ដែលយើងជាម្ចាស់ផ្ទះ វាអត់មានឯកសារចេញពីភ្នំពេញ ចុះហត្ថលេខា ព្រោះប្រទេសមួយនៅពេលមានកិច្ចប្រជុំ នៅប្រទេសគេ សុំឱ្យមានឯកសារចេញក្នុងប្រទេសនោះ ព្រោះវាជាប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូល ខែ ១១នេះ ថ្នាក់ដឹកនាំរបស់គាត់នឹង ចាត់ចែងបានដើម្បីធានា ឲ្យឯកសារដែលត្រូវចេញ ត្រូវចេញឲ្យរួច ដែលមានដូចជាសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សអាស៊ាន និង ការចូលរួមជាប្រទេស មហាអំណាចទាំង៥ [P5]" ។

យ៉ាងណាក៏ដោយបើតាម លោក ពុយ គា កម្ពុជាមានការបារម្ភ ចំពោះប្រទេសជាសមាជិកមួយចំនួន អាចនឹងធ្វើ ការរារាំងដល់ដំណើការ នៃការចេញ សេចក្តីថ្លែងការណ៍ ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន នៅខែវិច្ឆិកា ដូចទៅនឹងកាល ពីកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន កាលពីខែកក្កដា កន្លងទៅនេះ។ នោះក៏ព្រោះតែប្រទេសវៀតណាម និងហ្វីលីពីន យកបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដាក់សម្ពាធលើកម្ពុជា។

សូមជម្រាបថា ក្នុងកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រី ការបរទេសអាស៊ា នានៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីខែកក្កដា ដោយមិនមាន ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម របស់អាស៊ាននោះទេ ក៏ព្រោះតែប្រទេសជាសមាជិក អាស៊ានមួយចំនួនចង់ឲ្យបញ្ហា សមុទ្រចិនភាគខាងត្បូង ដែលជាជម្លោះទ្វេភាគីរបស់ រវាងប្រទេសទាំងនោះជាមួយចិន ឲ្យអាស៊ាន ដោះស្រាយ វិវាទទ្វេភាគីនេះ៕

www.dap-news.com

សមាគមគ្រូបង្រៀនបដិសេធលទ្ធផលប្រឡងសញ្ញាបត្រទុតិយភូមិ

ដោយ ដែន អយុធ្យា

2012-08-08

សមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ បដិសេធមិនទទួលយកលទ្ធផលប្រឡងសញ្ញាបត្រទុតិយភូមិ ឬសញ្ញាបត្របាក់ឌុប ឆ្នាំ២០១២ ទេ ដោយអះអាងថា វិញ្ញាសាប្រឡងបានបែកធ្លាយស្ទើរគ្រប់មុខវិជ្ជា និងមានអំពើពុករលួយ ដែលលទ្ធផលមិនអាចយកជាការបាន។

ការបែកធ្លាយវិញ្ញាសានេះ ធ្វើឲ្យសិស្សានុសិស្សដែលយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការសិក្សាដោយប្រើ សមត្ថភាពរបស់ខ្លួនសុទ្ធសាធ មិនចេះសូកប៉ាន់នោះ សម្ដែងអារម្មណ៍ខកចិត្ត។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងបេក្ខជនប្រឡងសញ្ញាបត្រទុតិយភូមិ (បាក់ឌុប) ឆ្នាំនេះ គ្មានជំនឿទៅលើការដឹកនាំរបស់លោក អ៊ឹម សិទ្ធី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ដែលមិនអាចទប់ស្កាត់ការបែកវិញ្ញាសាប្រឡងបាន។

លោក រ៉ុង ឈុន ជាប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ នៅថ្ងៃពុធ ទី៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ លោកបានអះអាងថា វិញ្ញាសាសំខាន់ៗបានបែកធ្លាយស្ទើរគ្រប់មុខវិជ្ជា មានដូចជា វិញ្ញាសាគីមីវិទ្យា ជីវវិទ្យា គណិតវិទ្យា និងមុខវិជ្ជាខ្មែរជាដើម។

លោកបន្តថា សមាគមគ្រូបង្រៀនបដិសេធមិនទទួលយកលទ្ធផលប្រឡងសញ្ញាបត្របាក់ឌុប ឆ្នាំនេះទេ ព្រោះគ្មានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវ គ្មានតម្លាភាព និងគ្មានយុត្តិធម៌៖ «យើងមើលឃើញថា មានការគ្រប់គ្រងដែលធ្វើឲ្យបេក្ខជននិមួយៗហ្នឹង បានយកទូរស័ព្ទតាមខ្លួន ហើយបានបើកចម្លងទៅតាមរយៈហ្វែសប៊ុក (Facebook) ដែលមានបង្ហោះចម្លើយនៅក្នុងហ្វែសប៊ុក ហើយមានក្រុមមិត្តភ័ក្ដិបង្ហោះទៅឲ្យ និងមានការបើកចម្លង មានការបាញ់ចម្លើយតាមទូរស័ព្ទជាបន្តបន្ទាប់»។
លោកបានចាត់ទុកសកម្មភាពដឹកនាំរបស់លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំថា មានភាពកម្សោយ នាំឲ្យវិស័យអប់រំកម្ពុជាធ្លាក់ចុះគុណភាព។

លោកថា ក្រៅពីបែកធ្លាយវិញ្ញាសាប្រឡង ក៏មានករណីមន្ត្រីអនុរក្ស ឬមេប្រយោគទទួលសំណូកពុករលួយពីសិស្សពី ៥ពាន់ទៅ៥ម៉ឺនរៀល ឬច្រើនជាងនេះ ជាថ្នូរឲ្យបេក្ខជនអាចចម្លងកំណែវិញ្ញាសា។ បន្ថែមលើនេះ លោក រ៉ុង ឈុន បញ្ជាក់ថា ក៏មានលេចឮព័ត៌មានប្រធានមណ្ឌលបានសហការជាមួយគ្រូបង្រៀនថ្នាក់ ទី១២ ធ្វើកំណែលក់ជូនបេក្ខជន កើតមានតាមមណ្ឌលប្រឡងមួយចំនួនថែមទៀត។

ទាក់ទិនបញ្ហានេះ យុវសិស្សជាបេក្ខជនប្រឡងសញ្ញាបត្របាក់ឌុប នៅមណ្ឌលខេត្តព្រៃវែង មិនបញ្ចេញឈ្មោះម្នាក់ នៅរសៀលថ្ងៃទី៨ ខែសីហា បានសម្ដែងការខកចិត្តចំពោះការបែកធ្លាយវិញ្ញាសាប្រឡង ដែលក្រសួងអប់រំមិនអាចទប់ស្កាត់បាន។ យុវជនរូបនេះ បានហៅការបែកធ្លាយវិញ្ញាសាថា នាំឲ្យការខិតខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្ររបស់ខ្លួនគ្មានន័យ៖ «ខ្ញុំ ប្រឡងនេះ ខ្ញុំពឹងទៅលើសមត្ថភាពខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់តែម្តង គឺមិនបើកសំណៅឯកសារចម្លងដូចសិស្សដទៃទៀតទេ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំអន់ចិត្តបន្តិចដែរ ព្រោះថាការប្រឡងវាអយុត្តិធម៌សម្រាប់ខ្ញុំ»។

ចំណែកអាណាព្យាបាលសិស្សរស់នៅខេត្តកំពង់ចាម បានឲ្យដឹងដែរថា អនុរក្ស ឬមេប្រយោគប្រចាំមណ្ឌលប្រឡង បានជំរិតយកលុយពីកូនរបស់គាត់ចន្លោះពី ៥ម៉ឺនទៅ១០ម៉ឺនរៀលក្នុង១ថ្ងៃ ដោយអះអាងថា បើសិស្សណាមិនបង់ជូនពួកគេ នឹងមានបញ្ហាពេលប្រឡង។
លោក សន ជ័យ ជាមន្ត្រីសម្របសម្រួលបណ្ដាញរួបរួមដើម្បីគណនេយ្យភាពសង្គម ប្រចាំអាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក ជាអង្គការមួយធ្វើការជាមួយយុវជន លោកព្រួយបារម្ភចំពោះធនធានមនុស្សរបស់យុវជនកម្ពុជា ខ្លាចមិនមានគុណភាពអាចប្រកួតប្រជែងជាមួយយុវជនក្នុងបណ្ដាប្រទេស សមាជិកសមាគមអាស៊ាន ពេលធ្វើសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន នាឆ្នាំ២០១៥។ លោកបានស្តីបន្ទោសថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងអប់រំ ដែលមិនអាចទប់ស្កាត់វិញ្ញាសាប្រឡង មិនឲ្យបែកធ្លាយបាន។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងលោក អ៊ឹម សិទ្ធី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ ដើម្បីបំភ្លឺជុំវិញការបែកធ្លាយវិញ្ញាសាប្រឡងសញ្ញាបត្រទុតិយភូមិ បានទេ នៅរសៀលថ្ងៃពុធ ទី៨ ខែសីហា។

ប៉ុន្តែ លោក អ៊ឹង ង៉ោហុក ប្រធាននាយកដ្ឋានមធ្យមសិក្សាចំណេះទូទៅ នៃក្រសួងអប់រំ បានថ្លែងថា ការប្រឡងសញ្ញាបត្របាក់ឌុប ឆ្នាំនេះ មានដំណើរការល្អ និងប្រសើរជាងឆ្នាំកន្លងទៅ៖ «គ្មានការបែកធ្លាយ វិញ្ញាសាអ្វីទាំងអស់។ ធម្មតាការរៀន គឺវិញ្ញាសាគេត្រូវចេញគ្របដណ្ដប់នៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សា មានន័យថា ខ្លឹមសារមាននៅក្នុងសៀវភៅ។ អ៊ីចឹង វាគ្មានអីក្រៅពីក្នុងសៀវភៅទេ។ ដូច្នេះ អ្វីដែលថាជាការចោទប្រកាន់ទៅលើការបែកធ្លាយវិញ្ញាសា គឺជារឿងមិនពិត។ ពីព្រោះគណៈមេប្រយោគយើងបានត្រួតពិនិត្យត្រឹមត្រូវ»។

ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានបង្ហាញថា សម័យប្រឡងសញ្ញាបត្រទុតិយភូមិ ឬសញ្ញាបត្របាក់ឌុប ឆ្នាំ២០១២ មានបេក្ខជនប្រឡងសរុបចំនួន ១១៤.៤១៤នាក់។
មណ្ឌលប្រឡងមានចំនួន ២៥៤មណ្ឌល និងមានបន្ទប់ប្រឡងចំនួន ៤.៦៦៣បន្ទប់ នៅទូទាំងប្រទេស។ សម័យប្រឡងសញ្ញាបត្របាក់ឌុប មានរយៈពេល ២ថ្ងៃកន្លះ ចាប់ពីថ្ងៃចន្ទ ទី៦ ដល់ថ្ងៃពុធ ទី៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២៕

គួរចូលរួមសង់វត្តច្រើន ឬធ្វើកិច្ចការអាណាចក្រច្រើនជាង?

Wednesday, 08 August 2012

យីន លាងគង់

ជូនលោកការីនិពន្ធ

ក្រោយពីមានការឆ្លើយឆ្លងរវាងលោកបេក្ខជន បណ្ឌិតប៉ែន មីរ៉ាន់ដា និងលោក សុចរិត ខ្ញុំបាទសូមចូលរួមចែករំលែកចំណេះដឹងដ៏តិចតួចស្តួចស្តើងរបស់ ខ្ញុំ ដើម្បីទុកជាការពិចារណាទាំងអស់គ្នា។

ជាដំបូងខ្ញុំគាំទ្រទាំងស្រុងចំពោះអត្ថបទរបស់បេក្ខជនបណ្ឌិតយ៉ាងពេញទំហឹង ដោយសារមូលហេតុពីរ៖

ទី ១ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ គួរទុកប្រាក់កសាងវត្តនីមួយៗពី ២០ ទៅ ៣០ ម៉ឺនដុល្លារ យកមកអភិវឌ្ឍវិស័យអាណាចក្រប្រសើរជាង ព្រោះបច្ចុប្បន្ន វិស័យអាណាចក្រ មិនទាន់រីកចម្រើន មានតុល្យភាពជាមួយវិស័យពុទ្ធចក្រនៅទ្បើយ។
ទី ២ គួរទុកប្រាក់ទាំងនោះសាងសង់មន្ទីរពិសោធន៍ ឬបណ្ណាល័យ ដើម្បីពង្រីកចំណេះដឹងដល់សិស្សានុសិស្សនិងតាមសហគមន៍ប្រជាពលរដ្ឋ ខ្មែររស់នៅ។

នៅកម្ពុជា មានវត្តអារាមជាង៤០០០ កន្លែង និងមានព្រះសង្ឃជាង ៥០០០០ អង្គរហូតមកទល់សព្វថ្ងៃនេះ ដែលវត្តជាង ៩០ភាគរយ មានក្បូរក្បាច់រចនាល្អវិចិត្រ ស័ក្ខិសមជាទីអារាមពិតៗ ប៉ុន្តែបើយើងក្រទ្បេកមើលទៅ ខាងក្រោយវត្ត ឬបរិវេណជុំវិញវត្ត យើងឃើញផ្ទះរបស់ពុទ្ធបរិស័ទខ្លះ មិនមានដំបូលប្រក់ផ្ទះត្រឹមត្រូវគត់មត់ទេ កូនៗរបស់ពួកគេមិនមានខោអាវស្លៀកពាក់បានសមរម្យទេ និងមួយចំនួន មិនបានទាំងចូលសាលារៀនផង។

ខ្ញុំធ្លាប់ចេញទៅប្រទេសមួយចំនួន ដែលនៅក្បែរខាងកម្ពុជា ដូចជា ប្រទេសថៃ ទ្បាវនិងប្រទេសស្រីលង្កាជាដើម។ ប្រជាពលរដ្ឋប្រទេសទាំងនោះ គោរពព្រះពុទ្ធសាសនានិកាយហិនយាន(យានតូច)ដូចយើងដែរ ប៉ុន្តែនៅក្នុងប្រទេសទាំងនោះ មិនមានសង់វត្តអារាមស្អេកស្កះច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ដូចនៅកម្ពុជា ទេ ប៉ុន្តែសង្គមគេមានការរីកចម្រើន និងប្រជាជនគេមានសីលធ៌មរស់នៅល្អជាងកម្ពុជា។ នៅរាជធានីភ្នំពេញ បើជិះរថយន្តពីព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញមកកាន់មាត់ទន្លេ មួយជុំ យើងឃើញវិហារដ៏ស្កឹមស្កៃមិនតិចជាង ១០ កន្លែងនោះទេ។

ការ កសាងវត្តអារាមជាច្រើនដែលលោក សុចរិត បានលើកទ្បើងថា ជាសទ្ធារបស់ពុទ្ធបរិស័ទពិតជាត្រឹមត្រូវ ប៉ុន្តែសួរថា តើព្រះសង្ឃ បាននិងកំពុងដើរតួនាទីត្រឹមត្រូវ តាមគោលធម៌របស់ព្រះពុទ្ធហើយឬនៅ? ព្រះពុទ្ធលោកបានត្រាស់ដឹង នៅក្រោមដើមពោធិព្រឹក្ស មិនមែនក្នុងព្រះវិហារដ៏ស្កឹមស្កៃទេ។ ព្រះពុទ្ធផ្តល់ពុទ្ធឱវាទឲ្យពុទ្ធបរិស័ទ មុនមានជំនឿលើអ្វីមួយ ឲ្យប្រើបញ្ញាជាចម្បង ប៉ុន្តែព្រះសង្ឃ នៅកម្ពុជា តែងសូត្រធម៌ជាភាសាបាលី ឬសំស្រ្កឹត ដែលពេលខ្លះ សូម្បីព្រះសង្ឃអង្គឯង មិនយល់អ្វី ដែលខ្លួនបានសូត្រផងទេ កុំថាទ្បើយពុទ្ធបរិស័ទមិនបានបួសរៀន អាចយល់និងស្តាប់បានថា មានន័យយ៉ាងដូចម្តេចនោះ។
ហេតុនេះ នៅពេលប្រជាពលរដ្ឋមិនយល់ ព្រះសង្ឃនេះហើយ ជាអ្នកដើរតួនាទីជាអ្នកពន្យល់អប់រំ ប្រជាពលរដ្ឋជាពុទ្ធបរិស័ទ ហើយការពន្យល់នោះ ក៏មិនគួរលើកតែរឿងព្រេង រឿងពុទ្ធប្រវត្តិនៅឋានសួគ៌ ឋានត្រៃត្រិង្សនោះដែរ។ ប្រជាពលរដ្ឋលោកយល់ថា ការកសាងវត្តអារាម នឹងទទួលបានផលកុសលច្រើន នៅជាតិនេះ និងអនាគតជាតិ ប៉ុន្តែសំណួររបស់ខ្ញុំត្រង់នេះ សូមចោទសួរថា តើព្រះសង្ឃ បានដើរតួនាទីរបស់ខ្លួនត្រឹមត្រូវហើយឬនៅ ក្នុងការផ្តល់សង្ឃឱវាទ ដល់ពុទ្ធបរិស័ទអំពីការធ្វើបុណ្យ? ចម្លើយខ្ញុំអាចឆ្លើយបានថា មិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ទេ វត្តអារាមជាថ្នាលបណ្តុះបណ្តាលចំណេះដឹង នៅក្នុងជំនាន់បារាំងបានគ្រប់គ្រងប្រទេស (ជំនាន់នោះ គេហៅសាលាវត្តបែបថ្មី) ប៉ុន្តែព្រះសង្ឃជំនាន់នេះ បានប្រព្រឹត្តខុសធម៌វិន័យជាច្រើនទាំងការបដិបត្តិប្រចាំថ្ងៃ និងការមិនបានបំពេញតួនាទី ជាព្រះសង្ឃ ដែលជួយសង្គ្រោះ សត្វលោកប្រកបដោយគុណធម៌។

ការមិនប្រព្រឹត្តត្រឹមត្រូវតាមធម៌ វិន័យយ៉ាងដូចម្តេច និងមិនបំពេញតាមគុណធម៌យ៉ាងដូចម្តេច? ខ្ញុំធ្លាប់ជាក្មេងវត្តម្នាក់ រស់នៅក្នុងវត្តមួយ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលមានសម្តេចសង្ឃគង់នៅ។ អំទ្បុងពេលស្នាក់នៅវត្ត ខ្ញុំឃើញ ដោយផ្ទាល់ភ្នែក នូវសកម្មភាពព្រះសង្ឃ ក្នុងវត្តនេះ ដែលមានសង្ឃខ្លះ លេងបៀរ សង្ឃខ្លះមានកាំភ្លើង សង្ឃខ្លះមានសង្សាររហូតមកដេកជាមួយគ្នា ក្នុងកុដិយ៉ាងគួរឲ្យអាម៉ាស់បំផុត។ ការប្រព្រឹត្តរបស់សង្ឃខុសគោលធម៌ដើម ពិតជារឿងរបស់បុគ្គល។

ចំណុច មួយទៀត ដែលលោកសុចរិតលើកទ្បើងថាបុគ្គលជាបុរសភេទ បើបានបួសម្តងជាបុគ្គលដែលប្រសើរបំផុត។ ខ្ញុំសូមបដិសេធក្នុងចំណុចនេះ។ បដិសេធត្រង់ថា បុគ្គលដ៏ប្រសើរ មិនចាំបាច់បួសតែក្នុងពុទ្ធសាសនាទេ ពួកគេអាចសិក្សានៅខាងក្រៅបាន ព្រោះចំណេះដឹង រៀននៅទីណាក៏បាន មិនចាំបាច់រៀនតែពីវត្តអារាមឬតាមគោលធម៌ នៃពុទ្ធសាសនាតែមួយមុខនោះទេ។ បុគ្គលមួយចំនួនដោយសារខ្ជិល ជួយធ្វើការឪពុកម្តាយ បានសុំលោកមានគុណមកបួស ដែលមិនត្រឹមតែដើម្បីគេចវេះពីការងារប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែបានបង្កការលំបាកជាច្រើន ដល់គ្រួសារ ដើម្បីចំណាយផ្សេងៗ ដល់ការបំបួស និងក្រោយការបំបួសហើយបាន ៤ ទៅ ៥ព្រះវស្សាក៏លាចាកសិក្ខាបទ និងសុំឲ្យឪពុកម្តាយដណ្តឹងប្រពន្ធឲ្យទៀត ដែលជាការបន្ថែមបន្ទុកចំណាយកាន់តែច្រើនដល់គ្រួសារ នៅពេលខ្លួនមិនបានជួយរកចំណូលអ្វីសោះ ដល់ឪពុកម្តាយរបស់ខ្លួន។

លោក សុចរិត បានលើកជាសំណួរថា តើការដែលរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ សម្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជិត ២ លាននាក់ជាកំហុសរបស់ព្រះសង្ឃដែរឬទេ? ចម្លើយពិតជាមិនមែនទេ។ ប៉ុន្តែលោកសាទ្បុតស(ប៉ុលពត)ជាបុគ្គលមួយរូប ធ្លាប់រស់នៅក្នុងវត្តបទុមវតីរាជធានីភ្នំពេញ។ អំទ្បុងស្នាក់នៅក្នុងវត្តនេះ គាត់មានចិត្តស្អប់ព្រះសង្ឃយ៉ាងខ្លាំង និងបានចាត់ទុកព្រះសង្ឃ ជាពួកព្រូន ឬប៉ារ៉ាស៊ីត។ ខ្ញុំមិនគាំទ្រការលើកទ្បើងហួសហេតុបែបនេះទេ ប៉ុន្តែតាមខ្ញុំដឹង នៅលើពិភពលោក មិនមានប្រទេសណាមួយ មានប្រជាជនត្រឹមជិត ១៤ លាននាក់ ប៉ុន្តែមានព្រះសង្ឃជាង ៥០០០០ អង្គបែបនេះនោះទ្បើយ។

ពិតណាស់ រដ្ឋាភិបាល ក៏មិនបានចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់កសាងប្រទេស នេះ ឲ្យមានភាពស៊ីវិល័យនៅទ្បើយទេ។ ពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ មេដឹកនាំខ្មែរ គិតតែផលប្រយោជន៍បុគ្គល និងរិះរកគ្រប់មធ្យោបាយ ក្នុងការធ្វើយ៉ាងណាឲ្យខ្លួនអាចគ្រប់គ្រងប្រទេស និងប្រជាជនបានយូរ។ មេដឹកនាំខ្មែរដើរតួជាឥសី ជួយសង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ឋ ខណៈពួកគេ ជាអ្នកធ្វើបាបប្រជាពលរដ្ឋទាំងនោះដោយខ្លួនឯង។

ប៉ុន្តែអ្វី ដែលគួរឲ្យសោកស្តាយបន្ថែមទៀតនោះ គឺថា នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ អ្នកនយោបាយខ្មែរ បានលូកដៃកកូរកកាយ ចូលយ៉ាងជ្រៅទៅក្នុងសង្គមសង្ឃ ដើម្បីទាក់ទាញប្រជាប្រិយភាព ពីព្រះសង្ឃ និងពុទ្ធបរិស័ទទាំងទីក្រុង និងទីជនបទ ដែលចំណេះដឹងពួកគាត់នៅមានកម្រិត ក្នុងវិស័យពុទ្ធចក្រ។ ពួកគេអះអាងថា ជាពុទ្ធបរិស័ទ ប៉ុន្តែនៅពេលយើងសាកល្បងសួរពួកគេថា អ្វីទៅជាសីល៥ សីល ៨ និងសីល ១០ ហើយពួកគេ បានអនុវត្តតាមសាសនា ដែលខ្លួនមានជំនឿដែរឬទេ? ចម្លើយគឺអត់ទេ។

សរុបសេចក្តីមក ការចូលរួមកសាងវត្តអារាម ជាការបរិច្ចាគថវិកាដោយស្ម័គ្រចិត្ត មិនមានអ្នកណាបង្ខិតបង្ខំទេ ប៉ុន្តែសំណួរនៅទីនេះ ត្រង់ថា តើពុទ្ធបរិស័ទបាននិងកំពុងប្រើប្រាស់ថវិកាចំទិសដៅឬនៅ ឬពុទ្ធបរិស័ទបរិច្ចាគថវិកាជាច្រើន ដើម្បីទទួលបានការកោតសរសើរ ឬក៏គួរបរិច្ចាគដល់ប្រជាពលរដ្ឋ នៅក្បែរនោះ ដែលគ្មានសម្លៀកបំពាក់សមរម្យ និងមិនបានចូលសាលារៀន ឬយ៉ាងណា?
យីន លាងគង់ អតីតក្មេងវត្តក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ

Tuesday 7 August 2012

Qualifications fraud on rise as unemployed seek jobs

The value of qualifications, usually some indicator of an employee’s abilities, is now under threat from the increasing prevalence of degree fraud, according to qualification verification agencies.

While both buying and selling of fraudulent qualification documents is a criminal offence, demand for and supply of these documents is on the rise.
Given SA’s unemployment, and the correlation between qualifications and employment opportunities, this trend is not surprising.

Qualifications-fraud-on-rise-as-unemployed-seek-jobs

diploma fraud

Many view a post-matric qualification, coupled with an identity document, as a passport to employment. A matric certificate doubles the odds of finding employment while a university degree increases the odds four times.

While many may seem comfortable padding their resumes to boost their chances of getting a job, laying claim to an unearned qualification is fraud.

Criminal syndicates branch out

Danie Strydom, MD of the qualification-vetting group Qualification Verification Services, says forged degrees and diplomas are a rapidly growing problem as criminal syndicates branch out from identity document and passport fraud to meet demand.

Last month a Chinese couple was found in possession of more than 1000 stamped and signed University of SA (Unisa) certificates. Two men were also arrested for selling fake matric certificates at a shop in Johannesburg for R2000 each.

Strydom says the only way to stem qualifications fraud is to prosecute each and every instance. All employers would have to check the validity of degrees claimed by prospective staff.
Unisa spokeswoman Doreen Gough last week said 32 cases had been opened at police stations regarding forged documents – mostly submitted by prospective students. Prior to the end-of-year registration rush, 140 cases had already been opened.

Unisa says it has seen a marked increase in forged documents from students in recent years. The university is now forced to verify “practically every document received,” she said.
Education quality assurance body Umalusi says, although the body cannot give accurate figures, a major verification agency it used indicated that about 15% of certificates verified were found to be fraudulent.

Despite the high incidence of qualifications fraud, world standards for verification meant the system was largely “foolproof,” Strydom says.
Matric certificates are watermarked and feature unique registration numbers, and while it is possible to produce a highly convincing fake, it is almost impossible to beat the system, he says.
Umalusi CEO Mafu Rakometsi has said that none of the quality assurance body’s certificates has been compromised.

Tertiary qualifications more likely to be checked
Department of Basic Education director-general Bobby Soobrayan has echoed the same sentiment, saying that while the department was concerned at the threat of forged matric certificates, it was convinced that the necessary security measures were in place to protect the integrity of matric qualifications.

Matric certificates are treated in the same manner as other government documents with the same checks and balances, he says.
Stringent verification procedures for higher qualifications, such as university degrees and diplomas, explain why fraud at this level is far lower – just a tenth of the number fraudulently claiming matric qualifications.

Tertiary qualifications are also more likely to be checked.
Small and medium businesses are less likely to verify employees’ qualifications. With large businesses this is usually standard practice, Strydom says.
South African Qualifications Authority deputy executive officer Joe Samuels says in the last two years, 1,3% of the 20 130 domestic qualifications verified have been identified as fraudulent.
Of this, about 46% of certificate holders had simply claimed qualifications they did not possess, while 26% had falsely claimed qualifications they had not completed, he says.
In verifying foreign qualifications – potentially from degree- mill universities – the figure of foreign forged documents was less than 1%, he says.

University of Cape Town registrar Hugh Amoore says the institution is unconcerned by people claiming degrees from the university. He says this rarely occurs.
In cases where degree fraud has been identified, the university has pursued charges in all cases. This has happened no more than three times in the past 20 years. Almost all who claim a qualification from the institution possess it, he says.
Source

Diploma Mills: Degrees of Deception

Are you ever tempted by an email or an ad claiming you can “earn a college degree based…on life experience”? Don’t be, say attorneys for the Federal Trade Commission (FTC), America’s consumer protection agency. Chances are good that the ad is for a “diploma mill,” a company that offers “degrees” or certificates for a flat fee, requires little course work, if any, and awards degrees based solely on life experience.

Most employers and educational institutions consider it lying if you claim academic credentials that you didn’t earn through actual course work. Federal officials say it’s risky behavior: If you use a so-called “degree” from a diploma mill to apply for a job or promotion, you risk not getting hired, getting fired, and in some cases, prosecution.

diploma fraud

Diploma mills may claim to be “accredited.” Colleges and universities accredited by legitimate organizations undergo a rigorous review of the quality of their educational programs. Although many diploma mills claim to be “accredited,” their accreditation is from a bogus, but official-sounding agency that they created. You can use the Internet to check if a school is accredited by a legitimate organization at the database of accredited academic institutions posted by the U.S. Department of Education at www.ope.ed.gov/accreditation or at the Council for Higher Education Accreditation database at www.chea.org/search. (There are a few legitimate institutions that have not pursued accreditation.)

Look out for sound-alikes. Some diploma mills take on names that are very similar to well-known colleges or universities; a “dot edu” Web address is no guarantee of legitimacy, either. Keep in mind that some diploma mills use credible-sounding foreign names. Researching the legitimacy of a foreign school can be a challenge, but is clearly worth the time. If you’re having a tough time checking out a particular school, call the registrar of a local college or university and ask if it would accept transfer credits from the school you are considering.

So how can you tell if the institution you’re thinking about is legitimate? Here are some tell-tale signs of a diploma mill:

No Studies, No Exams — Get a Degree for Your Experience. Diploma mills grant degrees for “work or life experience” alone. Accredited colleges may give a few credits for specific experience pertinent to a degree program, but not an entire degree.
No Attendance. Legitimate colleges or universities, including online schools, require substantial
course work.
Flat Fee. Many diploma mills charge on a per-degree basis. Legitimate colleges charge by the credit, course, or semester, not a flat fee for an entire degree.
No Waiting. Operations that guarantee a degree in a few days, weeks, or even months aren’t legitimate. If an ad promises that you can earn a degree very quickly, it’s probably a diploma mill.
Click Here To Order Now! Some diploma mills push themselves through aggressive sales tactics.
Accredited colleges don’t use spam or high-pressure telemarketing to market themselves. Some diploma mills also advertise in newspapers, magazines, and on the Web.
Advertising through spam or pop-ups. If the school caught your attention through an unsolicited
email or pop-up ad, it may be a diploma mill. Legitimate institutions, including distance learning programs, won’t advertise through spam or pop-ups.

Source : ftc

អំពើពុករលួយក្នុងសម័យប្រឡង

ដោយ សួន សុផលមុន្នី

2012-08-07

មានការលើកឡើងថា អំពើពុករលួយនៅក្នុងសម័យប្រឡង កើតមានឡើងគឺបណ្ដាលមកពីការឧបត្ថម្ភប្រាក់ឲ្យគ្រូមានតិចតួចពេក ដែលធ្វើឲ្យគ្រូបង្រៀនពិបាកក្នុងការស្នាក់នៅ ការធ្វើដំណើរ និងការចំណាយលើការហូបចុក។

ទិដ្ឋភាពទូទៅនៅខាងក្រៅមណ្ឌលប្រឡងទុតិយភូមិ ឬគេនិយមហៅតាមភាសាបារាំងថា បាក់ឌុប ក្នុងខេត្តបាត់ដំបង គេសង្កេតឃើញមានភាពស្ងប់ស្ងាត់ខុសពីពេលមុន ដែលមានមនុស្សនាំគ្នាឈរគប់វិញ្ញាសាចម្លង ដែលខ្មែរភាគច្រើននិយមហៅតាមភាសាបារាំងថា ប្រ៊ុយយ៉ុង ចូលទៅក្នុងថ្នាក់ឲ្យសិស្សកំពុងប្រឡង។ ការប្រែប្រួលនេះ គឺដោយសារបច្ចុប្បន្ននេះ មានការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាទំនើប ដូចជាទូរស័ព្ទដៃ និងម៉ាស៊ីនកុំព្យូទ័រ។

ជាក់ស្ដែងមានការបែកធ្លាយវិញ្ញាសាលើមុខវិជ្ជាគីមី និងប្រវត្តិវិទ្យា ដែលត្រូវបានគេលួចបង្ហោះនៅលើបណ្ដាញព័ត៌មានសង្គម ហ្វេសប៊ុក (Facebook) នៅថ្ងៃប្រឡងដំបូងនេះដែរ។ ប៉ុន្តែវិញ្ញាសាដែលត្រូវបានគេបង្ហោះនៅតាមហ្វេសប៊ុក ពុំបានបញ្ជាក់ពីអត្តសញ្ញាណច្បាស់លាស់នោះទេ។

បេក្ខជនប្រឡងជាច្រើននាក់ដែលបានចូលទៅប្រឡង បាក់ឌុប កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ទី៦ ខែសីហា បានរិះគន់ថា គ្រូបង្រៀននៅក្នុងថ្នាក់បានប្រកាសប្រាប់សិស្សដោយចំហថា បើចង់ស្រួលត្រូវតែរៃអង្គាសលុយគ្នាឲ្យគ្រូ៖ «សិស្សភាគច្រើន យកទូរស័ព្ទចូល...។ សិស្សចូលទៅប្រហែល ១៥នាទីអីបង្ហោះចេញមកក្រៅហើយ។ ពេលខ្លះគ្រូចូលមកដល់និយាយថ្លៃតែម្ដង។ ដូចថ្នាក់ខ្ញុំថ្ងៃមិញ គ្រូមកដល់ទារតែម្ដង ឲ្យម្នាក់ ២ម៉ឺនរៀល»។

នៅក្នុងទំព័រ ហ្វេសប៊ុក ដែលគេបានបង្ហោះស្វាគមន៍ក្នុងថ្ងៃប្រឡងបាក់ឌុបដំបូង គឺនៅថ្ងៃច័ន្ទ ទី៦ ខែសីហា បានរិះគន់ថា អំពើពុករលួយពេលប្រឡង ជាធម្មតាមន្ត្រីពុករលួយគេដើរម៉ៅការតាមសាលា ដូចជា ១ សាលាគេយកពីរម៉ឺនដុល្លារពីមាតា បិតា រួចគេចេញលុយឲ្យមេប្រយោគក្នុងការបិទបាំងភ្នែក។ គ្រូអាចរកបានពី ៥០០ដុល្លារ ទៅ ២.០០០ដុល្លារ ថែមខាងក្រៅ នេះជាហេតុគេសូកលុយធ្វើជាមេប្រយោគ។

ទោះជានៅថ្ងៃប្រឡងមានសិស្សសាលាជាច្រើននាក់បានចំណាយលុយកាក់ ទៅឲ្យគ្រូដូច្នេះក្នុងថ្ងៃប្រឡងក៏ដោយ ប៉ុន្តែនៅមានឪពុកម្ដាយ អាណាព្យាបាលខ្លះប្រាប់កូនកុំឲ្យបង់ប្រាក់ទៅឲ្យគ្រូតាមការ ទាមទារ។

លោក ហង្ស សំបូរ ដែលទៅទទួលកូនចេញពីប្រឡងនោះថ្លែងថា លោកមានបំណង និងបានខិតខំណែនាំកូនឲ្យខំប្រឹងរៀនសូត្រខ្លួនឯង ប្រសើរជាងការយកលុយទៅសូកឲ្យគ្រូ៖ «ជាទូទៅខ្ញុំអត់ទម្លាប់ឲ្យលុយកូនទេ ព្រោះខ្ញុំតែងតែអប់រំកូនខ្ញុំឲ្យខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រ...»។

អំពើពុករលួយនៅក្នុងសម័យប្រឡង កើតមានឡើង គឺបណ្ដាលមកពីការឧបត្ថម្ភប្រាក់ឲ្យគ្រូបង្រៀនមានតិចតួចពេក។ ថវិកាតិចធ្វើឲ្យគ្រូបង្រៀនពិបាកក្នុងការស្នាក់នៅ ការធ្វើដំណើរ និងការចំណាយទៅលើការហូបចុក។ គ្រូនៅអនុវិទ្យាល័យ គេឧបត្ថម្ភប្រាក់ ១១៥.០០០រៀល និងគ្រូធ្វើជាមេប្រយោគ ទទួលបានជាង ១៥ម៉ឺនរៀល ក្នុងរយៈពេលបីថ្ងៃនៃថ្ងៃប្រឡងដូចគ្នា។

អតីតគ្រូបង្រៀនម្នាក់បានថ្លែងថា នៅពេលពួកគាត់ធ្វើជាមេប្រយោគ ជាពិសេសអ្នកត្រួតពិនិត្យអគារ បានដើរម៉ៅការ និងបានសម្លុតគំរាមអនុរក្សនៅតាមបន្ទប់ឲ្យរកលុយឲ្យបាន ពី ២០ ទៅ ៣០ម៉ឺនរៀល។ នេះជារឿងពិតដែលកំពុងកើតមានជាក់ស្ដែងនៅក្នុងសម័យប្រឡង ហើយវាកើតមានជាប្រចាំ។ មូលហេតុទាំងនេះហើយដែលធ្វើសិស្សសាលាភាគច្រើនមិនសូវនាំគ្នា ប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រនោះទេ ដោយសារពួកគេអាងឲ្យលុយទៅគ្រូភ្លាមៗ គាត់អាចបើកមើល អាចទិញកំណែ។ ចំណែកគ្រូខ្លះទៀត យកកំណែពីខាងក្រៅលក់ឲ្យសិស្សជាសាធារណៈ។ កត្តាទាំងនេះបានធ្វើឲ្យគុណភាពអប់រំ ស្រុតចុះ ហើយទាមទារឲ្យមានការពិនិត្យមើលចំណុចអវិជ្ជមានទាំងអស់នេះឡើងវិញ។

អតីតគ្រូបង្រៀនមិនបញ្ចេញឈ្មោះ៖ «ជាក់ស្តែងខ្ញុំធ្លាប់ចូល រួមធ្វើមេប្រយោគដែរ អ៊ីចឹងនៅពេលដែលធ្វើមេប្រយោគហ្នឹង សិស្សវាអត់មានចេះអីទេ គឺភាគច្រើនក្នុងថ្នាក់អ្នកចេះពិតប្រាកដហ្នឹងប្រហែលជាមួយនាក់ ឬពីរនាក់ទេ ដែលចេះពិតប្រាកដ ក្រៅពីហ្នឹងគឺអត់ចេះអីទេ ពឹងទៅលើប្រ៊ុយយ៉ុង ពឹងទៅលើការចម្លងគ្នា ការទិញវិញ្ញាសាពីគ្រូពីអីតែប៉ុណ្ណឹងឯង ហើយពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា សិស្សកាន់តែយ៉ាប់ទៅៗ គឺគាត់អត់ប្រឹងរៀនទេ...»។

ពោលគឺពួកគាត់ចាំដល់ពេលទិញប្រ៊ុយយ៉ុង។ ជាក់ស្ដែងនៅក្នុងសាលារៀនដែលពួកគាត់រៀននោះក៏ដូចគ្នាដែរ។ គ្រូនៅតាមវិទ្យាល័យ អនុវិទ្យាល័យ ពេលប្រឡងប្រចាំខែម្ដងៗ គាត់មិនចាំបាច់ឲ្យសិស្សប្រឹងប្រែងឆែកមើលមេរៀនទេ គឺគ្រូលក់ទាំងសំណួរ និងចម្លើយក្នុងហ្នឹងជាស្រេច។ ប្រការទាំងនេះ ធ្វើឲ្យសិស្សមិនខំប្រឹងសិក្សារៀនសូត្រ ហើយរង់ចាំដល់ថ្ងៃប្រឡងឲ្យលុយគ្រូទៅបានប្រឡងជាប់។ សិស្សខ្លះទៀតមិនសូវបានចូលសាលារៀននោះ ពួកគាត់ក៏មិនសូវមានការភ័យបារម្ភដែរ អោយតែមានលុយយកទៅឲ្យនាយកសាលា នាយកសាលានឹងឲ្យគាត់ឡើងថ្នាក់ដោយពុំបានគិតខ្វល់ខ្វាយពីរឿងឲ្យ ពិន្ទុតាមការខំប្រឹងរៀន និងការចូលរៀនទៀងទាត់នោះទេ។

អតីតគ្រូបង្រៀនមិនបញ្ចេញឈ្មោះ៖ «ចំពោះខ្ញុំធ្លាប់ធ្វើអនុរក្សកន្លងមក គឺអ៊ីចឹង។ ពេលខ្លះអ្នកត្រួតពិនិត្យអគារគាត់ត្រូវគ្នាជាមួយនឹង អប្បមាទខាងក្រៅ (អ្នកត្រួតនៅពីលើ)។ គ្រូអនុរក្សភាគច្រើនគាត់អត់ហាន ព្រោះគេមានការវាយតម្លៃពិន្ទុ អ៊ីចឹងអ្នកត្រួតអគារគេមើលពីរទៅបីបន្ទប់ អ៊ីចឹងគេមើលទៅបើថា គ្រូហ្នឹងយ៉ាងម៉េច គេដាក់ អេ ប៊ី តាមកម្រិតហ្នឹង ហើយបើសិនដល់កម្រិតដែលយើងមិនពេញចិត្តគេដាក់យើង ដេរ អីអ៊ីចឹងទៅ ឆ្នាំក្រោយគេព្យួរជើងយើងចោល អ៊ីចឹងហើយបានមេប្រយោគខ្លះ ចង់ ឬមិនចង់ គាត់ត្រូវបង្ខំចិត្តប្រមូលលុយសិស្សដែរ»។

ទាំងនេះជារូបភាពនៃការគាបសង្កត់តគ្នា គ្រូនៅក្នុងសាលាបើកដៃ រួមទាំងកម្លាំងសមត្ថកិច្ចមួយ ចំនួនជាអ្នកការពារនៅក្នុងបរិវេណប្រឡងនោះ ក៏បានចូលរួមចំណែកក្នុងការដឹកជញ្ជូនវិញ្ញាសាពីខាងក្រៅចូលទៅ ខាងក្នុងដែរ។ កងកម្លាំងមានសមត្ថកិច្ចទាំងនោះ មានតួនាទីយាមនៅខាងក្រៅក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែនៅពេលពួកគាត់ប៉ះចំជាមួយកូនអស់លោកធំៗ បន្ទប់ណា សាលាណាដែលប៉ះជាមួយនឹងកូនគ្រូ កូនប្រធានមណ្ឌលប្រឡង គឺគេអាចទាក់ទងគ្នាដើម្បីជួយគ្នាយកវិញ្ញាសាចូលទៅក្នុងថ្នាក់ ប្រឡង។ ករណីនេះ គ្រូមិនហានតវ៉ាទេ ព្រោះបញ្ហាកើតមានក្នុងសង្គមទូទៅហើយ។
នៅក្នុងសម័យប្រឡង ក្រសួងអប់រំបានហាមឃាត់មិនឲ្យគ្រូ និងសិស្សយកទូរស័ព្ទ និងម៉ាស៊ីនថត ចូលក្នុងថ្នាក់ប្រឡងទេ ដើម្បីទប់ស្កាត់កុំមានការទាក់ទង ឬថតចម្លងមេរៀន វិញ្ញាសាផ្សេងៗ ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែង ករណីនេះកំពុងកើតមានជាហូរហែនៅក្នុងសម័យប្រឡង។

អតីតគ្រូបង្រៀនដដែលបានថ្លែងថា ចំណុចអវិជ្ជមានទាំងនេះ ត្រូវបានគេដឹងឮ មើលឃើញគ្រប់គ្នា ដែលមិនអាចប្រកែកបាន ប៉ុន្តែពុំមានអ្នកណាហានចាប់ឃាត់ទេ ព្រោះពួកគេយល់ថា ក្នុងសង្គមកើតបញ្ហានេះជាទូទៅអ៊ីចឹងទៅហើយ មិនចាំបាច់ខ្លួនម្នាក់ឯងខំប្រឹងតវ៉ាបានប្រយោជន៍អី។ ម្យ៉ាងវិញទៀត អ្នកត្រួតពិនិត្យអគារ សន្តិសុខ ប្រធានមណ្ឌលប្រឡងពួកគេបានសហការគ្នាបានល្អថែមទៀត។

ការទិញវិញ្ញាសាគឺនៅតែកើតមានឡើង។ ពួកគេទិញពីគ្រូទិញពីអ្នកដែលថតចម្លង។ ការផ្ដល់ប្រ៊ុយយ៉ុង តាមហ្វេសប៊ុក តាមទូរស័ព្ទ គឺគេអាចឆែកមើលបាន។ ជាក់ស្ដែងនៅមុនពេលប្រឡង គឺនៅយប់នោះ គេអាចមើលឃើញទីកន្លែងថតចម្លងឯកសារមួយចំនួន នៅក្នុងក្រុងបាត់ដំបង មានសិស្សសាលាបានទៅតម្រៀបជួរគ្នាណែនណាន់ ដើម្បីរង់ចាំទិញវិញ្ញាសាដែលបែកធ្លាយចេញមកកូនសិស្ស។ សិស្សខ្លះបានងើបទៅតាំងពីម៉ោង ៣ ម៉ោង ៤ និងម៉ោង ៥ ទៅអង្គុយចាំវិញ្ញាសាដែលគេផ្ញើចេញមកពីភ្នំពេញ។ នេះជាទម្លាប់ទៅហើយ នៅពេលសម័យប្រឡងលើកណាក៏ដូចគ្នាដែរ។
សូមស្ដាប់សេចក្ដីរាយការណ៍បន្ថែមអំពីទិដ្ឋភាព និងភាពមិនប្រក្រតីនានានៅក្នុងមណ្ឌលប្រឡងមួយចំនួននៅរាជធានី ភ្នំពេញ និងនៅខេត្តពោធិ៍សាត់ តាមរយៈការសាកសួររវាងលោក សេក បណ្ឌិត ជាមួយលោក ដែន អយុធ្យា និងលោក មណ្ឌលកែវ៖

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

Monday 6 August 2012

អប់រំគួរតែក្លាយជាវិស័យគំរូ!

ដោយ គី សុខលីម

នៅពេលដែលការប្រឡងបាក់ឌុបចូលមកដល់ម្តងៗ ក្រុមអ្នករិះគន់និងមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលតែងតែខ្វែងគំនិតគ្នាអំពី អំពើពុករលួយដែលអាចកើតមានឡើងនៅក្នុងពេលប្រឡង។ ប៉ុន្តែទោះបីជាការពិតយ៉ាងណានោះវិស័យអប់រំគួរតែក្លាយជាវិស័យ គំរូមួយសម្រាប់សង្គមខ្មែរ។គំរូទាំងសកម្មភាពគំរូទាំង សតិសម្បជញ្ជៈ។

អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយដែលមតិសាធារណៈទូទៅ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល អ្នកនយោបាយបានជជែកគ្នាជុំវិញភាពមិនប្រក្រតីដែលអាចកើតមានឡើងនៅ ពេលប្រឡងម្តងៗជាពិសេសនៅពេលប្រឡងបាក់ឌុប។

មតិសាធារណជននិងក្រុមអ្នករិះគន់បានចោទប្រកាន់ជារៀងរាល់ឆ្នាំថា អាចមានអំពើពុករលួយកើតឡើងនៅរាល់ការប្រឡងម្តងៗ។ អំពើពុករលួយដែលអ្នករិះគន់បរិហារនោះមានចាប់តាំងពីការបែងចែក បុស្តិ៍អោយគ្រូមេប្រយោគជាដើម។ មេប្រយោគដែលចង់កាន់សាលានៅក្បែរទីប្រជុំជនត្រូវបង់ថវិកាខ្លះ។ សូមបញ្ជាក់ថា មូលហេតុដែលមេប្រយោគដណ្តើមគ្នាចង់កាន់សាលាដែលមានទីតាំងនៅក្បែរ ទីប្រជុំជនពីព្រោះពួកគេរំពឹងថា អាចរកប្រាក់ចំណូលបានមកវិញខ្លះនៅពេលប្រឡង។

ក្រៅពីភាពមិនប្រក្រតីទាក់ទងទៅនឹងការបែងចែកសាលា សម័យប្រឡងបាក់ឌុបម្តងៗត្រូវបានគេរិះគន់ថា អាចមានការសូកប៉ាន់នៅក្នុងពេលប្រឡងជាដើម។ ពេលខ្លះ សិស្សអាចនាំគ្នាប្រមូលលុយអោយគ្រូដើម្បីអាចចម្លងគ្នាទៅវិញទៅមក បានឬលួចមើលវិញ្ញាសារព្រាងបាន។ នៅថ្ងៃចន្ទនេះ លោក រ៉ុង ឈុន ប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យនៅតែអះអាងថា មានភាពមិនប្រក្រីតីកើតឡើងដដែល។

ឆ្លើយតបទៅនឹងរាល់ការចោទប្រកាន់ខាងលើនេះ មន្រ្តីក្រសួងអប់រំតែងតែបដិសេធដាច់អហង្ការដោយការពារថា គ្មានឡើយការសូកប៉ាន់នៅពេលប្រឡង។ ការរៀបចំការប្រឡងពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំរឹតតែប្រសើជាងមុន ពោលគឺភាពរញ៉េរញ៉ៃ ភាពមិនប្រក្រតីទាំងឡាយដែលធ្លាប់មាននាពេលកន្លងមកត្រូវបានកាត់ បន្ថយជាបណ្តើរៗ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ដើម្បីបំបាត់នូវរាល់ការជះទឹកដាក់គ្នាជុំវិញភាពមិនប្រក្រតីនៅ ពេលប្រឡងនោះ ក្រុមយុវជនស្រាវជ្រាវមួយក្រុមគ្រោងនឹងសម្ភាសន៍ជាមួយសិស្ស៤០០ នាក់ក្រោយពេលប្រឡងចប់ដើម្បីចង់ដឹងថា សម័យប្រឡងឆ្នាំ២០១២នេះមានអំពើពុករលួយដូចអ្វីដែលធ្លាប់បានចោទ ប្រកាន់ដែរឬទេ? និយាយបែបផ្សេងមានន័យថា ការស្ទង់មតិខាងលើនេះអាចជាមធ្យោបាយមួយក្នុងការបញ្ចប់នូវមន្ទិល សង្ស័យនៅក្នុងសម័យប្រឡង។

ប្រសិនបើគ្មានការអង្កេតឬការស្ទង់មតិអោយបានច្បាស់លាស់ទេនោះ តម្លាភាពក្នុងសម័យប្រឡងវានៅតែជាតម្លាភាពនៅក្នុងភាពងងឹត។ ហើយសូមកុំភ្លេចថា តម្លាភាពនៅក្នុងភាពងងឹតគឺជាតម្លាភាពដែលនៅតែដិតដានដោយក្តី មន្ទិលសង្ស័យ។ ដូច្នេះ មានតែការស្ទង់មតិឯករាជ្យទេដែលអាចបញ្ចប់ភាពចម្រូងចម្រាស់ក្នុង វិស័យអប់រំបាន។

អ្នកវិភាគសង្គមសេដ្ឋកិច្ចខ្លះដែលបានតាមដានសម័យប្រឡងបាក់ឌុបអស់ រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយនោះ បានអត្ថាធិប្បាយថា នេះគឺជាពេលវេលាដែលក្រសួងអប់រំត្រូវបញ្ចប់នូវភាពចម្រូងចម្រាស់ ក្នុងសម័យប្រឡងបាក់ឌុបនេះហើយ។ បើមិនដូច្នេះទេ រូបភាពនៃវិស័យអប់រំខ្មែរនៅតែប្រឡាក់ដិតដាមស្នាមខ្មៅដដែល។ ហើយនេះ ពេលខ្លះ វាខុសពីការពិតដែលបាននិងកំពុងកើតមានឡើងនៅក្នុងវិស័យអប់រំ។ ការពិតអាចថា គ្មានទាល់តែសោះអំពើផ្តេសផ្តាសនៅក្នុងវិស័យអប់រំនិយាយជារួមនិង និយាយដោយឡែក នៅពេលប្រឡងបាក់ឌុបនេះតែម្តង។

ប៉ុន្តែដើម្បីអាចធ្វើអោយគេជឿជាក់ថា សម័យប្រឡងនេះឬសម័យប្រឡងនោះមានសុក្រិត្យភាព១០០% អ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងឡាយគួរបង្ហាញអ្វីដែលជាមន្ទិលសង្ស័យទៅកាន់ សាធារណជន អាចតាមរយៈ ការស្ទង់មតិក្តី ឬតាមរយៈការផ្តល់ព័ត៌មានដល់អ្នកសារព័ត៌មានក្តី។ ប្រសិនបើអ្នកពាក់ព័ន្ធ ហ៊ានបង្ហាញតម្លាភាពយ៉ាងដូច្នេះ ពេលនោះ ក្រុមអ្នករិះគន់ដែលធ្លាប់តែទាញប្រយោជន៍នយោបាយពីសម័យប្រឡងនោះ នឹងលែងមានប្រសិទ្ធិភាពតទៅទៀត។

អ្នកតាមដានសភាពការណ៍សង្គមសេដ្ឋកិច្ចដដែលបានអត្ថាធិប្បាយបន្តទៀតថា វិស័យអប់រំ ទោះបីថាល្អឥតខ្ចោះហើយក្តីឬក៏ធ្លាប់មានបញ្ហាខ្លះក៏ដោយក្តី វាគួរតែក្លាយទៅជាវិស័យគំរូមួយចាប់ពីពេលនេះតទៅ គំរូទាំងសកម្មភាព គំរូទាំងសតិសម្បជញ្ជៈសម្រាប់សង្គមជាតិទាំងមូល៕

និស្សិតខ្មែរនិយាយពីការដោះស្រាយជម្លោះដីនៅអាល្លឺម៉ង់

ដោយ ផន រីណា

2012-08-06

និស្សិតខ្មែរម្នាក់សិក្សាមុខវិជ្ជាចាត់ចែង និងសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីនៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ បានពន្យល់បង្ហាញពីយន្តការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីនៅប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ ដូចជានៅអាល្លឺម៉ង់ ដោយប្រៀបធៀបរបៀបដោះស្រាយនៅប្រទេសកម្ពុជា ក្រោយពេលសង្គ្រាមដូចគ្នា។

និស្សិត វុធ សូវៀត កំពុងសិក្សាមុខវិជ្ជានៃការចាត់ចែងដីធ្លី និងសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីនៅឯសកលវិទ្យាល័យ ម៉ូនីក (Munich) នៃប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ បានរៀបរាប់ថា ប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់លើពលរដ្ឋដែលរស់ នៅក្នុងបន្ទាត់ក្រីក្រជាងគេ គឺមានន័យថា ចាប់ផ្ដើមពីថ្នាក់ក្រោមឡើងទៅលើ។

លោកបញ្ជាក់ថា ការចូលរួមមតិពីពលរដ្ឋក្រីក្រជាកត្តានាំឲ្យប្រទេសរីកចំរើន៖ «ការ ចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋសំខាន់ណាស់។ ទោះបីជាយើងគិតថា គាត់អត់បានរៀនសូត្រខ្ពង់ខ្ពស់ ប៉ុន្តែបើនិយាយពីស្ថានភាពនៅក្នុងភូមិគាត់ បានន័យថា គាត់ជាបណ្ឌិតនៅក្នុងភូមិឃុំហ្នឹង។ នៅបណ្ដាប្រទេសជឿនលឿនដូចប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ប្រជាពលរដ្ឋគេរួមគ្នាណាស់»។

លោកថា នៅពេលមានទំនាស់ដីធ្លីកើតឡើង ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ គេផ្ដោតយកដំណោះស្រាយតាមផ្លូវច្បាប់មកអនុវត្ត។ នេះជាកត្តាដែលនាំឲ្យប្រទេសនេះជឿនលឿនទៅបានក្រោយពេលសង្គ្រាម។ លោកបញ្ជាក់ថា អាល្លឺម៉ង់ក្រោយពីបញ្ចប់សង្គ្រាមលោកលើកទី២ មានការជួបប្រទះបញ្ហាជម្លោះដីធ្លីជាច្រើនណាស់។

ការកសាងប្រទេសឡើងវិញ ក្រោយការខ្ទេចខ្ទាំធ្ងន់ធ្ងរដោយសារសង្គ្រាម អាល្លឺម៉ង់បានអភិវឌ្ឍផ្លូវថ្នល់ និងសំណង់អគារផ្សេងៗក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួនយ៉ាងសកម្ម។ ការកសាងឡើងវិញទាំងនោះ បានប៉ះពាល់ដល់ដីលំនៅឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ប៉ុន្តែគេប្រើដំណោះស្រាយមានតម្លាភាព ដោយឲ្យភាគីទាំងពីរទទួលបានសិទ្ធិ និងផលប្រយោជន៍ស្មើគ្នាពីការស្ថាបនានោះ។

លោកមានប្រសាសន៍ថា សេចក្ដីសម្រេចទាំងឡាយរបស់រដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ គឺតែងមានការចូលរួមមតិពីមហាជន។ វិធីសាស្ត្រក្នុងសេចក្ដីសម្រេចនោះ គឺផ្ដើមចេញពីថ្នាក់ក្រោមឡើងទៅថ្នាក់លើវិញ៖ «គេចង់ធ្វើផ្លូវមួយខ្សែឆ្លងកាត់នៅភូមិហ្នឹង អ៊ីចឹងមេភូមិរបស់គេ គេចាប់ផ្ដើមប្រជុំជាមួយមេភូមិថា ខាងលើមានគំរោងនឹងសាងសង់ដីមួយខ្សែ ដូចថា ឆ្លងកាត់ភូមិយើងអ៊ីចឹង អ៊ីចឹងគេឲ្យប្រជាជនចូលរួមហ្នឹងថា តើចង់បានផ្លូវហ្នឹងកាត់ភូមិរបស់គេមែន ឬក៏ចង់ទុកជារបៀបធម្មជាតិហ្នឹងពីដើម?ដូចនេះគេពិភាក្សាគ្នា បើគេអត់ចង់បានផ្លូវហ្នឹងទេ អ៊ីចឹងគេពន្យាររហូតអត់អាចទៅមុខបានទេ លុះត្រាតែមានការព្រមព្រៀងពីថ្នាក់ក្រោមកាត់កន្លែងណាធ្វើទៅឲ្យ មានការព្រមព្រៀងរហូត»។

លោកបន្តថា ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ពេលនោះ គេមានច្បាប់អស្សាមិកដូចប្រទេសកម្ពុជា បច្ចុប្បន្នដែរ។ ច្បាប់អស្សាមិកមានន័យថា រដ្ឋមានសិទ្ធិទិញអ្វីមួយមុនអ្នកដទៃសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍ ប្រសិនបើការអភិវឌ្ឍនោះផ្ដល់ប្រយោជន៍ជាសាធារណៈ ហើយសំណងនឹងទូទាត់តាមតម្លៃទីផ្សារដែលភាគីម្ខាងទៀតខាតបង់។

លោកបន្តថា ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការផ្ដល់សំណងទូទាត់គឺជាចំណែកមួយរបស់ក្រុមហ៊ុន រួមជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាល៖ «បើសិនជាគេធ្វើទៅប៉ះពាល់ដីហ្នឹង បានន័យថាដីហ្នឹងគេផ្ដល់សំណងជាពីរ ប៉ុន្តែគេចង់បានថវិកាជំនួសដី ឬក៏គាត់ចង់បានដីកន្លែងថ្មីជំនួសដីចាស់ហ្នឹង? បើគាត់ចង់បានលុយជំនួសដីហ្នឹង គេសុខចិត្តឲ្យដីហ្នឹងក្នុងតម្លៃទីផ្សារ។ ...គេបំពេញឲ្យយើងមិនឲ្យខកចិត្តទេ អាហ្នឹងច្បាប់គេហ្នឹង។ ឧទាហរណ៍នៅប្រទេសខ្មែរ យើងចង់សង់ថ្នល់មួយ បើទោះបីជំនួយពីបរទេសមែន ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលហ្នឹងគាត់បានចូលរួមធ្វើបដិភាគក្នុងថវិកាសរុប នៃការកសាងផ្លូវហ្នឹង ភាគច្រើនថវិការបស់រដ្ឋហ្នឹង គឺយើងយកមកដោះស្រាយផលប៉ះពាល់»។

និស្សិត វុធ សូវៀត បញ្ជាក់បន្ថែមថា លោកក៏បាននាំយកឧទាហរណ៍ទាក់ទងនឹងវិវាទដីធ្លីនៅកម្ពុជា មកពិភាក្សាជាមួយគ្រូ និងក្រុមនិស្សិតពីប្រទេសជាច្រើនដែរ។ លោកថា ភាពជោគជ័យ ឬបរាជ័យវាអាស្រ័យលើឆន្ទៈរបស់រដ្ឋាភិបាល៖ «អ្វីដែលសំខាន់ គឺការតាំងចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះ។ សំខាន់ណាស់ ប្រសិនបើជម្លោះមួយរដ្ឋាភិបាលអត់ឆន្ទៈក្នុងការដោះស្រាយ មិនអាចទៅមុខបានទេ។ មួយទៀត អភិបាលកិច្ចដែលជាគោលការណ៍ គេឲ្យឱសានវាទហ្នឹង។ រដ្ឋគេ គេមានការដោះស្រាយ មានការចូលរួមពីភាគីទាំងអស់»។

បញ្ហាវិវាទដីធ្លីជាបញ្ហាចម្រូងចម្រាសមួយកើតមានជាបន្តបន្ទាប់ នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន។ បញ្ហានេះនាំដល់ការបណ្ដេញពីពលរដ្ឋចេញពីលំនៅឋាន ការប្រើអំពើហិង្សាដល់អ្នកស្រុកស្លូតត្រង់ ចាប់ពលរដ្ឋដាក់ពន្ធនាគារជាដើម ហើយមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស បានបញ្ជាក់ថា ជម្លោះដីធ្លីនេះមកពីការធ្វេសប្រហែសរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការធ្វើសម្បទានដីសេដ្ឋកិចុ្ច ឬវិនិយោគឲ្យក្រុមហ៊ុនដែលមិនបានសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់ឲ្យបាន ច្បាស់លាស់ និងគ្មានការផ្ដល់សំណងត្រឹមត្រូវ។
ទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់តំណាងពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុក ផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី (Surya Subedi) ក៏បានបង្ហាញថា ជម្លោះដីធ្លី និងការបណ្ដេញអ្នកភូមិដោយសារតែវិវាទដីធ្លីនៅកម្ពុជា ជាបញ្ហានាំមុខគេ។ លោកអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលបង្កើនការដោះស្រាយដោយចំហ និងស្មើភាពគ្នា ដើម្បីឲ្យមានភាពយុត្តិធម៌ដល់ម្ចាស់ដី និងបានទទូចឲ្យមានការពង្រឹងនូវការអនុវត្តច្បាប់ភូមិបាលកម្ពុជា ឆ្នាំ២០០១។
ចំណែកនិស្សិត វុធ សូវៀត ដែលកំពុងសិក្សាមុខវិជ្ជានៃការចាត់ចែងដីធ្លី និងសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីនៅឯសកលវិទ្យាល័យ ម៉ូនីក នៃប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ បានតាំងចិត្តថា ទៅអនាគតលោកនឹងយកចំណេះពីការសិក្សានេះទៅជួយដល់ប្រទេសកម្ពុជា។ លោកចង់ធ្វើជាគ្រូបង្រៀនមហាវិទ្យាល័យមួយ និងបំរើការជាមន្ត្រីក្នុងរដ្ឋាភិបាលទាក់ទងនឹងបញ្ហាដីធ្លី៕

Sam Rany, Ph.D.

Sunday 19 August 2012

អ្នកស្រាវជ្រាវ កែម ឡី ៖ «សិស្ស៦៧%ឆ្លើយថាបានចំណាយប្រាក់សម្រាប់ការប្រឡងបាក់ឌុប»

Wednesday 15 August 2012

Letter to the editor (Academic Fraud in Cambodia)

ការលើកកម្ពស់តម្លៃសុចរិតភាពក្នុងសម័យប្រឡងគ្រប់ភូមិសិក្សាជាកាតព្វកិច្ចរបស់យើងទាំងអស់គ្នា

Saturday 11 August 2012

Cambodia's medical care lacks international standards

កម្មវិធីបំណិនជីវិតដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការប្រមូលកុមារចូលរៀន

ពន្លឺមួយក្នុងភាពងងឹតសូន្យសុងនៃបញ្ហាព្រំដែន

រដ្ឋាភិបាលទម្លាយសំរង់ខ្សែអាត់រវាងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុនសែន និងលោក សុនឆ័យ

ដោយ លី ម៉េងហួរ

សម្តេចក្រុមព្រះនរោត្តម រណឫទ្ធិ សុខចិត្តលាឈប់ពីឆាកនយោបាយ

ដោយ ប៉ែន បូណា

លោក ឈឹម សៀកឡេង និងលោក ប៉ែន សង្ហា ប្រកាសឈប់ ធ្វើនយោបាយ តាមសម្តេចក្រុមព្រះ

សម្តេចក្រុមព្រះ ប្រកាសឈប់ ធ្វើនយោបាយ

ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រ ប្រតិកម្មតបសម្ដីនាយករដ្ឋមន្ត្រីលើបញ្ហាព្រំដែន

ដោយ ម៉ម មុនីរតន៍

2012-08-10

PM Hun Sen addresses assembly

Wednesday 8 August 2012

សម្តេចហ៊ុន សែន ៖សង្ឃឹមថា បក្សប្រឆាំង នឹងមិនដើរចេញ ពីរដ្ឋសភា ជាលើកទី២

ពុយ គា ៖ សង្ឃឹមថា កិច្ចប្រជុំកំពូល អាស៊ាន នៅខែវិច្ឆិកា នឹងអាចចេញ សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ដូចការគ្រោងទុក

សមាគមគ្រូបង្រៀនបដិសេធលទ្ធផលប្រឡងសញ្ញាបត្រទុតិយភូមិ

ដោយ ដែន អយុធ្យា

2012-08-08

គួរចូលរួមសង់វត្តច្រើន ឬធ្វើកិច្ចការអាណាចក្រច្រើនជាង?

Tuesday 7 August 2012

Qualifications fraud on rise as unemployed seek jobs

Diploma Mills: Degrees of Deception

អំពើពុករលួយក្នុងសម័យប្រឡង

ដោយ សួន សុផលមុន្នី

2012-08-07

Monday 6 August 2012

អប់រំគួរតែក្លាយជាវិស័យគំរូ!

និស្សិតខ្មែរនិយាយពីការដោះស្រាយជម្លោះដីនៅអាល្លឺម៉ង់

ដោយ ផន រីណា

2012-08-06

National University of Battambang Engages in International Smart City Project in Greece

Translate